Bir halkın kimliğini saptamada karşılaştırmalı arkeolojinin belirleyiciliği tartışılmaz. Buna kanıt olarak Evans, bu yöntemi zamanın koşulları içerisinde Girit bağlamında en iyisiyle uygulamış ve görüşleri belli ki bu nedenle günümüzde bile geçerliğini korumuştur. İlişkiler kuşkusuz ticaretle de kurulabilir ve Girit’in bunu özellikle ileri uygarlık düzeyindeki bir Mısır üzerinden başarıyla yürüttüğü bilinir ve Mısır etkisi adada hissedilir boyutlarda kendini gösterir.

EMEĞİN SÖMÜRÜSÜ -2

Homeros’un İlias Destanı’nda Troia Savaşı’nı çıkarmayı göze alabilecek denli güçlü ve özgüvenli bir halk olarak tarih yazan ve Kale’ye silah gücüyle değil, Odysseus’un “aklıyla” girebilen Akha Hellenleri gördük ki bu “aklı” kültür ve sanat bağlamında da zahmete katlanmadan “Minoslaşmada” kullanmış; Girit halkının emeği üzerinden çağdaş Avrupa’da “ilk yüksek kültür” olabilme “mucizesini” gösterebilmişlerdir.

EMEĞİN SÖMÜRÜSÜ -1

Bu nasıl bir “her şeye kadir Hellen” masalıdır ki dünya insanının “İncil’den sonra en çok okuduğu” bir İlias Destanı’nın varoluş nedenini bile; kökende yazısını bile yaratamayan ve Girit’ten öğrendiğiyle de salt envanter kayıtları tutma düzeyinde kalan bir “Akha kültürüne” bağlama çabası vardır. İnanması zordur, ancak; kanıtını, Homeros diliyle “MÖ 15. ile 13./12. yüzyıl Akha Hellencesi’nin Linear B- dili arasında benzerliklerde” arayan eskiçağ bilimciler az değildir.

İLK “BİZ”DEN BAŞLAMALI

“Yurt içindeki kazılar ve ortaya çıkarılan eserler bütün ilim dünyasına kültürel vazifesini ifaya başlamıştır. Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa, değişmeyen hakikat insanı şaşırtacak bir mahiyet alır”.