Fosilleşmiş İnsan Dışkıları Bizlere Büyük Bilgiler Bıraktı
Herkes dışkı yapar, ancak bu dışkının sadece bir kısmı fosilleşerek koprolitlere dönüşür. Eski dışkılar kulağa iğrenç gelebilir, sonuçta kim yüzyıllar hatta binlerce yıllık dışkıları kazmak ister ki. Ancak bu dışkılar bilim insanlarına bir veri bereketi sunabilirler.
- Yazar : Aktüel Arkeoloji
- Tarih : 2023-11-08 15:39:37
Lloyds Bank koprolit: arkeologlar tarafından Coppergate, York, İngiltere'deki bir Viking bölgesinden çıkarılan fosilleşmiş insan dışkısı. ©wikipedia
Örneğin koprolitler, insanların hangi yiyecekleri yediğini, bağırsaklarında yaşayan parazitleri ortaya çıkarabilir ve hatta Oregon'daki bir mağarada bulunan koprolitlere göre, son buzul çağında Kuzey Amerika gibi bir bölgede insanların yaşadığını kanıtlayabilir.
İşte insan koprolitlerinin modern bilim insanlarına bilgi aktardığı sekiz bilgi.
Bolca parazit
Leptis Magna, Libya'da Roma dönemine ait tuvalet kalıntıları. ©Craig Taylor / Live Science
Eski tuvaletlerde bulunan insan dışkısı, antik dünyada bağırsak parazitlerinin yaygın olduğunu ortaya koymaktadır. Örneğin, Kudüs'teki İncil dönemi tuvaletlerinde "gezgin ishaline" neden olan protozoa içeren dışkılar vardı; Roma İmparatorluğu'ndan gelen insan dışkısında dizanteriye neden olabilen kamçı kurtları (Trichuris trichiura), yuvarlak kurtlar (Ascaris lumbricoides) ve Entamoeba histolytica vardı; ve Kıbrıs'taki 800 yıllık Haçlı dışkısı kamçı kurtları ve yuvarlak kurtlarla doluydu.
Bu tatsız otostopçular, o dönemdeki insanların muhtemelen Roma döneminde popüler olan garum olarak bilinen pişmemiş ve fermente edilmiş balık sosu gibi az pişmiş et yediklerini ortaya koymaktadır. Ya da belki de bu parazitler, kirli su veya el yıkama eksikliği gibi kötü sağlık uygulamaları yoluyla yayılmıştır.
Oregon'daki eski insanlar
Oregon Üniversitesi Doğal ve Kültürel Tarih Müzesi'nde arkeolog olan Dennis Jenkins, Paisley Mağaraları'ndan eski bir insan koprolitini tutuyor. ©Jim Barlow / Live Science
Yaklaşık bir asır boyunca araştırmacılar, Amerika'daki ilk insanların 13 bin yıl önce Kuzey Amerika'ya gelen bir grup olan Clovisler olduğunu düşünüyorlardı. Ancak son yıllarda araştırmacılar, insanların binlerce yıl önce geldiklerini gösteren kanıtlar buldular. Bu bulgulardan biri olan Oregon'daki Paisley Mağaralarında bulunan insan koprolitleri, insanların 14500 yıl önce bugünkü Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar Science dergisinde yazdıkları makalede, 2012 yılında çalışma ortaya çıktığında bu fosilleşmiş dışkıların "Batı Yarımküre'deki doğrudan tarihlendirilmiş en eski insan kalıntıları (DNA)" olduğunu belirttiler.
Stonehenge dönemi inşaatçıları parazit bulaşmış et yedi
Ünlü Stonehenge anıtının inşasına yardım eden Neolitik işçiler, parazit solucan yumurtalarıyla dolu fosilleşmiş "dışkı topları" da bırakmışlardır. ©Shutterstock / Live Science
Neolitik inşaat işçileri arkalarında taş yapılardan daha fazlasını bıraktı. İngiltere'deki Stonehenge'den yaklaşık 2,8 kilometre uzaklıktaki bir Neolitik yerleşim yeri olan Durrington Walls'da araştırmacılar fosilleşmiş insan dışkısı kümeleri buldular; bu da inşaat işçilerinin köpekleriyle birlikte parazit solucanların yumurtalarıyla dolu az pişmiş et yedikleri destansı kış ziyafetleri çektiklerini gösteriyor.
İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nde biyolojik antropolog olan çalışmanın baş araştırmacısı Piers Mitchell yaptığı açıklamada, "Neolitik Britanya'da ilk kez bağırsak parazitleri bulundu ve Stonehenge'in çevresinde bulunmaları gerçekten önemli bir şey" dedi.
Yüksek lifli diyetlerin ortadan kalkması
Dikenli armut kaktüsü, erken dönem Güneybatı Amerikan yerlilerinin beslenmesinde yüksek lifli bir besin maddesiydi. ©Brian Lasenby, Shutterstock / Live Science
MS 1150 ve öncesine ait fosilleşmiş dışkılar üzerinde yapılan bir analize göre, Amerika'nın güneybatısındaki yerli halklar dikenli armut, avize ağacı ve bitki tohumlarından öğütülmüş un gibi yüksek lifli yiyecekler tüketiyordu. 2012'de yapılan bir araştırmaya göre, bu diyet tipik bir modern diyetten 20 ila 30 kat daha lifliydi. Modern diyetlerde yaygın olan yüksek lifli gıdalardan düşük lifli işlenmiş gıdalara doğru hızlı değişim, günümüzde birçok Yerli halkın neden tip 2 diyabet hastası olduğunu açıklayabilir.
"Nebraska-Lincoln Üniversitesi'nde çevre arkeoloğu olan çalışma araştırmacısı Karl Reinhard verdiği demeçte, "20. yüzyılda Amerikan yerlilerinin beslenme düzenindeki değişime baktığımızda, daha eski geleneklerin ortadan kalktığını görüyoruz. Süper yüksek glisemik indekse sahip kızarmış ekmek gibi yepyeni bir gıda yelpazesiyle tanıştılar."
Arktik takımadaları dışkısı
Dışkı dedektifleri Norveç'teki Lofoten Adaları'ndaki yerleşimlerin ne zaman kurulduğunu ortaya çıkardı. ©littlewormy via Getty Images / Live Science
Bazen bir koprolit değil, insan atıklarından arta kalan kimyasallar bulursunuz. Kuzey Kutup Dairesi'ndeki bir Norveç takımadası olan Lofoten Adaları'nda insan iskanı dönemlerini araştıran araştırmacılar için durum buydu. Ekip, insan ve hayvan atıklarının kimyasal bileşenlerini arayabilmek için birkaç tortu çekirdeği aldı. Ayrıca yanmış bitki örtüsünün kimyasal ayak izlerini de aradılar.
Bu kimyasallara göre, insanlar ve hayvanlar yaklaşık 2300 yıl önce bölgeye gelmiş ve muhtemelen tarım ve otlak alanlarına yer açmak için ormanları temizlemek amacıyla bitki örtüsünü yakmışlardır. Ancak İzlanda'nın keşfedildiği dönemde, muhtemelen insanlar oraya göç etmeye karar verdiği için dışkı üretimi azaldı. Dışkı seviyeleri veba salgını bölgeyi vurduğunda da düşmüştür. Küçük Buzul Çağı başladığında (1300-1850 arası), dışkı kimyasalları sabit kalırken, yakılan bitki örtüsü imzaları artmıştır, bunun nedeni muhtemelen yerleşimcilerin ısınmak için ateş yakmasıdır.
Epipaleolitik atalarımız yamyamdı
Araştırmacılar Epipaleolitik döneme ait kemiklerin bulunduğu mağarada kazı yapıyor. ©Juan V. Morales-Pérez / Live Science
Orta Taş Devri ya da Epipaleolitik Çağ insanlarının yamyam olduğuna dair kanıta ihtiyacınız varsa, koprolitlerinden başkasına bakmanıza gerek yok. İspanya'nın Alicante kentindeki bir mağaranın derinliklerinde 9000 ila 10200 yıl öncesine ait insan dışkısı içinde insan kemiği parçaları bulundu. Araştırmacılar, bazı kemiklerde ısırık, kesik ve sıyrık izleri olduğunu tespit etti. Ancak bu insanların ritüeller sırasında mı yoksa yamyamlar açlıktan öldüğü için mi yenildiği bilinmiyor.
İnsanlar pamuk yedi
Pamuğun antik DNA'sı, yaklaşık 1500 yıl önce Porto Riko'da yaşamış insanların mumyalanmış dışkılarında bulundu. ©Sabrina Janelle Gordon via Shutterstock / Live Science
Karayipler'deki 1500 yıllık koprolitlerden elde edilen antik DNA, Kolomb öncesi kültürlerin tercih ettiği yiyecekleri ortaya çıkardı. Dışkı analizlerine göre, Porto Riko'daki iki grup, Huecoid ve Saladoid, mısır, tatlı patates, acı biber, yer fıstığı, papaya, domates ve beklenmedik bir şekilde pamuk ve tütün de dahil olmak üzere bir dizi yiyecek tüketiyordu. Pamuk tohumu ya da yağı tüketilmiş olabilir, ancak 2023 bulgularını PLOS One dergisinde yayınlayan araştırmacılara göre pamuk yağı acıdır. Ekip, bir başka ihtimalin de pamuk lifleriyle dokuma yapan yerli kadınların ham ipliği hazırlamak için tükürüklerini kullanmış olmaları olduğunu belirtti.
Araştırmacılar, PLOS One dergisinde yayınlanan 2023 tarihli çalışmalarında, bu kültürlerin "çeşitli diyet, tıbbi ve halüsinojenik bitkiler" de tüketmiş olabileceğini yazdı.
Antik sırtlanlar insanları yedi
Eski bir sırtlan ininde, insan kalıntılarına ait kemikleri de içeren bir örnekleme alanı. ©Courtesy of Mathew Stewart / Live Science
Antik sırtlanlara ait koprolitler ve kemikler üzerindeki ısırık izleri, insanların 4500 yıl öncesine kadar Suudi Arabistan'da bu etoburların menüsünde olduğunu ortaya koyuyor. Sırtlanlar birkaç bin yıl boyunca bir lav tüpü mağarasında yaşamış ve arkalarında insan kemikleri de dahil olmak üzere eski kemik yığınları bırakmışlardır.
Sırtlanların insan avlarını öldürüp öldürmedikleri ya da leşlerini yiyip yemedikleri belli değil. Lav tüplerindeki diğer kemikler arasında eşekler, kaprinler (bir tür keçi), ceylanlar, develer ve kurt ya da köpeklere ait kemikler de bulunmaktadır.
Kaynak: Live Science
EN ÇOK OKUNANLAR
Altınlarla Donatılmış Trakyalı Savaşçı Mezarı Bulundu
Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.
- Trakyalı
- Trak
- Savaşçı
- Süvari
- Mezar
- Altın
- Yüzük
- Hançer
- Zırh
- Hazine
- At
- Bulgaristan
- Thracian
- Thracian
- Warrior
- Cavalry
- Tomb
- Gold
- Ring
- Dagger
- Armour
- Treasure
- Horse
- Bulgaria
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archa
Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu
Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.
SON İÇERİKLER
Antik Kaplıca Kazılarında Olağanüstü Adak Sunuları Ortaya Çıkarıldı
- Heykel
- Tunç
- Adak
- Sunu
- Kutsal
- Hamam
- Etrüsk
- Roma
- Toskana
- İtalya
- Sculpture
- Bronze
- Votive
- Offering
- Sacred
- Bath
- Etruscan
- Rome
- Tuscany
- Italy
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeolo
Kırım'da 1600 Yıllık Altın ve Gümüş Takılar Bulundu
- Nekropol
- Mezar
- Altın
- Gümüş
- Takı
- Aristograt
- Zengin
- Sivastopol
- Kırım
- Necropolis
- Tomb
- Gold
- Silver
- Jewellery
- Rich
- Sevastopol
- Crimea
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
Sümerli Öğrencinin 4 Bin Yıl Önce Yaptığı Geometri Hatası
- Sümer
- Sümerler
- Kish
- Babil
- Öğrenci
- Metematik
- Geometri
- Üçgen
- Kil Tablet
- Irak
- Sumer
- Sumerians
- Babylon
- Student
- Methematics
- Geometry
- Triangle
- Clay Tablet
- Iraq
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancien