File ait pes ve çene kemiği, Orozmani

Arkeologlar kazı sırasında, Olduvan stili yongalar, çekirdekler ve çekiçler gibi daha birçok taş alet buldular. Afrika’da taş alet üretimi 3,3 milyon yıldan daha eskiye dayanıyor. İlk örnekler büyük ve kaba taş eserlerdi. Bazısı kilolarca ağırlığa sahipti ve ilk olarak 1930’larda Tanzanya’daki Olduwai boğazında Mary ve Louis Leakey tarafından tanımlanan ve bu ismi alan, daha sofistike Olduvan endüstrisinden önce gelen teknolojiydi. 1970’lere kadar yapılan kazılarda daha fazla taş alet ele geçirildi ve bunlar Mod I, II ve III olarak kategorize edildi. Orozmani’de “Çakıl taşı aletler” endüstrisi yani Mod I’e ait örnekler ele geçirilmiş, bunlar eziciler, kazıcılar ve doğrayıcılar, tek taraflarına dokunulmamış ya da yontulmuş çekirdekler olarak kabul ediliyor.

Bölgedeki Yeni Yırtıcı

Taş aletler, soyu tükenmiş hayvan fosilleri kalıntılarının yanında bulundu. Bunlardan biri olan Homotherium, yaklaşık 5 milyon yıl ila 28 bin yıl önce Avrasya, Afrika, kuzey ve güney Amerika kıtalarında dolaşmış yırtıcı bir hayvan olan kılıç dişli kaplandı. Bu hayvan yaklaşık 190 kg ağırlığında ve omuzlarda 1,1 m uzunluğundaydı.

Diğer kılıç dişli kaplan dostlarından olan Smilodon ve Megantereon’dan farklı olarak, üst köpek dişleri kısa ancak yine de ölümcüldü. Homotherium uzmanlara göre büyük olasılıkla sosyal bir yırtıcıydı ancak bir başka çalışmaya göre Homo erectus’da sadık bir etoburdu ve et kaynakları için bölgesindeki kediyle rekabet eden yeni bir oyuncu oldu. Hayvan kalıntıları erken avcılığın bir sonucu mu, temizlenip bölgeye mi getirildi yoksa bulundukları yerde mi işlendiler? Yapılacak daha fazla araştırma bu konuyu aydınlatabilir.

Orozmani’de bulunan kılıç dişli kaplan Homotherium’un tırtıklı dişleri @Giorgi Bidzinashvili

Henüz Orozmani’de hiçbir hominin fosili ele geçmediyse de hemen yakınındaki Dmanisi’de oldukça fazla görülmekte. 1990’ların başlarında bulunan beş kafatası ve çok sayıda kafatası parçası, bir yanda bazı arkaik karakteristikleri olan bir yandan da başka modern özellikleri Homo erectus’a benzeyen bir hominin olan Homo erectus georgicus olarak tanımlandı.

Smilodon. Homotheriumlar fiziksel olarak Smilodonlara benzerdi ancak daha ufak dişlere sahiplerdi. @Daniel Eskridge/Shutterstock.com

Kalıntılar yaklaşık 1,8 milyon yıl öncesine tarihleniyor ve Afrika dışındaki homininlerin bilinen en eski kalıntıları olarak kalmaya devam ediyor.

Dmanisi homininleri farklı yaş gruplarına ait insanlardan oluşuyor. Aralarında dişsiz ve yaşlı bir bireyin varlığı ve çevresindeki diğer bireylerin yemeklerini yiyebilmesi için ona çiğnemede yardımcı olmaları ihtimali arkeologların erken sosyal davranışların bir göstergesi olarak yorumladıkları bir durum. (Irak’ta arkeologlar, benzer şekilde yardıma muhtaç fiziksel durumda olan Neandertal kalıntıları ele geçirdiler)

Laboratuvar çalışması yapan öğrenciler. Alanda yapılan etiketlerin, ana veri tabanına göre sıralanma ve karşılaştırılması. @Giorgi Bidzinashvili

Her ne kadar Orozmani’de hominin kalıntıları bulunamasa da hominin varlığının kanıtları açıkça ortada. Bu kanıtlar erken insanların Avrasya’ya gelişine daha kesin bir tarihleme yapılmasına yardımcı oluyor. Uzmanlar araştırmaları sonucu tarihlemeyi ve paleo-çevrenin rekonstrüksiyonunu daha iyi yapabildiler.

Antilop kalıntıları çıkartılırken, Orozmani. @Giorgi Bidzinashvili

Orozmani ve Dmanisi, Mashavara Nehrinin 1,83 milyon yıl öncesine tarihlenen aynı lav akışı bazaltları üzerinde uzanıyor. Ancak Orozmani’nin önemi iki alanın daha kesin bir şekilde tarihlenmesini sağlayan ve yerleşimleri 1,83 ila 1,77 milyon yılları arasında gösteren, Dmanisi’ye ulaşmayan Orozmani bazaltıyla kaplı olması.

Orozmani kazı çalışmaları @Giorgi Bidzinashvili

Uzmanlar, fitolit olarak bilinen, tortullardaki silisli bitki kalıntılarını kullanarak erken insanların karşılaştığı iklim ve çevreyi anlayabiliyorlar. Araştırmalara göre erectuslar aşağı Kafkaslara ilk kez geldiklerinde, iklim ılıman ve nemliydi. Ancak zaman geçtikçe, Dmanisi örneklerinden de anlaşıldığı üzere hava gittikçe kurumaya ve soğumaya başladı. Böylece 1,77 milyon yıl önce iklim elverişliliğini yitirdikçe, Homo georgicuslar kendilerini, bölgede Homotheriumlar ve sırtlanlar gibi diğer yırtıcılarla besin kaynakları için rekabet halinde buldular. Atalarının da Afrika’da böylesi büyük ve vahşi hayvanlarla baş etmek zorunda kaldıkları bir gerçek, ama en azından Pleistosen dönemi Gürcistan’ında diğer erken insanlarla da rekabet riskine girmediler.

File ait kaburga kemiği, Orozmani @Giorgi Bidzinashvili

Kaynak: www.haaretz.com