Aşağı Pınar Höyüğü, Kırklareli kent merkezinin yaklaşık 500 m. güneyinde yer alır. MÖ 6200’den MÖ 4800’e kadar aralıksız yerleşilmiş ve bölgenin yaklaşık 1400 yıllık çiftçi yaşam sürecini kesintisiz bir biçimde yansıtan ve Trakya’nın tarihsel gelişimine ışık tutan Doğu Trakya’nın şimdilik bilinen en büyük tarih öncesi yerleşim yeridir. Bu uzun dönemde bir yandan Anadolu’dan Avrupa’ya çiftçi kültürü aktarılırken, bir yandan da Trakya’nın kendi yerel kültürleri oluşmuştur.

2011 yılı yazında, Hirbemerdon Tepe Arkeoloji Projesi, dokuz sene süren kazı programına son verdi. Türkiye’nin güneyinde, Yukarı Dicle Bölgesi’nde yürütülen kazı çalışmaları, Ilısu Barajı Kurtarma Kazılarının bir parçası olarak proje içinde yerini aldı. Başlangıcından bu yana, projede, kazılacak alan ve çevresi üzerinde yapılan ayrıntılı keşif yüzey araştırması, 20x20 metrelik Dış Şehir ve Yüksek Höyüğün 42 metrekaresi üzerinde yapılan jeofizik yüzey araştırması ve bu alanların arkeolojik kazılarını gerçekleştiren uluslararası bir grup bilim insanının ortak çabaları temel alınmıştır.

Sumaki, Kuzey Mezopotamya’nın Anadolu yaylaları eteğinde Aşağı Garzan Havzası’nın batı yakasında 700 m rakımlı Pliyo-Kuvaterner taban düzlüğünde, Kıradağ bazaltlarının çok yakınında yer alan ortalama 2,40 ile 1,50 m arasında değişen kültür dolgusuna sahip yerleşmenin günümüzdeki adı. 2180 m² alanı kazılan Sumaki GÖ kal. 9084±57-8123±50 (MÖ kal. 7134±57-6173±50) yılları arasında bazen sürekli ama genellikle kısa süreli veya mevsimlik yerleşmelere sahne olmuş. MS kal. 782-884 yıllarına kadar tekrar iskan edilmeyen Sumaki’nin topografyasında Neolitik dönemden beri ciddi değişiklikler söz konusu. Neolitik Dönemde kuzeyden ve güneyden mevsimlik derelerle sınırlanan, batı-doğu yönlü alçak doğal teraslar üzerinde konumlanan bir yerleşim görünümündeyken günümüzde kuzeyde oldukça derin bir vadide akan Kani Huşur deresi ile sınırlanan, kuzeydoğu ve doğuya kademeli bir şekilde Garzan Çayı’na inen, üzeri arkeolojik tabaka ve malzemeyi büyük oranda koruyan, yer yer 40 cm kalınlığında killi heyelan dolgusuyla örtülü tarla ve fıstık bahçesi olarak kullanılan bir arazi.

1975 doğumlu Erdem Denk, lisans ve yüksek lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde, doktorasını ise Cardiff Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamladı. Ocak 2013'te doçent, Mayıs 2020'de ise profesör oldu.

Aralık 1998'den bu yana AÜ SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Uluslararası Hukuk Anabilim Dalı'nda görev yapıyor. Uluslararası hukukun çeşitli konu ve sorunları hakkında yayınlanmış on bir kitabı, iki kitap çevirisi ve çeşitli makaleleri bulunmakta. Bir süredir uluslararası hukuk tarihi ve teorisi üzerine yoğunlaşan çalışmaları çerçevesinde hazırladığı "avcı-toplayıcılardan günümüze toplumlar ve hukukları" ve "kent-devletlerden küresel köye uluslararası hukuk tarihi" konulu iki kitabı yayın aşamasındadır.

denk@ankara.edu.tr
www.erdemdenk.com

Yeşilova Höyüğü Neolitik Dönemine ait IV. Tabakada ele geçen yaklaşık 15 cm. uzunluğundaki spatula,  işlevinin yanında sıra dışı şekliyle dikkati çekmektedir.

Kef Kalesi, Bitlis ili, Adilcevaz İlçesi, Van Gölü’nün kuzeybatı kıyısında yer almaktadır. Kale,  Adilcevaz ilçesi’ne yaklaşık 6 km kadar mesafede olan volkanik bir tepe üzerine kurulmuştur.  Söz konusu tepenin üç tarafı olan güney, doğu ve batı sarp ve dik bir yapıya sahiptir. Yaklaşık olarak 2300 rakıma sahip olan kale Van Gölü’ne nazır bir konumdadır.

1999 yılından bu yana Münster Üniversitesi`ne bağlı Küçük Asya Araştırma Merkezi, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü`nün işbirliği ile Büyükşehir Gaziantep`in kenarında yer alan Doliche antik kentinde arkeolojik araştırmaları yürütmektedir. Antik dönemde dini bir merkez olarak tanınan, Doliche kenti Güneydoğu Anadolu Bölgesi`ndeki en önemli kentler arasında yer almıştır. Doliche antik kent sınırları kenarında konumlu olan ve 2015 yılına dek arkeolojik kazı çalışmalarının yürütülmüş Juppiter Dolichenus kutsal alanı MS 2. ve 3. yüzyıllarda oldukça yaygın bir alana ün salmıştır.

Aktüel Arkeoloji Dergisi olarak, Balıkesir özel sayısını hazırlarken Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Yücel Yılmaz’ın Balıkesir ilinin kültür tarihi ve arkeolojisine, bu coğrafyanın eşsiz mirasına saygı ve sevgisini de gördük. Kentin tanıtımı, kentin tüm kültürel ve arkeolojik değerleriyle birlikte kırsal yaşamı, sanatı, doğasını, mutfağı, tarımı ve vatandaşını ayrı ayrı önemseyerek, her birine özel bir sahiplenme bilinciyle çalışmalarını yürüttüğünü gördük. Biz de kendisiyle kısa bir röportaj gerçekleştirmek istedik. Yücel Yılmaz’ın Balıkesir’e ilgisinin kaynağını merak ettik.

Antalya’da Bir Arkeoloji Çınarının Gölgesinde   

Ülkemiz ama özellikle Antalya arkeoloji camiası 2014’ün 1 Şubat’ında 100 yaşına basan Türkiye’nin ilk kadın arkeologu Jale İnan’ı bir kez daha andı. 26 Şubat 2001’de aramızdan ayrılışının ardından onlarca yıl geçmesine rağmen Jale Hoca hiç unutulmadı. 

Çukurova Arkeolojisinde İz Bırakan Çok Yönlü Çalışmalar

Kadın Ana Kibele, antik Anadolu’nun çam ormanlarında, mağaralarında, pınarlarında “dağların anası” olarak büyük saygı görmüş bir tanrıçadır. Efsanevi kralları Midas’la özdeşleşen Frigler de kayaların ecesi, dağların hakimesi, yaban hayvanlarının sahibesi olarak onu özellikle çam ormanlarının olduğu bütün doğa köşelerinde kutsamışlardır.

Roma’nın Ünlü Hekimi

Athenaeus’un en az 30 kadar kitap yazdığı rivayet edilir, ancak hiçbirisi günümüze kadar ulaşmamıştır. Bunlardan 25. Cilde Galen ve 24 ve 29. Ciltlere Oribasius tarafından atıfta bulunulmuştur. Tıbbın farklı alanlarda eser vermiştir: fizyoloji, patoloji, embriyoloji, terapötikler ve diyet, meteorolojinin ve coğrafyanın tıbbi boyutları.

Halkı Tarafından Çok Sevilen Hekim

Asklepiades, antik cağda şifa arayışı içinde olan insanlara verilen özverili hizmetleri sunan bir hekimdir. Kendisi sadece tıbben değil, aynı zamanda halka sağlık konusunda eğitim vermek suretiyle de yardımcı olmuştur. Mesleki yaşamı boyunca yapmış olduğu bu yardımlar unutulmamış ve Perge ve Seleukia Halkları kendisini bu yazı ile ebedileştirmişlerdir. Antalya yöresinde 2000 yıl önce hizmet veren başarılı bir hekimin şanlı belgesidir.

“Tıp sanatı nerede seviliyorsa, orada insanlığın sevgisi de mevcuttur.’’ ~ Hippocrates

Aphrodisias Antik Kenti ve Geyve Vakfı

Rahmetle andığım Prof. Kenan Erim bana yolladığı bir yılbaşı tebriğine şöyle yazmış: “Aphrodisias her bakımdan başka bir dünya. Onu anlamak için, havasını, suyunu, çiçeklerini, ağaçlarını tanımak gerek. Onlarla bir diyalog kurmaya gayret etmek lazım. İşte otuz yıla yakın bir süre bunları denedik ve dünyanın mutluluğuna kavuştuk.

İsrail’in batısındaki Carmel kıyılarında dalış yapan Shlomi Katzin isimli bir dalgıç, deniz kabuklarıyla kaplı büyük bir kılıç buldu. 90 santimetreden uzun ve yaklaşık 900 yıllık olan bu kılıç, tüm mürettebata büyük sevinç yaşattı. İsrail Eski Eserler Kurumuna (IAA) göre deniz kabuklarıyla kaplı olan ve demirden yapıldığı düşünülen kılıç, 1 metre uzunluğunda ve kabzası 30 santimetre.

Türkiye'nin önemli mimarlık tarihçilerinden, mimar ve akademisyen Prof. Dr. Doğan Kuban 95 yaşında hayatını kaybetti.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türkiye Turizm Geliştirme ve Tanıtım Ajansı (TGA), Taş Tepeler programı ile Şanlıurfa ve çevresindeki Neolitik Çağ’a ait önemli yerleşimleri ve yürütülen kazı araştırmalarını tanıttı. 

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türkiye Turizm Geliştirme ve Tanıtım Ajansı (TGA), 21-27 Eylül tarihlerinde, dünya üzerindeki ilk yerleşik yaşam ve sosyal topluluk örneklerine ev sahipliği yapan Taş Tepeler’i tanıttı. Program kapsamında, 23 Eylül’de yapılan Neolitiğin Dünyadaki Yansımaları Sempozyumu’nda Türkiye’den ve yurt dışından akademisyenler ve bilim insanları bir araya geldi. 

Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde uzun vadeli bölgesel kalkınma planının bir parçası olan, kurulu güç ve yıllık enerji üretim kapasitesi bakımından, dördüncü büyük HES olma özelliğini taşıyan Ilısu Barajı’nın yapımının tamamlanması ile kültür varlıklarının yanı sıra coğrafi ve jeomorfolojik bulgular da su altında kalmıştır. Ancak her ne kadar bu baraj projeleri, taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının tahribine ilişkin haklı kaygılar ve sonuçlar oluştursa da, geniş uluslararası bir araştırma ağı kurularak bölgedeki toplumlar, bu toplumların sosyal – siyasi - dini yapısı, gelişimi ve yayılımı araştırılarak, “bilinmeyen toprak” zenginliğinin iç yüzünü ortaya çıkartma fırsatı da vermiştir.

Arkeolojik dolgular geçmişin arşivleridir. Bu arşivlerdeki bilgi ancak arkeolojik kazılarla birlikte etkin ve kullanılabilir bir bilgiye dönüşebilir. Bilgi, gerekli belgeleme yapılmadan yok edildiğinde insanlık tarihini ortadan kaldırmaktadır. Günümüzde hızlı nüfus artışı ve artan gereksinimler karşısında, uygarlık tarihinin arşivleri, bilgi dağarcıkları, barajlarla ya da barajlar olmadan hızla yok edilmektedir.

 KÜLTÜRLERİN KESİŞTİĞİ COĞRAFYA: BALIKESİR

Tarihöncesi dönemlerden günümüze değin kuzeyden güneye, doğudanbatıya yolların geçiş verdiği işlek bir merkezdir Balıkesir. İlk Çağdan itibaren Kapıdağ Yarımadası’ndaki irili ufaklı liman yerleşmeleri ile Marmara Denizi’ne, oradan da tüm Ege ve Karadeniz’e açılır. Kentin sınırları İlk Çağda Kuzey Aiolis, Hellespontiake Phrygia ve Lydia Bölgelerine uzanmaktadır. 

Mısır'da organize edilen görkemli törenle, 18 kral ve 4 kraliçe mumyası , Neo-Klasik Kahire Müzesinden 5 kilometre ötedeki yeni dinlenme yerlerine taşındılar. 17. Hanedan firavunlarından II. Seqenenre Taa’dan MÖ 12. yüzyılda hüküm sürmüş IX. Ramses’e kadar hükümdarlıklarının kronolojik sırasına göre muhteşem bir törenle Kahire sokaklarından geçtiler.

3500 yıllık bir Eskiyapar sazcısı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanı Oktay Özel’den alınan bilgiye göre dört yıldır restorasyon çalışmalarına devam edilen Yerebatan Sarnıcı’nda korkutan tespitlere ulaşıldı. Deprem davranışlarını iyileştiren elemanlar olarak bilinen gergi demirlerinin bir sütundan diğerine devam etmediği tespit edildi. 1500 yıl önce deprem tecrübesi ile yapılan ve sütun başlarına yerleştirilen ahşap gergiler gibi bazı yapı taşıyıcı sistemleri geliştirilerek inşa edilen yapıda, ahşap gergiler zamanla yerini demir gergilere bırakmıştı. Cumhuriyet geç dönemde yapılan iyileştirme çalışmaları sırasında bu demir gergiler yenilenmiş ancak yenilenen gergilerin özellikle sütun başlarında birbirleriyle olan bağlantısı yok edilmiştir. Yapı şu an çökme riskiyle karşı karşıya.

Anadolu insanlık tarihinin kilit taşıdır. Anadolu bir mirastır. Anadolu’nun sahip olduğu, binlerce yıllık bir tarihsel zenginlik, ortak kültürel gerçekliktir.

Antalya’nın Kaş ilçesinde, Çukurbağ köyü yakınlarındaki Fellen Dağı yamaçlarında yer alan Phellos antik kenti, tüm ekosistemi, zengin fauna ve florası, kültürel ve tarihsel kalıntıları ile birlikte hızla yok ediliyor.

960’ların ortasına doğru bir antika dalgası ortalığı sardı. Köylüler imece yapar gibi 40-50 kişi birden kazma-kürekle kazı yaptı. Öyle ki antika için kazılan bir yerin toprağı örtüldükten sonra yanlışlıkla yeniden kazılmasın, emek boşa gitmesin diye iki taş üst üste konularak işaretlenmişti. Bu ifade 1960’lı yılların başında Burdur İli, Bucak ilçesi merkez bucağına bağlı Girme/Çamlık Köyü - Kremna antik kentinde bir mermer heykel baş bulup satan köylü C.Ö.’ye ait...

Boubon Sebasteionu'nun Yurtdışına Kaçırılışı

Boubon’da yaptığı kazı sonrasında Jale Hanım yanı sıra özellikle Özgen Acar kanalı ile eline geçen İbecikli kaçakçının tuttuğu günlükteki bilgilerle konuyu tekrar ele almıştır. Özellikle Sebasteionlar - imparator kültü ve özellikle Boubon Sebasteionu bronz heykelleri üzerine yapılan araştırma ve yayınların yeni verilerini de göz önüne alarak ayrıntılı bir şekilde kaleme aldığı Boubon Sebasteionu ve Heykelleri Üzerine Son Araştırmalar kitabı ise 1994 yılında Arkeoloji ve Sanat Yayınları tarafından yayınlanmıştır.

İçerik bakımından Eski Assur metinlerinde örneği olmayan metnin son satırında yer alan “a-ha-<at>niqá-qá-sà a-naIštar ta-aq-lu-up”, ifadesi o dönem Assur toplumundaki bir başka uygulamayı göstermekte ve evlilik çağına gelen genç kızlarla ilgili bir adetten bahsetmektedir. Bu ifade İ. Albayrak tarafından “kız kardeşimiz başını İştar için açtı” olarak tercüme edilerek, genç kızların evlenecek yaşa geldiklerini göstermek maksadıyla tanrıça İştar için düzenlenen bir törende başlarını açmaları şeklinde değerlendirilmektedir.

Assurlu İlī-bāni’ye ait bir vasiyetname, Kültepe’de ticarî hayatını sürdüren Assurlu bir tüccarın, ölmeden önce, mirası konusunda çıkacak ihtilafları önlemek için hazırladığı detaylı bir vasiyetnamedir. Belgeye göre İlī-bāni mirasını eşi, rahibe kızı ve iki oğlu arasında taksim etmektedir. Tablette dikkati çeken hususlardan ilki, vasiyet sahibi İlī-bāni’nin, rahibe kızı Ahātum’un haklarını korumak için özel bir ihtimam göstermiş olduğudur.

Eski Asur Ticaret Kolonileri Devrinde Anadolu’da Asurlu Tüccarlara Tanınan İmtiyaz ve Sağlanan Kolaylıklar

Bazı konularda kolonilerin özerk oldukları anlaşılmaktadır. Meselâ, Asurlular arasındaki hukukî meselelerde doğrudan doğruya kolonilerin yetkili organları karar veriyorlardı. Mahallinde sonuçlandırılamayan anlaşmazlık konusu, bütün kolonilerin yönetim merkezi olan Kaniş kārumuna yazılır ve dava orada görülürdü. Herhalde çözümü zor ve karışık bazı davaların çözüm yeri ise Asur’du.