Avrupa'da Bilinen En Eski Cam Fırını Keşfedildi

Kuzey İtalya'daki Frattesina bölgesinde bir Geç Tunç Çağı cam yapım fırını ve binlerce canlı, çok renkli boncuk ortaya çıkarıldı. Kilden bir fırın, cam işleme aletleri ve cam objelerden oluşan kalıntılar 3 bin yıl öncesine tarihleniyor ve bu da burayı Avrupa'da bilinen en eski cam üretim alanı yapıyor.

Geç Tunç Çağına ait cam üretim fırını. ©Paolo Bellintani / The History Blog

Bilinen en eski camın MÖ 24. yüzyıla ait olduğu ve Suriye'de ortaya çıktığı düşünülmektedir. İlk büyük ölçekli cam üretimi 18. Hanedan Firavunu Akhenaten (MÖ 1352-1336) döneminde Mısır'ın Amarna kentinde gerçekleştirilmiştir. Bu antik camın bileşimi, muhtemelen bitki külü olan bir alkali ile yapılan soda-kireç-silika camıydı. Bitki külü, antik camın bileşiminde yüksek oranda potasyum ve magnezyum oksitlere yol açmıştır. MÖ 2. binyıl Mezopotamya ve Miken Yunanistan camlarının kimyasal analizi aynı bileşime sahiptir. Frattesina camı farklıdır. Soda, kalsiyum oksit ve magnezyum oksit oranı düşük, potasyum oksit oranı yüksektir. Farklı bir alkali kaynağı kullanmış olmalılar.

Çok renkli cam külçeleri. ©Paolo Bellintani / The History Blog

Frattesina yerleşimi, MÖ 12. yüzyılda Adriyatik kıyısından yaklaşık 25 mil uzaklıkta Po nehrinin güney kıyısında kurulmuştur. Bu konum, burayı transalpin Avrupa'yı Akdeniz'e bağlayan kara, nehir ve deniz ticaret yollarının önemli bir ticari merkezi haline getirmiştir. Arkeolojik malzemelerin bolluğu - ithal mallar (Alp bakır, Cornish kalay, Baltık kehribarı, Kuzey Afrika fil fildişi, devekuşu yumurtası kabukları), büyük ölçekli zanaat üretiminin kanıtları (tunç döküm, boynuz/kemik objeler, seramik, cam, ithal hammaddelerden yapılan ürünler), ekili bitki ve evcilleştirilmiş hayvan kalıntıları - ekonomisinin zengin çeşitliliğini kanıtlamaktadır. Frattesina, kuruluşundan erken Demir Çağı'na (MÖ 9. yüzyıl) kadar ticaret yoluyla hammadde almış, bunları mamul ürün haline getirmiş ve uzun mesafeli ticaret yolları üzerinden Orta Avrupa, Ege ve Doğu Akdeniz'e ihraç etmiştir. Bu, atölyelerin daha küçük ölçekte faaliyet gösterdiği ve yerel tüketim için mal üretmeye adanmış olduğu dönem için alışılmadık bir durumdur.

Çeşitli cam boncuklar. ©Paolo Bellintani / The History Blog

İlginç bir şekilde, Frattesina'nın işi ticaret gibi görünmektedir. İnsanların yaşadığı, iplik eğirdiği, giysi yaptığı, yemek pişirdiği, işlediği ve muhafaza ettiği evler vardı. Yüzyıllar boyunca kullanılmış iki mezarlık vardır ve kasabanın kendisi açıkça planlanmıştır, ancak Yunan, Etrüsk ve İtalik çağdaşlarının kent merkezlerine özgü savunma duvarları yoktur ve nüfus mütevazıdır. Bölgedeki diğer yerleşimler nüfus ve alan olarak çok daha büyüktü, ancak hiçbirinde bu kadar çeşitli ürünler üreten bu kadar çok atölye yoktu.

Cam boncuklu kolyeler. ©Paolo Bellintani / The History Blog

Frattesina'nın kalıntıları 1967 yılında keşfedilmiş ve o tarihten bu yana kazı ve araştırmalar devam etmektedir. Cam işçiliğine dair kanıtlar ilk kez 1983 yılında yayınlanmış ve daha sonraki kazılarda daha fazla cam keşfedilmiştir. 2022 yılında Roma La Sapienza Üniversitesi'nden bir arkeoloji heyeti, Frattesina'da daha önce cam üretimine dair kanıtların bulunduğu bir alanda yeni bir kazı gerçekleştirmiştir.

Kazıda gün ışığına çıkarılan binlerce çok renkli cam boncuk, diğer cam objelerle birlikte, ulusal ve uluslararası pazara yönelik olağanüstü bir üretim faaliyetine tanıklık etmektedir. Bileşimsel analizler, üretim tekniğinin Doğu Akdeniz'de kullanılandan farklı olduğunu belgelemiş, böylece Frattesina zanaatkârlarının karmaşık teknolojileri özgün bir şekilde yeniden işleme becerisini ortaya koymuştur. Kazıda ayrıca büyük olasılıkla cam üretimi için kullanılan bir fırın ortaya çıkarılmıştır ve bu nedenle diğer buluntularla (potalar, cam külçeler) birlikte bu zanaat üretiminin büyük önemine tanıklık etmektedir. Cam üretimi için kullanılan fırın bugüne kadar Avrupa'da bilinen en eski fırındır.

Çok renkli cam boncuklar. ©Paolo Bellintani / The History Blog

Kazılara ek olarak, Bamberg Üniversitesi'nden Wieke de Neef tarafından yürütülen jeofizik araştırmalar (bir sensör aracılığıyla çevre ve uzağa yerleştirilen nesneler hakkında bilgi edinilmesini sağlayan bir teknik) ve uzaktan algılama araştırmaları, büyük köyün uzantısını, şeklini ve iç organizasyonunu açıkça tanımlamıştır: Frattesina yerleşimi 25 hektardan fazla bir alana yayılmış ve Po'nun artık mevcut olmayan bir kolunun (Po di Adria) sağ kıyısını işgal etmiş ve orijinal olarak ortogonal kanallarla sınırlandırılmış bloklardan oluşan bir organizasyona sahipti. Bu bloklar içinde yüzlerce konut ve üretim tesisi çok düzenli bir şekilde ve aynı derecede düzenli bir yönelimle düzenlenmiştir.

Kaynak: The History Blog

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER