Smyrna’nın kurulmuş olduğu bu alan Roma İmparatorluk Dönemine kadar biliniyor ve Palaia Smyrna (Eski Smyrna) olarak adlandırılıyordu. Ancak Eski Smyrna’nın yeri sonradan unutulmuş 19. yüzyılda yeri belirlenene kadar sadece efsaneler ve edebi metinlerde yaşamaya devam etmiştir. Eski Smyrna, adının İzmir ile modern zamanlara kadar yaşamasının yanı sıra hem antik ozan Homeros’un anavatanı olarak anılması hem de efsanevi Kral Tantalos’un kenti olarak bilinmesiyle de önemli bir yere sahiptir. Onun bu özellikleri, yakın tarihimizde seyyahların ilgisini İzmir’e çekmiş, Herodotos, Strabon ve Pausanias gibi antik yazarların Smyrna hakkında aktardığı bilgiler ve mitler seyyahlara rehber olmuştur. Eski Smyrna’nın yerine ait ilk bilgilerle 19. yüzyılın başında, Louis François Sébastien Fauvel’in mektuplarında karşılaşılır. Fauvel, Georg Christian Gropius’un Sipylos’un eteklerinde bir kent bulduğunu aktarır. 1825 yılında Anton Prokesch von Osten kentte detaylı incelemeler yapar, bir yıl sonra ise Charles Texier bölgeye gelerek efsanevi Kral Tantalos’a atfedilen anıtsal tümülüste araştırmalar yapar. Tüm bu gelişmeler, Yamanlar Dağı’nın eteğindeki bu yerleşimin Smyrna’nın ilk kurulduğu yer olduğuna işaret etmektedir. Nitekim, 1930 yılında Franz Miltner’in tepede ilk arkeolojik çalışmaları yapması, lokalizasyonu kesinleştirir. 1948 yılında, J.M. Cook ve E. Akurgal kentteki ilk sistematik arkeolojik kazıları başlatırlar. 1951 yılına kadar süren bu çalışmalarda, ilk defa MÖ 3. binyılda yerleşime sahne olan höyükteki tabakalanma büyük ölçüde ortaya çıkarılır. Athena Tapınağı, Geometrik ve Arkaik Döneme ait mimari kalıntılar ve kent suru bu ilk kazıların önemli mimari buluntularıdır. İlk kazıların sonuçları Eski Smyrna’nın MÖ 10. yüzyılda Aioller tarafından kurulduğunu, ancak bir süre sonra İonlar tarafından iskan edildiğini de göstermektedir. Höyükteki 2. dönem kazıları 1966 - 1992 yılları arasında Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal başkanlığında gerçekleştirilir ve kentteki Geometrik, Arkaik ve Klasik dönemlere ait yerleşme katları araştırılır. Eski Smyrna’daki 3. Dönem çalışmaları Prof. Dr. Meral Akurgal başkanlığında 1993-2013 yılları arasında sürmüştür. Bu çalışmalarda, kent surları ve kentin kapılarının araştırılmasına ağırlık verilmiştir. Kent teki kazılar 2014 yılından itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ege Üniversitesi adına Prof. Dr. Cumhur Tanrıver tarafından yürütülmektedir. Eski Smyrna arkeolojik araştırma, kazı ve restorasyon projesi Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Tarih Kurumu, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, İzmir Ticaret Odası ve Bayraklı Belediyesi’nin mali destekleri ile sürdürülmektedir.