Kedileri Neden Evcil Hayvan Olarak Beslediğimizin Sırrı Keşfedildi

Bir çift yeni araştırmaya göre, kediler ilk kez, muhtemelen eski Mısır'da tüylü kedigillerin toplu kült ritüel kurbanlarının ardından insan yoldaşı oldu.

Gayer-Anderson kedisi. © The Trustees of the British Museum

Antik Mısır'ın, kedi evcilleştirme ve tapınmanın yaygın olduğu insan uygarlığının beşiği olduğu bilinmektedir.

Mumyalanmış birçok kedi kalıntısı ve Mısır tanrıçası Bastet gibi tanrılar, tüylü kedigillerin ve insanların bölgede birlikte yaşadığını göstermektedir.

Ancak, kedilerin hangi koşullar altında insanlara yoldaş olduğu tam olarak bilinmiyordu.

Daha sonra, 2001 yılında bilim insanları Kıbrıs'ta bir insan ve bir kedi kalıntısı içeren 9500 yıllık bir mezar keşfederek kedi evcilleştirmenin Akdeniz adasında başladığına işaret ettiler.

Araştırmacılar, Kıbrıs ve çevresindeki kedilerin ilk çiftçileri takip etmiş ve binlerce yıl boyunca insanlarla birlikte yaşamaya alışmış olabileceği teorisini ortaya attı.

Şimdi ise, henüz hakem denetiminden geçmemiş iki DNA çalışması bu teoriyi çürütüyor ve Kıbrıs'taki hayvanın aslında evcilleştirilmiş bir kedi değil, bir Avrupa yaban kedisi olduğunu ortaya koyuyor.

Antik Mısır tanrısı Bastet'e adanmış kedi figürleri koleksiyonu. ©AFP via Getty Images

Araştırmacılar, bu durumun, muhtemelen 3000 yıl kadar önce kedi evcilleştirmenin başlangıç yeri olarak Mısır'a odaklanılmasını sağladığını söylüyor.

“Evcil kedilerin daha önce düşünüldüğü gibi Neolitik çiftçilerle birlikte Avrupa'ya yayılmadığını gösteriyoruz” diye yazıyorlar.

Bunun yerine bilim insanları, evcilleştirilmeden önce Bastet için yapılan toplu kült ritüellerinde evcilleştirilmiş yaban kedilerinin kurban edildiğinden şüpheleniyor.

Mısır'dan mumyalanmış bir kediler. ©Wikipedia

Arkeologlar, Mısır'ın koruma, zevk ve sağlık tanrıçasının ilk olarak bir aslan başıyla tasvir edildiğini, ancak MÖ 1. binyıl civarında bir kedi başıyla temsil edilmeye başlandığını söylüyor.

Yeni çalışmada araştırmacılar, “Bu dönüşüm, serbest dolaşan ve özel olarak yetiştirilen milyonlarca kedinin tanrıçaya adak olarak mumyalandığı kedi kurbanının yükselişiyle aynı zamana denk geldi” diye yazıyor.

Kazılarda ayrıca Bastet'e adanmış tapınak ve kutsal alanların geniş antik tarım arazilerinin etrafında yer aldığı tespit edildi.

Bu tür ekilebilir arazilerde çok sayıda kemirgen ve bunların doğal yırtıcıları olan yaban kedileri bulunuyor olmalıydı.

Bilim insanları, “Bu durum, insanlar ve kediler arasında, yaban kedilerinin yeni edindikleri ilahi statülerinin de etkisiyle evcilleştirilmelerine yol açan daha sıkı bir ilişki için gerekli bağlamı sağlamış olabilir” diye yazıyor.

 

Nebamun mezar freski, Mısır, MÖ 1350. © The Trustees of the British Museum

Sonunda, bazı eski Mısırlıların kedileri sevimli evcil hayvan arkadaşları olarak evlerine kabul etmiş olabileceklerini söylüyorlar.

Kültler tarafından yönlendirilen hayvanların evcilleştirilmesi ve yayılması nadir değildir.

Örneğin, önceki araştırmalar alageyiklerin yayılmasının Yunan tanrıçası Artemis'e, tavukların yayılmasının ise Mithras kültüne bağlı olduğunu göstermiştir.

Araştırmacılar, aynı şekilde Bastet kültünün de kedilerin yayılmasını kolaylaştırmış olabileceğini söylüyor.

Bilim insanları, “Sonuçlarımız, evcil kedilerin coğrafi kökeni için yeni bir yorumlayıcı çerçeve sunarak, Kuzey Afrika'da birden fazla bölge ve kültürü içermiş olabilecek daha geniş ve daha karmaşık bir evcilleştirme sürecine işaret ediyor” diyor.

Günümüz evcil kedilerinin orijinal kaynak popülasyonlarını belirlemek için daha fazla araştırma yapılması çağrısında bulunuyorlar.

Kaynak: Independent

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER