Parion Tiyatrosunu Aydınlatan Kandil

Antikçağdaki aydınlatma araçlarının başında kandiller gelir. Genelde hediye olarak mezarlarda öbür dünyadaki yolculuğunda önünü aydınlatması amacıyla ölünün ayakucuna konulan kandillerin; evlerin, hamamların ve gymnasiumların aydınlatılmasında da kullanıldığı bilinir.

Parion antik tiyatro kazılarında ortaya çıkarılan tunç kandil ©Parion Kazı Arşivi

Tapınaklara ve tanrılara sunulan adak kandillerinin yanı sıra, yeni evlilere hediye edilen ‘zifaf kandilleri’ ve yeni yıl ‘mutluluk’ kandilleri de vardır. Parion’da tiyatro sahne binası içerisinde ele geçen kandil, tiyatroların kapalı mekânlarının aydınlatılmasında da kandillerin kullanıldığını gösterir.

Parion, Marmara Denizi’nin güney kıyısında, boğazlar üzerinden geçen ve Akdeniz’den Karadeniz kıyısına uzanan deniz ticaret yolu üzerinde, önemli bir liman kenti olarak da karşımıza çıkar. Akropol ve çevresindeki mimari kalıntıları gün yüzüne çıkartma amacıyla sürdürülen kazılar, kentin zenginliğinin sadece nekropolden ele geçen değerli buluntularla sınırlı olmadığını, ihtişamlı yaşantının sosyal amaçlı mimari yapılanmasının yansıtıldığını da ortaya koymuştur.

Parion antik tiyatro kazılarında ortaya çıkarılan tunç kandil ©Parion Kazı Arşivi

Olasılıkla antik akropolü barındıran bugünkü Bodrum Burnu’nun doğu yamacına kurulmuş olan tiyatro, sahip olduğu denize bakan konumunun yanı sıra beyaz mermerden yapılmış sahnesi ve sahneyi süsleyen Roma mitolojisine özgü konuların işlendiği kabartma friziyle Troas Bölgesi tiyatroları arasında önemli bir yere sahiptir.

Parion antik tiyatro kazılarında ortaya çıkarılan tunç kandil ©Parion Kazı Arşivi

Tiyatro kazılarında ortaya çıkarılan bronz kandil, muhtemelen sahne binasının iç cephesini süsleyen konsollardan birinin üzerinde duruyordu. Adak ve hediye kandillerine göre daha büyük boyutlu olan bu Parion kandili, bronz dökümü ve oldukça ağır olması dolayısıyla elde taşınmak için değil, büyük mekânları aydınlatmak üzere tasarlanmış olmalıydı.

Kalıba döküm tekniğiyle yapılan yüksek kaideli kandilin omuz kısmına eklenmiş olan bant şeklindeki uzun kulp, ağzı açık bir tiyatro maskıyla sonlandırılmış. Kulp üzerinde, maskın gerisinde oluşturulan boğumla kandili başparmakla tutma kolaylığı da sağlanmış. Tiyatro maskında cinsiyet belirtilmemiş. Ağzı açık figürün yüzünün iki yanına üçerli saç örgüleri, kulakların önüne iri saç bukleleri; çene altına ise beş yapraklı bir palmet yerleştirilmiş. Alnının üzeri ise dalgalı peruka tipi saçla kapatılmış. 

Parion antik tiyatro kazılarında ortaya çıkarılan tunç kandil ©Parion Kazı Arşivi

Tipolojik yapısı ve kulp üzerindeki ‘tiyatro maskı’nın yansıttığı özelliklerle,  MS 1. yüzyılın ikinci yarısı ile MS 2. yüzyılın ilk yarısına tarihleyebileceğimiz kandil, olasılıkla Parion tiyatrosu için özel olarak üretilmişti.

Kaynak: Aktüel Arkeoloji Dergisi “Anadolu’nun Zenginliği”

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER