Akmoneia Mozaikleri

Gymnasiarkhosluk veya gymnasiarkheslik gymnasionlardaki eğitim öğretim faaliyetlerinin ve özellikle de agonların yani spor müsabakalarının yöneticiliği anlamına gelmektedir. Akmoneia’daki gymnasion yapısında ortaya çıkan mozaik döşeme üzerinde iki yanda simetrik iki kadın figürü (Gymnasiarkhia) ve aralarında karşılıklı spor yapan altı çıplak genç ile çeşitli figürler olduğu tespit edilmiştir.

Akmoneia (Ahatköy) Gymnasion’unda bulunan taban mozaikleri

 

2000 yılı Mayıs ayı başında Uşak ili, Banaz ilçesi, Ahat köyü yakınlarında yer alan Akmoneia antik kentinde kaçak bir kazı sonucunda ortaya çıkan bir mozaik ile ilgili olarak Uşak Müzesi bir kurtarma kazısı başlatmıştır. Müze müdürü Kazım Akbıyıkoğlu’nun yürüttüğü kurtarma çalışmalarında Roma Dönemine tarihlenen bir gymnasion ortaya çıkarılmıştır.  Güney-kuzey istikametinde uzanan bu yapının apsis kısmının tabanında ortaya çıkarılan mozaik döşeme üzerinde iki yanda simetrik iki kadın figürü (Gymnasiarkhia) ve aralarında karşılıklı spor yapan altı çıplak genç ile çeşitli figürler olduğu tespit edilmiştir.

Gymnasiarkhosluk veya gymnasiarkheslik, gymnasionlardaki eğitim öğretim faaliyetlerinin ve özellikle de agonların yani spor müsabakalarının yöneticiliği anlamına gelmektedir. Buradaki mozaikte bu eylem bir kadın figürü olarak kişileştirilmiş (personifikasyon) ve bu, mozaik üzerinde yer alan bir yazıtla da belirtilmiştir. Mozaik üzerindeki diğer yazıtlardan Akmoneia’da yapılan bir festivaldeki yarışmalar için İskenderiye kentinden sporcuların geldiği de anlaşılmıştır. Mozaik üzerinde betimlenen sahnelerde ise güreş, voleybol ve boks müsabakalarının canlandırıldığı görülmektedir. Apsis kısmı da dahil olmak üzere 32 metre uzanan salonda lacivert ve beyaz mozaiklerden oluşan taban mozaiği yer almaktadır.

6 işçi, Ege Üniversitesinden gönüllü 2 öğrenci ile çok zor şartlar altında yürütülen, toplam 200 m2’yi  aşan taban mozaiklerinin kazı çalışmaları, o dönemde Arkeoloji ve Sanat Yayınları ile Tofaş Türk Otomobil Fabrikaları A.Ş. tarafından sağlanan destekle devam ettirilmiştir. Yapının taban altında 1 metre yüksekliğinde ve 75 cm genişliğinde bir kanal bulunmuş ve kanalın temizliği yapılmıştır.

Aynı noktalarda tahminen MS 1. veya 2. yüzyıllara, Roma Dönemine tarihlenen bir erkek heykeli çıkmıştır. Yapı içerisinde bulunan heykel bugüne kadar burada bulunan üçüncü heykeldir. İlk iki heykel 1954 yılında aynı yerde ele geçmiş ve Afyon Müzesine götürülmüştür.

Ancak 30 Temmuz 2000, Pazar gecesi gelen tarihi eser hırsızları apsisteki taban mozaiğinin figürlerinden birini kesip kazının yakınındaki bağ evinden söktükleri kapının üzerinde taşıyarak götürmüşlerdir. Uşak Müzesi Müdürü Kazım Akbıyıkoğlu ve Banaz Kaymakamı Cumhur Taşbaşı’nın girişimleriyle yakalanan bu tarihi miras düşmanları ne yazık ki çıkarıldıkları mahkemede serbest bırakılmışlardır.

Ahat köylüleri de ülke turizminde kendilerinin de yeni bir ziyaret merkezi olmasını sağlayacak bu mozaiğin yitirilmesinden büyük üzüntü duymuşlardır. Çalınan ve daha sonra bulunan mozaikte “Othesia” adı altında yapılan müsabakaların (agon) kişileştirilmesini gösteren kadın figürü yer almaktadır.

Dönemin Kültür Bakanı İstemihan Talay’ın “tarihi eserlerin ortaya çıkarılıp perişan olacağına toprak altında kalmasının daha uygun olduğunu” açıklaması üzerine Tykhe mozaiğinin de çalınmayan bölümleri naylonla kapatılmış  üzeri de kumla örtülmüştür. Ancak mozaikler, uzun süre naylon altında kalınca büyük ölçüde deforme olarak özgün niteliklerinin çoğunu yitirmiş, daha sonra açıldığında 240 metrekarelik bu eşsiz eserin göz göre göre büyük bölümünün tahrip olduğu anlaşılmıştır.

EN ÇOK OKUNANLAR

Köpeğini Gezdiren Çocuk Roma Dönemine Ait Altın Bilezik Buldu

11 yaşındaki bir çocuk, İngiltere'nin Batı Sussex bölgesindeki Pagham yakınlarındaki bir tarlada nadir bulunan altın bir Roma bileziği keşfetti. Romalı askerlere kahramanlıklarından dolayı verilen armilla tipi süslü bir bilezik olan ve MS.1. yüzyıla tarihlenen bilezik, 300 yıldan daha eski bir altın obje olarak, bir adli tıp soruşturmasında resmi olarak hazine ilan edildi.

SON İÇERİKLER