Arkeolojik araştırmalar, kişiler arası şiddet ve savaşın zaman içinde avcı-toplayıcı grupların yaşamlarında önemli bir rol oynadığı fikrini desteklemektedir, ancak bu tür şiddeti etkileyen faktörler hakkında birçok soru hala varlığını sürdürmektedir. Kuzey Şili'deki insan popülasyonlarının kayıtları 10 bin yıl boyunca uzanmaktadır ve zaman içinde şiddet kalıplarını incelemek için değerli bir fırsat sunmaktadır.

Biçimlendirici Dönem (a-c) ve Geç Orta Dönem'e (d-j) ait kaya sanatı ve jeogliflerdeki motifler. Oyulmuş, birbirine bakan, yay ve başlık taşıyan antropomorflar, Ánimas-1 alanı, Azapa vadisi, fotoğraf Nick Charlesworth. (b) ve (c) Yay ve başlık taşıyan kazınmış antropomorflar, La Ladera alanı, Codpa vadisi. (d) Bolas taşıyan kazıma antropomorf grubu, LL-38 yerleşimi, Lluta vadisi, fotoğraf Nick Charlesworth. (e) Miğfer giyen antropomorfik motifler, LL-111 alanından jeoglif, Lluta vadisi, Marta Crespo tarafından fotogrametri. (f) Başlık takmış okçular, Chamarcusiña yerleşimi, Azapa vadisinden gravürler. (g) Tumi olarak bilinen tören bıçaklarının oyulmuş temsili, Chamarcusa yerleşimi, Azapa vadisi. (h) Başlık takmış ve birbirlerine bakan dinamik okçuların sahnesi, Ofragía-1 gravür alanı, Codpa vadisi. (i) Başlıklarıyla karşı karşıya gelen okçular, Huancarane-1 gravür alanı, Camarones vadisi. ©PLOS ONE

Bu çalışmada Standen ve meslektaşları, Atacama Çölü kıyısındaki mezarlıklarda bulunan ve 10 bin yıl öncesinden MS 1450 yılına kadar tarihlenen 288 yetişkin bireyin kalıntılarındaki şiddet içeren travma izlerini inceledi. Araştırmacılar ayrıca bu dönemde kullanılan silahlar ve sanatsal savaş tasvirlerini de analiz ettiler.

Silahlar ve savunma nesneleri. (a) Zıpkınlar. (b) Mızrak fırlatıcı. (c) Litik mızrak uçları. (d) Kemik hançerler. (e) Küçük kayalar. (f-g) Litik baltalar. (h) Cooper zıpkını. (i) Litik top, (j) Ok ve yay. (k) Sapan. (l-m) Sapan taşı. (n) Boleadora. (o) Miğfer. ©PLOS ONE

Şiddet oranlarının zaman içinde şaşırtıcı bir şekilde sabit kaldığını, ancak MÖ 1000'lerden başlayarak Biçimlendirici Dönem boyunca ölümcül şiddette kayda değer bir artış olduğunu, bu eğilimin And bölgesinde yapılan benzer çalışmalarda da bulunduğunu tespit etmişlerdir. Stronsiyum izotoplarından elde edilen veriler, bu kişiler arası şiddetin yerel ve yabancı nüfuslar arasında değil, yerel gruplar arasında meydana geldiğini göstermektedir.