Binlerce Yıllık Mağara Resimlerindeki Eksik Parmakların Sırrı Ne?

Kanadalı bilim insanları, dünyanın dört bir yanındaki mağara sanatından elde edilen kanıtların, tanrıları yatıştırmak ya da sosyal uyuma yardımcı olmak için parmakların ritüel amaçlı kesilmiş olabileceğini gösterdiğini söylüyor.

Marsilya, Fransa'daki Cosquer mağarasında eksik parmaklı el kalıpları. ©Patrick Aventurier/getty images

Paleolitik mağara sanatının yeni bir yorumuna göre, tarih öncesi çağlarda dini ritüeller sırasında erkek ve kadınların parmakları kasten kesilmiş olabilir.

Cosquer mağarasındaki bazı kalıplar, parmakları olmayan eller tarafından yapılmış gibi görünüyor. ©Fanny Broadcast/Gamma-Rapho/Getty Images

Avrupa İnsan Evrimi Derneği'nin son toplantısında sunulan bir bildiride araştırmacılar, Fransa ve İspanya'da bulunan ve el siluetlerini tasvir eden 25 bin yıllık resimlere işaret ediyor. Bu baskıların 200'den fazlasında ellerde en az bir parmak eksik. Bazı durumlarda sadece tek bir üst segment eksikken, diğerlerinde birkaç parmak yok.

Geçmişte, bu parmakların yokluğu mağara resimlerini yapanların sanatsal ehliyetine ya da eski insanların donma gibi gerçek hayattaki tıbbi sorunlarına bağlanıyordu.

Ancak Vancouver'daki Simon Fraser Üniversitesi'nden arkeolog Prof Mark Collard liderliğindeki bilim insanları gerçeğin çok daha korkunç olabileceğini söylüyor. Collard, "Bu insanların doğaüstü varlıklardan yardım almak amacıyla yapılan ritüellerde parmaklarının kasten kesilmiş olabileceğine dair ikna edici kanıtlar var" dedi.

Bu alışkanlığın tek bir zamana ya da yere özgü olmadığını da sözlerine ekledi. "Pek çok toplum bugün parmakların kesilmesini teşvik ediyor ve tarih boyunca da bunu yaptı."

Fransa, Gargas mağarasındaki en yaygın el kalıbı motifinde (üstte) tüm parmaklar eksiktir (solda). ©L: Yoan Rumeau/CC; R: H. Wendel/Neanderthal Museum/Wikimedia Commons

Collard, Yeni Gine Dağlık Bölgesi'ndeki Dani halkını örnek gösterdi. "Oradaki kadınlar bazen oğulları ya da kızları da dahil olmak üzere sevdiklerinin ölümünün ardından bir ya da daha fazla parmaklarını kestirirler. Kesin inanç sistemleri farklı olsa da Avrupalıların da paleolitik çağda aynı şeyi yaptıklarına inanıyoruz. Bu uygulamanın rutin bir uygulama olmadığını ancak tarih boyunca çeşitli zamanlarda gerçekleştiğini düşünüyoruz."

Collard ve meslektaşları parmak kesme tezlerini ilk kez birkaç yıl önce yayınladılar, ancak parmakların kesilmesinin ilgili insanlar için felaket olacağını savunan diğer bilim insanları tarafından eleştirildiler. Elleri tam olarak çalışmayan erkek ve kadınlar, binlerce yıl önce hüküm süren zorlu koşullarla başa çıkamazlardı.

O zamandan beri doktora öğrencisi Brea McCauley ile birlikte çalışan Collard, ampütasyon tezini desteklemek için daha fazla veri topladı. European Society konferansında sundukları bir bildiride, son araştırmalarının, tanrıları yatıştırmak için parmakların kesilmesinin Fransa ve İspanya'daki mağaralardaki el resimlerini açıkladığına dair daha da ikna edici kanıtlar sunduğunu söylediler.

Bu resimler iki tipe ayrılır: baskılar ve şablonlar. İlkinde, bir kişi elini pigmente buladıktan sonra duvara bastırarak bir el izi oluşturuyordu. Şablonlar ise bir elin duvara yerleştirilmesi ve ardından bir siluet oluşturmak için üzerine pigment boyanmasıyla oluşturulmuştur. Her iki durumda da, İspanya'daki Maltravieso ve Fuente del Trucho mağaraları ile Fransa'daki Gargas ve Cosquer mağaraları olmak üzere dört ana alanda duvar sanatı arasında parmakları eksik eller bulunmuştur. Marsilya yakınlarındaki Cosquer mağaraları en son 1985 yılında dalgıç Henri Cosquer tarafından keşfedilmiştir.

©NICOLAS TUCAT/AFP/Getty Images

Ekip başka toplumlarda da parmak kesme uygulamasına dair kanıtlar aramış ve 100'den fazla örnek bulmuştur. "Bu uygulama açıkça bağımsız olarak birçok kez icat edildi" diyorlar. "Ve yakın zamanda yaşamış bazı avcı-toplayıcı toplumlar tarafından da uygulanmıştır; dolayısıyla Gargas ve diğer mağaralardaki grupların bu uygulamayı yapmış olması tamamen mümkündür."

Bu örneklerin Avrupa ile sınırlı olmadığını da ekliyorlar. Afrika'da dört, Avustralya'da üç, Kuzey Amerika'da dokuz, Güney Asya'da beş ve Güneydoğu Asya'da bir alanda parmak kesildiğine dair kanıtlar bulunuyor. Collard, "Bu kendini yaralama biçimi, tüm yerleşik kıtalardan gruplar tarafından uygulanmıştır" dedi. "Daha da önemlisi, Dani gibi insanların davranışlarında görebileceğimiz gibi, bugün hala uygulanmaktadır."

©SOPA Images Limited/Alamy

Collard, Mauritius'ta ve diğer yerlerde hala uygulanan ateşte yürüme, şişlerle yüz delme ve bir kişinin arkasında ağır zincirler taşıyabilmesi için derisine kanca takma gibi ritüellere işaret etti. "İnsanlar bu tür ritüellerden geçtikten sonra diğer grup üyeleriyle işbirliği yapmaya daha yatkın hale geliyor. Parmak kesmek, bu tür bir ritüelin daha aşırı bir versiyonu olabilir."

Kaynak: The Guardian

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER