Arkeologlar Tacikistan'daki bir dere boyunca, 130 bin yıl boyunca Neandertaller, Denisovalılar ve modern insanlar için bir göç alanı olmuş olabilecek bir kaya sığınağı keşfettiler.

Arkeologlar, modern insanların ve yakın akrabalarımızın Paleolitik Dönem sırasında Orta Asya'nın İç Asya Dağ Koridoru (IAMC) olarak adlandırılan bölgesinden geçtiklerini uzun zamandır biliyorlar. Antiquity dergisinde 4 Kasım'da yayımlanan yeni bir çalışmada, araştırmacılar yıllar boyunca bu bölgede Neandertal kalıntılarını, Denisovalılara ve modern insanlara ait kanıtları inceleyerek, “IAMC'yi üç insan metapopülasyonunun karşılaşmış ve etkileşime girmiş olabileceği bir yer haline getirdiklerini” yazdılar.

Bununla birlikte, “bu bölge hala nispeten az araştırılmış durumda” diye eklediler.

Kudüs İbrani Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü'nde öğretim görevlisi olan Yossi Zaidner yaptığı açıklamada, “Bu bölge, bu alanda bir arada yaşamış olabilecek modern Homo sapiens, Neandertaller veya Denisovalılar gibi çeşitli insan türleri için bir göç yolu görevi görmüş olabilir” dedi. “Araştırmamız Orta Asya'nın bu bölgelerinde yaşayan insanların kimler olduğunu ve aralarındaki etkileşimin niteliğini ortaya çıkarmayı amaçlıyor.”

Zaidner ve meslektaşları araştırma için Orta Asya'da önemli bir nehir olan Zeravşan Nehri boyunca Paleolitik Dönem yerleşimleri aradılar. Sonunda, farklı zamanlarda farklı insanların bu noktalada iskan ettiğini gösteren, birden fazla katmana sahip iki Paleolitik Dönem yerleşimini ortaya çıkardılar.

Ekip 2023 yılında, Zeravşan Nehri'nin küçük bir kolu boyunca yer alan Soii Havzak adlı bu alanlardan birini kazdı. Burada üç hendek açan ekip, 150 bin ila 20 bin yıl öncesine tarihlenen eski ateş kullanımına işaret eden işlenmiş çakmaktaşları, bıçaklar ve kaya yongaları; hayvan kemikleri ve odun kömürü ve yanmış çakmaktaşları da dahil olmak üzere çeşitli taş aletler ortaya çıkardı.

Arkeolojik alan, Orta Çağ boyunca İpek Yolu üzerinde önemli bir güzergâh olan Zeravşan Nehri'ne yakındır. ©Zaidner et al., 2024

Zaidner, “Bu alanda devam eden araştırmaların, modern insanlar, Neandertaller ve Denisovalılar gibi farklı insan gruplarının bu bölgede nasıl etkileşime girmiş olabileceğine dair yeni bilgiler ortaya çıkaracağını umuyoruz” dedi. “Bu keşif, Orta Asya'daki antik insanlık tarihini anlamaya yönelik önemli bir adımdır.”