Arkeolojik Bir İlk: Roma Dönemine Ait Amfora Parçaları Üzerinde Virgilius'un Bir Şiiri Tespit Edildi

Güney İspanya'da 1.800 yıl öncesine, Roma dönemine tarihlenen bir zeytinyağı amforası parçası arkeoloji camiasını hayrete düşürdü. Betica bölgesindeki maden arama çalışmaları sırasında topraktan çıkarılan parçanın üzerinde yazılı bir metin bulundu ki bu kendi başına pek de alışılmadık bir durum değil. Ancak bu sıradan bir yazıt değildi. Ünlü Romalı yazar Virgilius'dan bir alıntıydı ve Virgilius'un sözleri ilk kez bir zeytinyağı amforası üzerinde bulundu.

Üzerinde Virgilius’dan şiir bulunan Roma dönemine ait bir yağ amforasının kalıntıları. ©University of Cordoba

Parça Córdoba'daki Hornachuelos kasabası yakınlarında bulunduğunda, sadece 6x8 santimetre ölçülerinde bir çanak çömlek parçası gibi sıradan bir buluntu gibi görünüyordu. Ta ki Cordoba, Sevilla ve Montpellier Üniversitelerini kapsayan ortak bir proje olan OLEASTRO'dan araştırmacılar yazıtı başarıyla deşifre ederek aşağıdaki kelimeleri ortaya çıkarana kadar:

“S vais avoniam glandemm arestapoqv tisaqv it”

Araştırmacılar, The Journal of Roman Archaeology dergisinde yayınlanan araştırma makalelerine göre, dikkatli bir analiz ve üst üste bindirme yoluyla, metnin "Georgics "in ilk kitabının yedinci ve sekizinci dizelerine karşılık geldiğini belirlediler. Ünlü Romalı şair Virgil tarafından MÖ 29 yılında kaleme alınan bu antik şiir, tarımsal uygulamaları ve kırsal yaşamı ele almaktadır. Mısralar şöyledir:

“Auoniam[pingui]glandem m[utauit]aresta, poq[ulaque][inuen]tisAqu[eloia][miscu]it [uuis]”

Tercüme edildiğinde şu anlama gelmektedir: "Aonia'nın meşe palamudunu verimli başakla değiştirdi ve keşfedilen üzümle suyu karıştırdı."

Virgil'in sözünün yazılı olduğu çömlek parçasının analizi. (Iván González Tobar/Labex Archimède; University of Córdoba/ Journal of Roman Archaeology)

Paul Valéry Üniversitesi'nin bir parçası olan Fransa'nın Montpellier kentindeki Labex Archimède araştırma enstitüsü tarafından finanse edilen projede arkeolog olarak görev yapan Iván González Tobar, "Bunun oldukça istisnai bir şey olabileceğini düşündük çünkü bir amfora üzerinde bir ya da iki satırdan fazla gravür bulunmaz. Bunda dört ya da beş satır vardı. Anlamamış olsak da oldukça özel olduğunu düşündük."

Genellikle Roma'nın 'Altın Çağı'nın en büyük şairi olarak kabul edilen ve en çok destansı Latince şiir Aeneid'i yazmasıyla tanınan Virgil'in metinleri okullarda çocuklara ders vermek için kullanılmıştır. MÖ 70 yılında doğan ve MÖ 19 yılında hayata veda eden Publius Virgilius Maro, yaygın bilinen adıyla Virgil, antik çağlardan günümüze kadar okunan edebiyatın ebedi figürleri arasında yer alıyor!

Yıllar boyunca ortaya çıkarılan antik Roma çanak çömleklerinin bolluğu göz önüne alındığında, bu buluntu başlangıçta dikkat çekici görünmüyordu. Örneğin Roma'daki yüksek Monte Testaccio, Cordoba Üniversitesi tarafından yapılan basın açıklamasına göre, tamamen atılmış çanak çömlek parçalarından oluşan Roma döneminin zeytin ve şarap endüstrisinin bir kanıtı olarak duruyor.

Araştırma ekibi, parçayı Arroyo de Tamujar civarındaki Villalón (Fuente Palmera) köyü yakınlarında yürürken tesadüfen bulan Ochavillo sakini Francisco Adame'den aldığında başlangıçta pek etkilenmedi.

Amfora üzerinde yazıtların bulunması da sürpriz olmamıştır, zira bu tür işaretler yaygın olarak bulunmuştur. Üreticilere, miktarlara ve kalite kontrolüne ilişkin ayrıntıları gösteren bu yazıtlar, Roma İmparatorluğu dönemindeki tarımsal ticaretin tarihinin aydınlatılmasında önemli bir rol oynamıştır.

İmparatorluk döneminde zeytinyağı üretimi ve ticaretinde ünlü bir merkez olan Guadalquivir Nehri ovasında bir amfora parçasının keşfedilmesi de beklenmedik bir şey değildi. Corduba'yı (bugünkü Cordoba) çevreleyen bölge Roma'da tüketilen zeytinyağının önemli bir kısmından sorumluydu. Bu gerçek, Testaccio Dağı'nda bulunan "Betica" mühürlü amforaların korunmuş kalıntıları ile kanıtlanmaktadır.

Sonuç olarak, yazıtlı amfora parçasıyla ilgili ilk izlenim, bunun özel bir önemi olmayan sıradan bir parça olduğu yönündeydi. Ancak araştırmacılar buluntunun önemini kavramaya başladıklarında her şey değişti. Çalışmalarında, amforanın alt kısmına gizlice kazınmış olan yazıtın aslında halkın görmesi için tasarlanmadığını öne sürüyorlar.

Araştırmacılar, yazıt sahibinin amfora üretim tesisinde çalışan vasıflı bir işçi ya da hatta bir çocuk işçi olabileceğini tahmin etmektedir. Bununla birlikte yazıt, o dönemin işçilerine atfedilenin ötesinde şaşırtıcı bir eğitim ve okuryazarlık seviyesini ortaya koymaktadır. Araştırma makalesi, bereketli Guadalquivir bölgesinde belirli bir okuryazarlık seviyesine işaret etmektedir.

Şu anda Barselona Üniversitesi'nde arkeolog olan González Tobar, "Dürüst olmak gerekirse, biraz zaman aldı çünkü ne olduğunu hemen görmemizi engelleyen bazı yazım hataları vardı. Ama sonunda oraya ulaştık."

Bununla birlikte, Virgil'in dizelerinin bir amfora üzerinde keşfedilmesi ilgi çekici soruları gündeme getirmektedir. Bu dizeler neden bir tablet ya da benzeri nesneler yerine bir amfora üzerinde bulunmuştur? Ayrıca, neden "Aeneid "den pasajlar yerine "Georgics "ten satırlar seçilmiştir?

Bu sorular üzerinde düşünen projede yer alan araştırmacılar, bu küçük çömlek parçasının alışılmışın dışında olduğunu fark etmeye başladılar. Virgil'in dizelerinin petrol ticareti için tasarlanmış bir amfora üzerine yazıldığı daha önce hiç belgelenmemişti.

González Tobar, yaptığı açıklamada: "Üzerinde Virgil'den metinler bulunan çok sayıda tuğla bulundu, çünkü bunların inşaat için kullanılmadan önce öğretim için kullanıldığını düşünüyoruz. Ancak amforalar üzerinde hiçbir şey bulunmadı."

Yazarın kimliği spekülasyon konusu olmaya devam etmekte olup, yazarlar tarafından çeşitli olasılıklar öne sürülmektedir. Yazarlara göre bu eser, üretim tesisinde çalışan okuma yazma bilen uzman bir işçinin ya da fabrikanın sahibi olan aristokrat bir aileye bağlı yakın köylerden birinin eseri olabilir.

Bir başka hipotez de, bu tür işletmelerde çocuk işçiliğinin belgelenmiş yaygınlığı göz önüne alındığında, genç bir işçinin dizeleri yazmış olabileceğidir. Daha fazla araştırma ve belgeleme ya da benzer konumdaki diğer amforaların potansiyel keşfi daha açıklayıcı olabilir!

"Satırların neden yazıldığını kesin olarak söyleyemeyiz, ancak amforanın görülmeyecek bir kısmında yer aldıklarını biliyoruz. Belki de orada çalışan bir işçi bunları bir meslektaşına göstermek istemiştir, bir yetişkin ya da bir çocuk tarafından yapılmış olabilir. Bildiğimiz şey, bunun bir amfora fabrikasının içinde yapıldığı ve satırların muhtemelen hafızadan yazıldığıdır."

Kaynak: Ancient Origins

EN ÇOK OKUNANLAR

Köpeğini Gezdiren Çocuk Roma Dönemine Ait Altın Bilezik Buldu

11 yaşındaki bir çocuk, İngiltere'nin Batı Sussex bölgesindeki Pagham yakınlarındaki bir tarlada nadir bulunan altın bir Roma bileziği keşfetti. Romalı askerlere kahramanlıklarından dolayı verilen armilla tipi süslü bir bilezik olan ve MS.1. yüzyıla tarihlenen bilezik, 300 yıldan daha eski bir altın obje olarak, bir adli tıp soruşturmasında resmi olarak hazine ilan edildi.

SON İÇERİKLER