Rising Star Mağarası'nın Dinaledi Odası'nda keşfedilen iki gömü özelliğinin şeması. (A) Gömülerin 2013-2016 kazılarına göre konumu kare alanla belirtilmiştir. (B) Bu, ana gömü özelliklerinin bir fotoğrafıdır. Özellik 1, yetişkin bir Homo naledi örneğinin cesedidir. Özellik 2, gömü alanının kenarında en az bir çocuk cesedi göstermektedir. (C) ve (D) kemiklerin mezarların içine nasıl yerleştirildiğini gösteren çizimlerdir. ©Berger et al., 2023/National Geographic

Rising Star programının lideri paleoantropolog Lee Berger ve meslektaşları, 1 Haziran'da düzenledikleri basın toplantısında, bu iddiayı, 5 Haziran Pazartesi günü bioRxiv ön baskı sunucusunda yayınlanan ve Homo naledi'nin ölülerini kasıtlı olarak gömdüğüne ve mezarların üzerindeki kayaya anlamlı oymalar yaptığına dair şimdiye kadarki en önemli kanıtları ortaya koyan üç yeni çalışmayla desteklediler. Bulgular henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiştir.

Yeni araştırma, bir mağara odasının zemininde, tortuyla kaplanmış ve daha sonra çürümüş etli cesetlerin gömülmesiyle uyumlu iskelet kalıntıları içeren iki sığ, oval şekilli çukuru tanımlamaktadır. Gömülerden biri bir mezar sunusu bile içeriyor olabilir: el ve bilek kemikleriyle yakın temas halinde tek bir taş eser bulundu.

Berger basın toplantısında "insan gömüleri ya da arkaik insan gömüleri için turnusol testini karşıladıklarını düşünüyoruz" dedi. Araştırmacıların yorumları kabul edilirse, daha önce Homo sapiens'e ait olan, amaca yönelik en eski gömü kanıtı 100 bin yıl geriye itilmiş olacak.

Tepe Ön Odasında bir ergen gömüsü ve potansiyel bir taş alet keşfedilmiştir. A ve B görüntüleri, odadan çıkarılan sıva kaplı özelliğin kesit BT taramalarıdır. C-F, gömüdeki kemiklerin yanı sıra 13 yaşındaki çocuğun elinin yakınındaki alet şeklindeki taşın (turuncu) 3D dijital rekonstrüksiyonlarıdır. ©Berger et al., 2023/National Geographic

Araştırmacılar, Rising Star Mağara sisteminin kaya duvarlarındaki soyut gravürlerin keşfinin de Homo naledi'nin karmaşık davranışlara sahip olduğuna işaret ettiğini öne sürüyor. Bu çizgiler, şekiller ve "hashtag" benzeri figürler, taş bir aletle kazımadan önce kayayı zımparalayan Homo naledi tarafından özel olarak hazırlanmış yüzeyler üzerine yapılmış gibi görünüyor. Çizgi derinliği, kompozisyon ve düzen, bunların doğal olarak oluşmaktan ziyade kasıtlı olarak yapıldığını düşündürmektedir.

Berger, "Bu gravürlerin hemen altında bu türe ait gömüler var," dedi ve bunun bir Homo naledi kültürel alanı olduğunu öne sürdü. "Kilometrelerce uzunluktaki yeraltı mağara sistemleri boyunca bu alanı yoğun bir şekilde değiştirmişler."

Hill Antechamber mezar odasında baş aşağı haç şekli gibi gravürler bulunmuştur. Henüz analiz edilmemiş olsa da, düşük ışıkta geometrik olmayan görüntüleri vurgulamak için yüzeye uygulanan bir malzeme de vardır. ©Berger et al., 2023/National Geographic

Princeton Üniversitesi'nde antropolog olan Agustín Fuentes ve meslektaşları bir başka ön baskıda Homo naledi'nin mağara sistemini neden kullandığını araştırıyor. "Rising Star sisteminde birkaç cesedin ortak ve planlı bir şekilde gömülmesi" ve gravürler, bu bireylerin ölümü çevreleyen ortak bir dizi inanç veya varsayıma sahip olduklarının ve "çağdaş insanlarda 'ortak keder' olarak adlandırılabilecek bir şey" olan ölüleri anmış olabileceklerinin kanıtıdır. Ancak diğer araştırmacılar yeni yorumlara tam olarak ikna olmuş değiller.

Arkeolog ve biyolojik antropolog Keneiloe Molopyane Gladysvale mağarasının baş araştırmacısıdır ve bu unvana sahip ilk Güney Afrikalı siyah kadındır. Molopyane, Derin İnsan Yolculuğu Keşif Merkezi'nin çekirdek ekibinin bir parçası olarak baş kazı görevlisidir. ©Mathabela Tsikoane/National Geographic

Athreya, "İnsanlar kayalar üzerinde tik işaretleri yapmış olabilir. Bu, soyut düşünme hakkındaki bu konuşmaya katkıda bulunmak için yeterli değil," dedi.

Homo naledi'nin Rising Star Mağara sistemine nasıl girdiği konusunda da sorular var; araştırmacıların anlamlı davranış yorumlarının çoğunun altında zor olduğu varsayımı yatıyor. "Oraya bizim girdiğimiz yolla mı girdiler, yoksa başka bir yol olabilir miydi?"

Kaynak: livescience