Türk Kökenli Avarların Avrupa’daki Antik DNA’ları İnceleniyor
Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden bilim insanlarının liderliğindeki multidisipliner bir araştırma ekibi, 6. yüzyılda Avrupa'nın Karpat Havzası'na yerleşen Avar dönemi Türk kökenli toplulukların sosyal dinamiklerini yeniden yapılandırmak için antik DNA verilerini açık bir arkeolojik, antropolojik ve tarihsel bağlamla birleştirdi.
- Yazar : Aktüel Arkeoloji
- Tarih : 2024-04-25 21:35:24
Araştırmacılar 8. yüzyıla ait bir at ve akrabalık biriminin kurucusunun oğullarından biri olan genç bir adamın kalıntılarını ortaya çıkardı. ©Institute of Archaeological Sciences, Eötvös Loránd University Múzeum
“Geniş soyağacı ağı Avar topluluklarının sosyal uygulamalarını ortaya koyuyor” başlıklı makale Nature dergisinde yayımlandı.
Çalışma, tamamen kazılmış dört Avar dönemi mezarlığından mevcut tüm insan kalıntılarını örnekleyerek tüm toplulukları analiz etmeyi, toplam 424 bireyi analiz etmeyi ve yaklaşık 300'ünün aynı mezarlığa gömülmüş yakın bir akrabası olduğunu keşfetmeyi içeriyordu.
Bu durum, toplulukların katı bir soy sistemi uyguladıklarını ortaya koyan çok sayıda kapsamlı soyağacının yeniden oluşturulmasına olanak sağlamıştır. Kadınlar, kendi toplulukları dışından evlenerek toplulukları birbirine bağlayarak sosyal uyumun desteklenmesinde kilit bir rol oynamıştır.
Bir site içindeki değişiklikler, muhtemelen siyasi değişikliklerle bağlantılı olan ve genetik olarak görünmez kalan topluluk değişimine işaret ederek, soy düzeyinde genetik sürekliliğin tüm toplulukların yer değiştirmesini maskeleyebileceğini ve bunun gelecekteki arkeolojik ve genetik araştırmalar için önemli sonuçlar doğurabileceğini göstermiştir.
Eötvös Loránd Üniversitesi tarafından 2006 yılında Macaristan'ın Rákóczifalva kentindeki Avar dönemi (MS 6.-9. yüzyıl) mezarlığında yürütülen kazı çalışmaları. ©Institute of Archaeological Sciences, Eötvös Loránd University Múzeum, Budapest, Hungary
Doğu Orta Asya'dan gelen Avarlar, MS 6. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar çeyrek bin yıl boyunca Doğu Orta Avrupa'nın büyük bir bölümünü yönetmişlerdir. Daha az başarılı selefleri Hunlardan daha az tanınıyor olabilirler. Yine de mezarlıklarında, yaklaşık 100 bin mezar da dahil olmak üzere Avrupa tarihinin en zengin arkeolojik miraslarından birini bıraktılar.
Avar cenaze geleneklerinden ve komşularının yazılı raporlarından yola çıkan akademisyenler, Avarların bazı sosyal uygulamalarını ve yaşam biçimlerini yeniden inşa etmişlerdir. Ancak şimdi arkeogenetik, 1.000 yıldan daha uzun bir süre önce yaşamış Avar toplulukları hakkında tamamen yeni bir bakış açısı sunuyor. Artık bireylerin birbirleriyle altıncı ila onuncu dereceye kadar nasıl akraba olduklarını analiz edebiliyoruz.
Çok disiplinli Synergy Grant araştırma projesi HistoGenes'in bir ekibi, yeni üretilen antik DNA verilerini tamamlayıcı arkeolojik, antropolojik ve tarihi bilgilerle birleştirerek, uzak geçmişteki akrabalık modelleri, sosyal uygulamalar ve nüfus gelişimi hakkında daha fazla bilgi edinmek için yeni yollar açtı.
Ekipte Almanya'nın Leipzig kentindeki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden araştırmacıların yanı sıra Macar, Avusturyalı ve ABD'li araştırma grupları da yer alıyor. İşbirliklerinde, en gelişmiş genetik ve biyoenformatik araçlar da dahil olmak üzere mevcut tüm yöntemleri kullanarak yeni standartlar belirlediler.
Macaristan'ın Hajdúnánás kentinde bulunan bu 7. yüzyıla ait çifte mezarda bir erkek ve bir at gömülüdür. Bu erkek birey, mezarlığın ve topluluğun kurucusuydu. ©Institute of Archaeological Sciences, Eötvös Loránd University Múzeum
Avar dönemi halkları hakkındaki tarihsel bilgiler bize düşmanları, özellikle de Bizanslılar ve Franklar tarafından aktarılmıştır, bu nedenle klanlarının iç örgütlenmesi hakkında bilgi sahibi değiliz. Kadınlar tarihi kaynaklarda özellikle az temsil edilmektedir, sadece üç kez tesadüfen bahsedilmiştir, bu nedenle yaşamlarına dair bilgi neredeyse hiç yoktur.
Bazı grupların Avrupa'ya Doğu Asya ve Pontus bozkırlarından geldiğini biliyoruz, ancak bozkır gelenekleri Avar toplumunda ne ölçüde sürdürülmüştür, eğer sürdürülmüşse? Doğu'dan yeni gelen gruplar birbirleriyle ve Avrupa'daki yeni vatanlarının nüfusuyla nasıl etkileşime girdiler? Esasen, bozkırları terk ettikten ve göçebe yaşam tarzlarını bıraktıktan sonra tamamen yeni bir ortamda yaşam tarzları zaman içinde nasıl değişti?
Çalışma, ERC Sinerji Hibe projesi HistoGenes (No. 856453) kapsamında, genetikçiler, arkeologlar, antropologlar ve tarihçilerden oluşan multidisipliner bir araştırma ekibi tarafından, Almanya'nın Leipzig kentindeki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü, Arkeolojik Bilimler Enstitüsü ve Eötvös Loránd Üniversitesi (ELTE) Biyolojik Antropoloji Bölümü'nden araştırmacılar da dahil olmak üzere gerçekleştirilmiştir, Arkeogenomik Enstitüsü, HUN-REN Beşeri Bilimler Araştırma Merkezi, Budapeşte, Macaristan, Mannheim Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi, Viyana Üniversitesi Avusturya Tarih Araştırmaları Enstitüsü, Avusturya, Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü, ABD. S., ve diğerleri.
Antik DNA araştırmalarındaki yaygın uygulamanın aksine, ekip tüm toplulukları incelemeyi amaçlamış ve bu nedenle tamamen kazılmış dört Avar dönemi mezarlığından mevcut tüm insan kalıntılarını örneklemeye odaklanmıştır. Olağanüstü DNA koruması sayesinde, toplam 424 bireyi analiz edebildiler ve yaklaşık 300'ünün aynı mezarlıkta gömülü yakın (1. ve 2. derece) bir akrabası olduğunu keşfettiler. Bu, en büyüğü dokuz nesil derinliğinde olan ve yaklaşık 250 yılı kapsayan birkaç kapsamlı soyağacının yeniden oluşturulmasına olanak sağlamıştır.
Macaristan, Rákóczifalva'daki kazıdan altın heykelcik. Avar mezarlığı MS 7. yüzyıl. ©Institute of Archaeological Sciences, Eötvös Loránd University Múzeum, Budapest, Hungary
Araştırmacılar, patrilokalitenin (erkek bireylerin evlendikten sonra toplulukta kalması) ve kadın ekzogamisinin (kadın bireylerin evlendikten sonra eşlerinin topluluğuna taşınması) norm olduğu katı bir patrilineal soy sistemi uygulayan toplulukları tespit edebilmiştir.
Topluluklar yerel olarak bir ana baba soyu etrafında toplanmıştı ve birbirleriyle sistematik kadın egzogamisi uygulaması aracılığıyla ilişkiliydi. Araştırmanın yazarı Zuzana Hofmanová şöyle diyor: “Bu örüntü bir bakıma, kadınların bu toplumun uyumunu desteklemedeki rolünü gösteriyor, bireysel toplulukları birbirine bağlayan kadınların rolüydü.”
Çoklu üreme partnerleri yaygındı. Birkaç bağımsız vaka, bu toplulukların levirat denilen birliktelikleri uyguladıklarını göstermektedir. Bu uygulama, akraba erkek bireylerin (kardeşler ya da baba ve oğul) aynı kadın bireyden çocuk sahibi olmasını içermektedir.
Araştırmanın ilk yazarı Guido Alberto Gnecchi-Ruscone, “Bu uygulamalar, genetik akrabalığın yokluğuyla birlikte, toplumun soyuna dair ayrıntılı bir hafızaya sahip olduğunu ve nesiller boyunca biyolojik akrabalarının kim olduğunu bildiğini gösteriyor” diye ekliyor.
Bu sosyal uygulamalar, Avrasya Bozkır toplumları üzerine yapılan antropolojik araştırmalar ve tarihi kaynaklardan elde edilen kanıtlarla tutarlıdır. Araştırmacılar, kapsamlı soyağaçları ve tüm mezarlık verilerinin sağladığı yüksek çözünürlük sayesinde, analiz edilen alanlardan birinde net bir zamansal geçişi de belirleyebildiler. Bu durum, bir soydan diğerine geçiş ve uzak akrabalık örüntülerindeki (genetik akrabalık ağı, yani IBD-ağ) değişikliklerle ortaya çıkmıştır.
Çalışmanın yazarı Zsófia Rácz, “Bu topluluk değişimi, hem sit alanı içinde keşfettiğimiz arkeolojik ve diyetle ilgili bir değişimi, hem de Karpat Havzası genelinde meydana gelen büyük ölçekli bir arkeolojik geçişi yansıtıyor” diyor.
Muhtemelen bölgedeki siyasi değişikliklerle ilgili olan bu değişime soyda bir değişiklik eşlik etmemiştir ve bu nedenle tüm toplulukların incelenmesi olmadan görünmez olurdu.
Bu bulgu, soy düzeyinde genetik sürekliliğin tüm toplulukların yer değiştirmesini nasıl gizleyebileceğini vurgulamakta ve genetik soy ile arkeolojik değişimleri karşılaştıran gelecekteki çalışmalar için önemli çıkarımlarda bulunmaktadır.
Kaynak: PHYS ORG
EN ÇOK OKUNANLAR
Altınlarla Donatılmış Trakyalı Savaşçı Mezarı Bulundu
Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.
- Trakyalı
- Trak
- Savaşçı
- Süvari
- Mezar
- Altın
- Yüzük
- Hançer
- Zırh
- Hazine
- At
- Bulgaristan
- Thracian
- Thracian
- Warrior
- Cavalry
- Tomb
- Gold
- Ring
- Dagger
- Armour
- Treasure
- Horse
- Bulgaria
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archa
Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu
Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.
SON İÇERİKLER
İsveç’de 12 Bin Yıllık Yerleşim Alanı Keşfedildi
- Neolitik
- Tunç Çağı
- Yerleşim
- Konut
- Mezar
- Altın
- Tunç
- Yüzük
- Halka
- Kemer
- İsveç
- Neolithic
- Bronze Age
- Settlement
- Dwelling
- Tomb
- Gold
- Bronze
- Ring
- Ring
- Belt
- Sweden
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- An
Azerbaycan’da Dünyanın En Eski Masa Oyunlarından Biri Bulundu
- Oyun
- Masa Oyunu
- Eğlence
- Ticaret
- Orta Asya
- Azerbaycan
- Mısır
- Tazılar ve Çakallar
- Game
- Board Game
- Entertainment
- Trade
- Central Asia
- Azerbaijan
- Egypt
- Hounds and Jackals
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
İtalya'da Mühürlü Etrüsk Lahdi Bulundu
- Mezar
- Nekropol
- Lahit
- İskelet
- Mühür
- Etrüks
- İtalya
- Tomb
- Sarcophagus
- Skeleton
- Seal
- Etruscan
- Italy
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology