Antik Anadolu Hititlerde Şarap
Anadolu’da şarabın tarihi çok eski yıllara kadar uzanır iken Şarap Kültürü Hititlerle başlamıştır. Etimolojik açıdan Hint-Avrupa dillerindeki wine, wein, vin, vinum gibi kelimelerin bu kökten geldiği düşünülmüştür. Hititlerde şarap, “viyana”, Sümercede “geştin” olarak geçmektedir.
- Yazar : Gülseren MUTLU
- Tarih : 2024-08-11 23:43:53
İvriz Kaya Anıtı
Hititçede şarabın farklı türlerini anlatan kelimeler çok sayıda Hitit metinlerinde geçmektedir. “gibil geştin” taze şarap, “geştin ku” tatlı şarap olarak bilinmektedir. Sümerce olan kelime Hitit ordusunda protokol belirlemede karşımıza çıkmaktadır. Askeri operasyonlarda Hitit ordusu başkomutanı olan kraldan sonra orduya başkanlık eden rütbeler sıralanırken, Hitit metinlerinde yazılan ve kelime anlamı “şarap büyüğü/baş şarapçı” olan askeri unvanın yüksek bir rütbeye eşit olduğu bilinmektedir.
Arkeolojik buluntulardan kaya resimleri ve heykellerde üzüm ve şaraba ait figürlere rastlanılmaktadır. MÖ 1200-742 yıllarına ait Konya-Ereğli İvriz Kaya Kabartması üzerinde tanrı tarafından krala verilen üzüm salkımı görülmektedir. Anadolu’da bağcılığın gelişmiş olduğu, özellikle ritüellerde üzüm ve şarap sunumunun oldukça sık olduğu anlaşılmaktadır.
Hititlerde tanrılara şarap sunumu freskte çoğunlukla karşıma çıkmaktadır. Hitit metinlerinde geçen bayram törenlerinde tanrıya içki sunumunda bulunan krallar bunu özel bir seremoni ile gerçekleştirmiştir. İvriz Kaya Kabartması örneğinde olduğu gibi sunum esnasında Hititlerde saygı göstergesi olarak dua sahnelerinde iki el yumruk biçiminde sıkılmış olarak yüz hizasına kaldırılmaktadır. Dua için yumruk yapılmış el biçimli sunu kabı içerisindeki kutsal sıvı şarap, dökülerek sunulmuştur.
Kültepe kazılarında bulunan hayvan biçimli pişmiş toprak kutsal içki kapları ©Kültepe kazı arşivi / Aktüel Arkeoloji Dergisi 35. Sayı "Kültepe"
Kabartma örneklerinde tanrı tarafından bereketi temsil eden üzüm, krala sunulurken krallar tarafından dua törenlerinde üzümün işlenmiş halinden biri olan şarabın, özel sunu kapları ile tanrıya sunulmuş olması dikkat çekicidir. Tanrılarına şarap sunan Hititler, hangi tanrılara içki kurbanı yapıldığı, libasyon töreninde görevli saray memurunu ve libasyon kabının adı gibi bilgiler tabletlerde aktarılmıştır;
51 Aşçıların başı şarap -ile dolu- “ispantuzziessar” kabını
52 krala uzatır. Kral elini koyar.
J Aşçıların başı Taht Tanrısının önünde
2 iki defa ve Savaş Tanrısına
3 üç defa kurban sunar.
Veya içki kurbanı bizzat kral tarafından yapılmaktadır.
Kültepe silindir mühür baskılarında yine içki sunu sahneleri gözlenmektedir. Hitit İmparatorluk öncesine tarihlenen arkeolojik eserlerden bir sıra mühürde özellikle “gaga ağızlı testi”ler libasyon kabı olarak tanımlanmıştır. Gaga ağızlı testiler mühürlerde tanrıya takdim edilmekte ya da şarap testilerden tanrının kadehine dökülmektedir. Hitit öncesi Hatti eserlerinde kutsal içki kapları rytonlar, değişik formlarda sunu kapları yer almaktadır. Anadolu, verimli toprakları, iklim çeşitliliği ve tarım arazilerinin bolluğu sebebiyle birçok türde bitki yetiştiriciliğine tarihöncesi dönemlerden itibaren ev sahipliği yapmıştır. Yapılan arkeolojik çalışmalarda çok eski zamanlara ait bitkinin (asma /Vitis vinifera L.) fosilleri ile çok iyi korunmuş tohumlarına rastlanılmıştır. Meyvelerinin taze bazen de kuru olarak tüketilmesi ve şarap yapımında kullanılması MÖ 6000’lere kadar uzanmaktadır. Hitit yazıtlarında ve duvar süslemelerinde asmaya sıkça rastlanılmıştır. Asma bereket ve bolluğun simgesi olmuştur.
Devamı; Aktüel Arkeoloji Dergisi 98. Sayı “Tanrılar ve Kutsal İçecekleri”
EN ÇOK OKUNANLAR
Altınlarla Donatılmış Trakyalı Savaşçı Mezarı Bulundu
Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.
- Trakyalı
- Trak
- Savaşçı
- Süvari
- Mezar
- Altın
- Yüzük
- Hançer
- Zırh
- Hazine
- At
- Bulgaristan
- Thracian
- Thracian
- Warrior
- Cavalry
- Tomb
- Gold
- Ring
- Dagger
- Armour
- Treasure
- Horse
- Bulgaria
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archa
Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu
Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.
SON İÇERİKLER
Antik Kaplıca Kazılarında Olağanüstü Adak Sunuları Ortaya Çıkarıldı
- Heykel
- Tunç
- Adak
- Sunu
- Kutsal
- Hamam
- Etrüsk
- Roma
- Toskana
- İtalya
- Sculpture
- Bronze
- Votive
- Offering
- Sacred
- Bath
- Etruscan
- Rome
- Tuscany
- Italy
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeolo
Kırım'da 1600 Yıllık Altın ve Gümüş Takılar Bulundu
- Nekropol
- Mezar
- Altın
- Gümüş
- Takı
- Aristograt
- Zengin
- Sivastopol
- Kırım
- Necropolis
- Tomb
- Gold
- Silver
- Jewellery
- Rich
- Sevastopol
- Crimea
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
Sümerli Öğrencinin 4 Bin Yıl Önce Yaptığı Geometri Hatası
- Sümer
- Sümerler
- Kish
- Babil
- Öğrenci
- Metematik
- Geometri
- Üçgen
- Kil Tablet
- Irak
- Sumer
- Sumerians
- Babylon
- Student
- Methematics
- Geometry
- Triangle
- Clay Tablet
- Iraq
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancien