Ünlü Stonehenge anıtının inşasına yardım eden Neolitik işçiler, parazit solucan yumurtalarıyla dolu fosilleşmiş "dışkı topları" da bırakmışlardır. ©Shutterstock / Live Science

Neolitik inşaat işçileri arkalarında taş yapılardan daha fazlasını bıraktı. İngiltere'deki Stonehenge'den yaklaşık 2,8 kilometre uzaklıktaki bir Neolitik yerleşim yeri olan Durrington Walls'da araştırmacılar fosilleşmiş insan dışkısı kümeleri buldular; bu da inşaat işçilerinin köpekleriyle birlikte parazit solucanların yumurtalarıyla dolu az pişmiş et yedikleri destansı kış ziyafetleri çektiklerini gösteriyor.

İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nde biyolojik antropolog olan çalışmanın baş araştırmacısı Piers Mitchell yaptığı açıklamada, "Neolitik Britanya'da ilk kez bağırsak parazitleri bulundu ve Stonehenge'in çevresinde bulunmaları gerçekten önemli bir şey" dedi.

Yüksek lifli diyetlerin ortadan kalkması

Dikenli armut kaktüsü, erken dönem Güneybatı Amerikan yerlilerinin beslenmesinde yüksek lifli bir besin maddesiydi. ©Brian Lasenby, Shutterstock / Live Science

MS 1150 ve öncesine ait fosilleşmiş dışkılar üzerinde yapılan bir analize göre, Amerika'nın güneybatısındaki yerli halklar dikenli armut, avize ağacı ve bitki tohumlarından öğütülmüş un gibi yüksek lifli yiyecekler tüketiyordu. 2012'de yapılan bir araştırmaya göre, bu diyet tipik bir modern diyetten 20 ila 30 kat daha lifliydi. Modern diyetlerde yaygın olan yüksek lifli gıdalardan düşük lifli işlenmiş gıdalara doğru hızlı değişim, günümüzde birçok Yerli halkın neden tip 2 diyabet hastası olduğunu açıklayabilir.

"Nebraska-Lincoln Üniversitesi'nde çevre arkeoloğu olan çalışma araştırmacısı Karl Reinhard verdiği demeçte, "20. yüzyılda Amerikan yerlilerinin beslenme düzenindeki değişime baktığımızda, daha eski geleneklerin ortadan kalktığını görüyoruz. Süper yüksek glisemik indekse sahip kızarmış ekmek gibi yepyeni bir gıda yelpazesiyle tanıştılar."

Arktik takımadaları dışkısı

Dışkı dedektifleri Norveç'teki Lofoten Adaları'ndaki yerleşimlerin ne zaman kurulduğunu ortaya çıkardı. ©littlewormy via Getty Images / Live Science

Bazen bir koprolit değil, insan atıklarından arta kalan kimyasallar bulursunuz. Kuzey Kutup Dairesi'ndeki bir Norveç takımadası olan Lofoten Adaları'nda insan iskanı dönemlerini araştıran araştırmacılar için durum buydu. Ekip, insan ve hayvan atıklarının kimyasal bileşenlerini arayabilmek için birkaç tortu çekirdeği aldı. Ayrıca yanmış bitki örtüsünün kimyasal ayak izlerini de aradılar.

Bu kimyasallara göre, insanlar ve hayvanlar yaklaşık 2300 yıl önce bölgeye gelmiş ve muhtemelen tarım ve otlak alanlarına yer açmak için ormanları temizlemek amacıyla bitki örtüsünü yakmışlardır. Ancak İzlanda'nın keşfedildiği dönemde, muhtemelen insanlar oraya göç etmeye karar verdiği için dışkı üretimi azaldı. Dışkı seviyeleri veba salgını bölgeyi vurduğunda da düşmüştür. Küçük Buzul Çağı başladığında (1300-1850 arası), dışkı kimyasalları sabit kalırken, yakılan bitki örtüsü imzaları artmıştır, bunun nedeni muhtemelen yerleşimcilerin ısınmak için ateş yakmasıdır.

Epipaleolitik atalarımız yamyamdı

Araştırmacılar Epipaleolitik döneme ait kemiklerin bulunduğu mağarada kazı yapıyor. ©Juan V. Morales-Pérez / Live Science

Orta Taş Devri ya da Epipaleolitik Çağ insanlarının yamyam olduğuna dair kanıta ihtiyacınız varsa, koprolitlerinden başkasına bakmanıza gerek yok. İspanya'nın Alicante kentindeki bir mağaranın derinliklerinde 9000 ila 10200 yıl öncesine ait insan dışkısı içinde insan kemiği parçaları bulundu. Araştırmacılar, bazı kemiklerde ısırık, kesik ve sıyrık izleri olduğunu tespit etti. Ancak bu insanların ritüeller sırasında mı yoksa yamyamlar açlıktan öldüğü için mi yenildiği bilinmiyor.

İnsanlar pamuk yedi

Pamuğun antik DNA'sı, yaklaşık 1500 yıl önce Porto Riko'da yaşamış insanların mumyalanmış dışkılarında bulundu. ©Sabrina Janelle Gordon via Shutterstock / Live Science

Karayipler'deki 1500 yıllık koprolitlerden elde edilen antik DNA, Kolomb öncesi kültürlerin tercih ettiği yiyecekleri ortaya çıkardı. Dışkı analizlerine göre, Porto Riko'daki iki grup, Huecoid ve Saladoid, mısır, tatlı patates, acı biber, yer fıstığı, papaya, domates ve beklenmedik bir şekilde pamuk ve tütün de dahil olmak üzere bir dizi yiyecek tüketiyordu. Pamuk tohumu ya da yağı tüketilmiş olabilir, ancak 2023 bulgularını PLOS One dergisinde yayınlayan araştırmacılara göre pamuk yağı acıdır. Ekip, bir başka ihtimalin de pamuk lifleriyle dokuma yapan yerli kadınların ham ipliği hazırlamak için tükürüklerini kullanmış olmaları olduğunu belirtti.

Araştırmacılar, PLOS One dergisinde yayınlanan 2023 tarihli çalışmalarında, bu kültürlerin "çeşitli diyet, tıbbi ve halüsinojenik bitkiler" de tüketmiş olabileceğini yazdı.

Antik sırtlanlar insanları yedi

Eski bir sırtlan ininde, insan kalıntılarına ait kemikleri de içeren bir örnekleme alanı. ©Courtesy of Mathew Stewart / Live Science

Antik sırtlanlara ait koprolitler ve kemikler üzerindeki ısırık izleri, insanların 4500 yıl öncesine kadar Suudi Arabistan'da bu etoburların menüsünde olduğunu ortaya koyuyor. Sırtlanlar birkaç bin yıl boyunca bir lav tüpü mağarasında yaşamış ve arkalarında insan kemikleri de dahil olmak üzere eski kemik yığınları bırakmışlardır.

Sırtlanların insan avlarını öldürüp öldürmedikleri ya da leşlerini yiyip yemedikleri belli değil. Lav tüplerindeki diğer kemikler arasında eşekler, kaprinler (bir tür keçi), ceylanlar, develer ve kurt ya da köpeklere ait kemikler de bulunmaktadır.

Kaynak: Live Science