Kalay bakırla karıştırılıp tunç yapmak için gerekliydi. Birbirleriyle sık sık şiddetle savaştıklarını bildiğimiz şehir krallıkları, silah yapmak için gerekli olan bu stratejik madeni elde etmek için birçok konuda Asurlulara tâviz vermişler ve onların anlaşmalara aykırı bazı davranış ve uygulamalarına herhalde göz yummak zorunda kalmışlardır.

Asur ile Anadolu şehir krallıkları arasında yapılan anlaşmalarda yerli ve Asurluların hak ve sorumlulukları ayrıntılı bir şekilde belirlenmişti. Birçok tablette, anlaşma kararlarına rağmen tüccarların, başta vergi ödememek için kaçakçılık yapmaları olmak üzere, sık sık yasa dışı yollara başvurduklarını okuyoruz. Bunun içindir ki, Anadolulu kralların, tüccarların yasa ve anlaşmalara uyacaklarının teminatı olarak, Anadolu’daki Asur otoritelerinden bağlılık yemini aldıklarını görüyoruz.

Bazı konularda kolonilerin özerk oldukları anlaşılmaktadır. Meselâ, Asurlular arasındaki hukukî meselelerde doğrudan doğruya kolonilerin yetkili organları karar veriyorlardı. Mahallinde sonuçlandırılamayan anlaşmazlık konusu, bütün kolonilerin yönetim merkezi olan Kaniş kārumuna yazılır ve dava orada görülürdü. Herhalde çözümü zor ve karışık bazı davaların çözüm yeri ise Asur’du.

2000 yılı Kültepe kazılarında bulunan, birisi Kaniş ile Asur, diğeri Hahhum ile Asur arasında yapılmış, hiçbir şekilde siyasî niteliği olmayan anlaşmalarda, kararların her iki taraf için de âdil olarak verileceği yazılmış olsa da, metinler dikkatle gözden geçirildiğinde, Asurlulara birçok konuda kolaylıklar ve ayrıcalıklar tanındığı görülmektedir. Anlaşmalarda bu bağlamda yer alan bazı kararlar aşağıda verilmiştir.

-(Pazarlanacak) kumaşlar (Asurlu tüccarlardan) zorla ve ucuza alınamayacaktır.

- Anadolu’da bir Asurlu öldürülür ve malı kaybolursa, (yakınlarına) belirlenmiş miktardaki kan parası ödenecek; kâtil Asurlulara teslim edilecek ve o bizzat onlar tarafından öldürülecektir.(Kâtilin) yerine başka birisi verilmeyecektir. Kayıp mal (yakınlarına) iade edilecektir.

- Mahkemeye giden bir Kanişli ve Asurlu için karar âdil olarak verilecektir.

- Eğer Anadolu’da Asurlu birisinin kumaşları kaybolursa, kayıp aranacak ve bulunup sâhibine verilecektir. Eğer kayıp bulunmaz ise, kaybın sâhibi yemin edecek ve kayıp (kumaş) kendisine tam olarak verilecektir.

- Bir tüccarın ve dul bir kadının evine bir Kanişli veya bir hāpirum’un girmesine izin verilmeyecektir.

- Bir Asurlunun iyi bir evine, iyi bir kölesine, iyi bir cariyesine, iyi bir tarla veya bahçesine göz konulmayacak ve zorla alınıp yerli bir kimseye verilmeyecektir.

- Eğer bir Asurlu bir Kanişli’ye borçlanırsa ve o başka bir ülkeye giderse, onun yerine bir başka tüccar, diğer bir yabancı veya onun kardeşi sorumlu tutulmayacaktır.

- Anadolu’da birisi angarya için çağrıldığında, Asurlular bundan muaf tutulacaktır.

- Bir Asurlu yemin için çağrıldığında o (kendi inancı gereğince) Tanrı Aşşur’un amblemi önünde yemin edecektir.

- Kārum’un bir kölesine, cariyesine, sığırına, eşeğine, koyununa veya herhangi bir malına el konulması için emir verilmeyecektir.

- Asurlular hakkında bir cariye, köle veya Hahhumlu birisinin şahitliğine dayanarak karar verilmeyecektir. Bir Asurlu, cariye, köle veya Hahhum kārum’undan birisi hakkında Hahhum yasaları gereğince karar verilecektir.

-Hain bir gemiciye bir Asurlunun gemisini batırması ve yükünü yağmalaması için emir verilmeyecektir. Eğer nehirde bir gemi batırılırsa, geminin taşıdığı mal tam olarak ödenecektir.

- Hahhum ile Hahhum’un komşuları olan Timelkiya veya Badna krallıkları arasında savaş çıkması durumunda, Asurlu tüccarlar bundan etkilenmeyecekler ve istedikleri yere serbestçe gidebileceklerdir.

- Hahhum’da, şehir dışında veya ülkenin herhangi bir yerinde bir Asurlu soyulur ve öldürülürse, kan parası ödenecek; kâtiller öldürülmeleri için Asurlulara teslim edilecek; kayıp mal tam olarak ödenecektir.

Asurluların herhangi bir malının zorla veya değerinden ucuza alınamayacağı; yabancıların seyahat özgürlüklerinin kısıtlanamayacağı; suç işlemiş birisinin yerine bir yakınının tutuklanamayacağı; Asurluların angaryadan muaf tutulacakları; Anadolu’da cinayete kurban giden Asurlunun yakınlarına kan parası ödeneceği; mahkemede bir yerli ile Asurlunun fark gözetilmeksizin eşit haklara sahip olacakları gibi kararları, Asurlulara tanınan ayrıcalıkları göstermesinin ötesinde, daha tarihî devirlerin başında Anadolu’da kişi hak ve özgürlüklerinin korunmasında, çağdaş hukukun temel ilkelerini hatırlatan yüksek bir anlayışın bulunduğunu gösteren ifadeler olarak değerlendiriyoruz.