Bilim İnsanları Bürokrasinin 4 Bin Yıl Öncesine Dayandığını Söylüyor
Antik Mezopotamya kil tabletleri, dünya medeniyetlerinin beşiğindeki yönetimin olağanüstü ayrıntılarını ve erişimini göstermektedir.
- Yazar : Aktüel Arkeoloji
- Tarih : 2025-03-16 23:41:45

Girsu'daki Sümer yerleşmesinde keşfedilen yüzlerce idari tabletten birinin parçası. ©Alberto Giannese/The Girsu Project/British Museum
Dünya medeniyetlerinin beşiği Mezopotamya'da yapılan yeni araştırmalar, devlet bürokrasisinin bürokratik işleyişinin 4 bin yılı aşkın bir süreye dayandığını ortaya koyuyor.
Kayıtlı tarihteki ilk imparatorluğun en eski fiziksel kanıtı olan yüzlerce idari tablet, British Museum ve Irak'tan arkeologlar tarafından keşfedildi. Bu metinler yönetimin inceliklerini detaylandırmakta ve karmaşık bir bürokrasiyi - eski bir uygarlığın bürokrasisini - ortaya koymaktadır.
Bunlar, antik Sümer kenti Girsu'nun, günümüz Tello'sunun, MÖ 2300-2150 yılları arasında Akad hanedanlığının kontrolü altında olduğu dönemdeki devlet arşivleriydi.
British Museum'un antik Mezopotamya küratörü ve Girsu Projesi'nin direktörü Sébastien Rey, “Whitehall'dan farklı değil” dedi. “Bunlar imparatorluğun hesap çizelgeleri, dünyadaki ilk imparatorluğun ilk maddi kanıtları - imparatorluk kontrolünün ve gerçekte nasıl işlediğinin gerçek kanıtları.”
Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan Girsu, MÖ 3. binyılda Sümer kahramanlık tanrısı Ningirsu'nun mabedi olarak saygı görmüştür. Zirvede yüzlerce hektarlık bir alanı kaplayan Girsu, Mezopotamya kralı Sargon tarafından MÖ 2300 civarında fethedilen bağımsız Sümer şehirleri arasındaydı. Aslen, yeri hala bilinmeyen ancak modern Bağdat'a yakın olduğu düşünülen Akkad şehrinden geliyordu.
Rey şöyle diyor: “Sargon, Mezopotamya'daki tüm Sümer şehirlerini fethederek bu yeni yönetim biçimini geliştirdi ve çoğu tarihçinin dünyadaki ilk imparatorluk olarak adlandırdığı şeyi yarattı.” Bu son kazılara kadar, bu imparatorlukla ilgili bilgilerin bölük pörçük ve bombastik kraliyet yazıtları ya da “tamamen güvenilir olmayan” Akad yazıtlarının çok daha sonraki kopyalarıyla sınırlı olduğunu da sözlerine ekledi.
Yeni keşifle ilgili olarak şunları söyledi: “Bu son derece önemli çünkü ilk kez elimizde somut kanıtlar var - hem de yerinde bulunan eserlerle.” Bu kayıtlardaki ayrıntılar onu hayrete düşürmüş: “Kesinlikle her şeyi not etmişler. Eğer imparatorluğun en ucunda bir koyun ölürse, bu not ediliyor. Bürokrasiye kafayı takmış durumdalar.” Erken bir yazı sistemi olan çivi yazısı sembolleri içeren tabletler, balıktan evcil hayvanlara, undan arpaya, tekstil ürünlerinden tarımsal ürünlere kadar her konuda devlet işlerini, teslimatları ve harcamaları kaydediyor.
Tabletler, kerpiç duvarlardan yapılmış ve oda ya da ofislere bölünmüş büyük bir devlet arşivi binasının yerinde bulundu. ©Alberto Giannese/The Girsu Project/British Museum
İngiliz-Amerikan bir konservatör olan Dana Goodburn-Brown, tabletleri yazıya dökülebilmeleri için temizliyor. Bu işin hem özenli hem de heyecan verici olduğunu söylüyor: “İnsanlar her şeyin topraktan çıktığını ve müzede gördüğünüz gibi göründüğünü sanıyor ama öyle değil.”
Bir tablet farklı malları listeliyor: “250 gram altın / 500 gram gümüş / ... besili inekler... / 30 litre bira.” Rey, vatandaşların isimleri ve mesleklerinin bile kaydedildiğini söyledi: “Kadınlar, erkekler, çocuklar - herkes için isimlerimiz var.
“Kadınlar devlet içinde önemli görevlerde bulunurlardı. Örneğin, erkekler tarafından yönetilen bir toplum olmasına rağmen yüksek rahibelerimiz var. Ancak kadının rolü en azından diğer birçok toplumdan daha yüksekti ve elimizdeki kanıtlara dayanarak bu inkar edilemez.”
Listelenen işler taş kesicilerden tapınak zeminini süpürenlere kadar uzanıyor. Rey şöyle devam ediyor: “Tanrıların ve baş rahibin bulunduğu zemini süpürebilmek çok önemliydi. Antik Mezopotamya şehirlerinin hepsi teoride tanrılara aitti. Toplum tapınak devleti için çalışıyordu.”
Tabletler, kerpiç duvarlardan yapılmış ve oda ya da ofislere bölünmüş büyük bir devlet arşivi binasının yerinde bulundu. Tabletlerden bazıları binaların mimari planlarını, arazi planlarını ve kanal haritalarını içeriyor.
Buluntular, British Museum ile Irak hükümetine bağlı Devlet Eski Eserler ve Miras Kurulu arasında bir işbirliği olan ve Meditor Trust adlı bir hayır vakfı tarafından finanse edilen Girsu Projesi'ndeki arkeologlar tarafından yapıldı.
İlk olarak 19. ve 20. yüzyılın başlarında kazılan alan, iki Körfez savaşının ardından yağmacıların hedefi oldu: “Akad dönemine ait tabletler ya yağmalandı ya da arkeolojik ortamlarından dikkatsizce çıkarıldı ve böylece bağlamlarından koparıldı. Bu yüzden yönetimin nasıl işlediğini anlamak çok zordu.
“Şimdi önemli olan, bunları kendi arkeolojik bağlamları içinde düzgün bir şekilde kazabilmiş olmamız. Yeni buluntular in situ, yani orijinal bağlamlarında korundu ve dünyada imparatorluk kontrolünün ilk fiziksel kanıtına sahip olduğumuzu kesin olarak söyleyebiliriz. Bu tamamen yeni bir durum.”
Buluntular, British Museum'a olası bir ödünç verme öncesinde, daha fazla çalışma için Bağdat'taki Irak Müzesi'ne gönderildi.
Akad İmparatorluğu sadece 150 yıl kadar sürmüş ve şehrin bağımsızlığını sağlayan bir isyanla sona ermiştir.
Kaynak: The Guardian
EN ÇOK OKUNANLAR
Altınlarla Donatılmış Trakyalı Savaşçı Mezarı Bulundu
Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.
- Trakyalı
- Trak
- Savaşçı
- Süvari
- Mezar
- Altın
- Yüzük
- Hançer
- Zırh
- Hazine
- At
- Bulgaristan
- Thracian
- Thracian
- Warrior
- Cavalry
- Tomb
- Gold
- Ring
- Dagger
- Armour
- Treasure
- Horse
- Bulgaria
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archa
Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu
Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.
SON İÇERİKLER
Bilim İnsanları Bürokrasinin 4 Bin Yıl Öncesine Dayandığını Söylüyor
- Sümer
- Sümerler
- Yazı
- Kil
- Tablet
- Bürokrasi
- Tapınak
- Akad
- Girsu
- Irak
- Mezopotamya
- Sumer
- Sumerians
- Writing
- Clay
- Tablet
- Bureaucracy
- Temple
- Akkad
- Girsu
- Iraq
- Mesopotamia
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology Ne
2 Bin Yıllık Mezarda Apollon Tasvirli Altın Yüzük Bulundu
- Altın
- Yüzük
- Apollon
- Şifa
- Adak
- Mezar
- Yunanistan
- Korint
- Gold
- Ring
- Apollo
- Healing
- Votive
- Tomb
- Greece
- Corinth
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
İnsanoğlunun Dil Yeteneği 135 Bin Yıl Önce Ortaya Çıktı
- Dil
- İletişim
- Konuşma
- Düşünce
- İnsan
- Homo sapiens
- Evrim
- Language
- Communication
- Speech
- Thought
- Human
- Homo sapiens
- Evolution
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology