Salat Tepe
Dicle Nehrinin kollarından biri olan Salat Çayı üzerine kurulmuş olan Salat Tepe Ilısu Baraj Gölü etki alanında kalmaktadır. MÖ 5300’lerde başlayan yerleşim alçak ve yayvan bir Kalkolitik Dönem höyüğüdür (Dönem I). MÖ 3. Binin ilk çeyreğinde terk edilen tepe, Tunç Çağlarında tekrar iskân edilir (Dönem II). MÖ 2. Binin ikinci yarısında bir kez daha terk edilen tepe uzun süre göçer toplulukların mevsimlik barınaklarına ev sahipliği yapar (Dönem III-IV), Yakın Çağ başlarında mezarlık alanı olarak kullanılmaya başlar (Dönem V).
- Yazar : A. Tuba ÖKSE
- Tarih : 2021-09-20 17:55:20
Dönem I: Kalkolitik Höyük
MÖ 5300-2600 yılları arasına tarihlendirilen tabakalar, kalın kül katmanları ile birbirinden ayrılan dört alt evre oluşturur. En erken yerleşimler ızgara planlı bir depo ile dörtgen biçimli kerpiçlerle inşa edien üç bölümlü planla sahip bir yapı ve sıvalı depo birimleriyle temsil edilir. Bu tabakalarda kullanılan kaplar saman katkılı tek renkli kaplardan oluşur. Bunlar arasında Geç Halaf dönemine tarihlendirilen birkaç boyalı parça ile Halaf desenlerinin Ubeyd tarzında, özensizce boyandığı Halaf-Ubeyd geçiş evresi (MÖ 5300-5200) kapları bulunur.
Salat Tepe IB dönemi, Geç Ubeyd Dönemi Üç Bölümlü Yapı
Geç Ubeyd dönemi, üç bölümlü, orta salonlu plana sahip kerpiç yapılara ait çok sayıda yapı evresi ile temsil edilir. Bu konutlarda ateş çukurları, ocaklar, fırınlar, çok sayıda kap parçası, yontmataş alet, kemik ve taş alet, kaba pişirme kapları, ağırşaklar ve taş baltalar kullanılır. Bu tabakalardan alınan kalibre edilmiş radyokarbon yaşlandırmaları MÖ 4700 yıllarını verir.
Salat Tepe IB dönemi, Geç Ubeyd Dönemi Boyalı Kapları
Geç Kalkolitik dönem tabakaları taş temelsiz, kerpiç duvarlı ve çok sayıda yenileme evresi gösteren yapılarla ve dörtgen biçimli, sıvalı depolama birimleriyle temsil edilir. Bu tabakalarda saman katkılı tek renkli kaplar ile boyalı Ubeyd kapları bulunurken, üst evrelerde az sayıda gri perdahlı ve devrik ağızlı Uruk çanaklarına ait parçalar belirir. Körük yuvaları bulunan bir çömlekçi fırını dolgusunda yüzeyi sıyrılmış bir Coba kasesi ile üzerine çakmaktaşı yonga parçaları yerleştirilen bir pişmiş toprak fırça yuvası bulunur. Bu tabakadan alınan kalibre edilmiş radyokarbon tarihleri MÖ 4057-3977 yıllarına aittir.
Bu tabakaların üzerini kaplayan kalın kül katmanları üzerine inşa edilen basit küçük yapılar, Geç Kalkolitik dönem mimarisinin devamı niteliğindedir. El yapımı yerel Geç Kalkolitik kaplardan geliştirilen biçimler üretilirken, Erken Tunç Çağı I-II evrelerinde yaygınlaşan ince çark yapımı kaplar da ortaya çıkar. Bu dönemin en üst tabakasında Cemdetnasr dönemine ait bir silindir mühür ile temel taşları arasına bırakılan kanatlı altı çakmaktaşı ok ucu, temel ritüeline aittir. Bu tabakaları kaplayan kalın küllü dolgular, tepenin Erken Tunç Çağı III evresinde geçici olarak kullanılmış olabileceğini gösterir.
Salat Tepe ID dönemi, Erken Tunç Çağı I-II Çakmaktaşı Ok Uçları
Dönem II: Tunç Çağları
Tepe üzerinin tekrar iskân edildiği Tunç Çağları, taş temelli kerpiç yapılardan oluşan, deprem ve yangınlarla tahrip olmuş yapı katları ile temsil edilir.
Salat Tepe IIA dönemi, Erken Tunç Çağı IV yapısı
En erken tabaka tepe üzerine MÖ 23. yüzyılda inşa edilmiş çok odalı kerpiç bir yapı ile bununla ilişkili görünen teraslar ve tek odalı konutlardan oluşur. Kalibre edilmiş radyokarbon tarillerine göre bunun üzerindeki tabakanın küçük konutları MÖ 2150-2050 yıllarında kullanılır. Bu tabakalarda standart seramik, konik bardaklar, kısa boyunlu küresel gövdeli çömlekler, Metalik Seramik türünde kaideli kaplar ve Koyu Ağızlı Portakal Rengi Çanaklar kullanılır. MÖ 2. binin ilk iki yüzyılında tepe üzeri kil dolgularla genişletilir ve üzerine yeni küçük konutlar inşa edilir. Bu tabakalarda Koyu Ağızlı Portakal Rengi Çanaklar azalarak yerini Kırmızı-Kahverengi Boya Astarlı kaplara bırakır.
Salat Tepe IIA dönemi, Erken Tunç Çağı IV Kapları
Salat Tepe IIB dönemi, Orta Tunç Çağı Kuyu Mezar
Salat Tepe IIB dönemi, Orta Tunç Çağı Mezar
MÖ 17. yüzyılda tepe üzeri tesviye edilerek çakıl taşı döşeli avlu çevresine dizilen tek ve iki katlı, 2-3 odalı birimlerden oluşan bir yapı kompleksi kurulur. Kalibre edilmiş radyokarbon tarihlerine göre MÖ 1690-1520 yıllarında kullanılan yapı kompleksi, Dicle vadisi boyunca inşa edilmiş olan benzeri yapılar gibi, Hurri’lerin dimtu çiftliklerini anımsatır. Bu dönemde Kırmızı-Kahverengi Boya Astarlı standart kapların niteliği incelir, kap biçimlerine keskin omuz ve karın profilleri hâkim olur, Habur boyalıları ortaya çıkar. Yapı kompleksinin deprem ve yangın sonucu tahrip olmasının ardından Mitanni döneminde (MÖ 16-15. yüzyıllar) kurulan tabakada Nuzi Boyalıları ortaya çıkar. Salat Tepe MÖ 15/14. yüzyıl geçişinde bir kez daha terk edilir.
Salat Tepe IIC dönemi, Orta Tunç Çağı Kapları
Dönem III: Demir Çağı
Salat Tepe Demir Çağı boyunca, çukur evlerde yaşayan göçebe toplulukların mevsimlik yerleşme alanına dönüşür. Orta Assur krallığının Yukarı Dicle havzasından çekildiği MÖ 1050 yıllarından MÖ 7. yüzyılın sonuna kadar çukur barınaklarda Doğu Anadolu kökenli el yapımı kaba kaplar kullanılır. Yeni Assur döneminde (MÖ 8.-7. yüzyıl) kullanılan barınakların tabanları üzerinde atnalı biçimli ocaklar bulunur. Bu barınaklarda el yapımı kapların yanı sıra Yeni Assur standart kapları ile bunların el yapımı taklitleri kullanılır. Assur egemenliği sonrasına ait çukurlarda ele geçen çark yapımı “triangle ware” türü boyalı çömlekler Hellenistik dönem tabakalarında devam eder.
Salat Tepe III dönemi, Demir Çağı Kapları
Dönem IV: Hellenistik-Roma Dönemleri ve Orta Çağ
Tepe üzerindeki üst dolgularda tandırlı kerpiç yapılar bu tabakalarda ele geçen Hellenistik dönem çömlekleri ve küpleri Kuzey Mezopotamya’daki Erken Hellenistik dönem yerleşimlerinde bulunan kaplara benzerlik gösterdiğinden, MÖ 3-4. yüzyıllara tarihlenmiştir.
Tepenin en üstteki ince dolgusu, göçer toplulukların çadırları çevresine dizdikleri taş sıralarından kalan zayıf mimari, ocaklar, tandırlar ve silo çukurlarını içerir. Bu dolgular Orta ve Yeni Çağlarda Salat Tepe’de konaklayan göçebe gruplara aittir.
Dönem V: Yakın Çağ
Tepe Yakın Çağda Müslüman mezarlığına dönüşür. Bebek ve çocuklar boyunları ve bileklerinde küçük boncuk dizileri ile gömülüdür.
Salat Tepe, Kenantepe, Ziyarettepe, Hirbemerdon, Kavuşan Höyük ve diğer Yukarı Dicle yerleşimleri, bir kronolojik dizilim oluşturur.
EN ÇOK OKUNANLAR
Köpeğini Gezdiren Çocuk Roma Dönemine Ait Altın Bilezik Buldu
11 yaşındaki bir çocuk, İngiltere'nin Batı Sussex bölgesindeki Pagham yakınlarındaki bir tarlada nadir bulunan altın bir Roma bileziği keşfetti. Romalı askerlere kahramanlıklarından dolayı verilen armilla tipi süslü bir bilezik olan ve MS.1. yüzyıla tarihlenen bilezik, 300 yıldan daha eski bir altın obje olarak, bir adli tıp soruşturmasında resmi olarak hazine ilan edildi.
- Altın
- Bilezik
- Takı
- Roma Dönemi
- İngiltere
- Gold
- Bracelet
- Jewellery
- Roman
- England
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
Tarlada Tesadüfen Bulunan Eşsiz Roma Miğferi Yeniden Sergileniyor
Amatör arkeologlar tarafından 20 yıldan uzun bir süre önce bir arazide keşfedilen eşsiz bir Roma süvari miğferi bir müzede sergileniyor.
- Roma Miğferi
- Miğfer
- Müze
- Museum
- Savaş
- Zırh
- Süvari
- Roma Dönemi
- Demir
- Demir Çağ
- Roman Helmet
- Helmet
- War
- Armour
- Armour
- Cavalry
- Roman
- Iron
- Iron Age
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World A
SON İÇERİKLER
Hırvatistan'da 2500 Yıllık Greko-İllirya Miğferi Bulundu
- Miğfer
- Tunç
- Savaş
- Zırh
- Adak
- Sunu
- Yunanlar
- Etrüksler
- İskitler
- İliryalılar
- Hırvatistan
- Peloponnessos
- Helmet
- Bronze
- War
- Armour
- Votive
- Offering
- Greeks
- Etruscans
- Scythians
- Illyrians
- Croatia
- Peloponnesus
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- A
Roma Dönemi Mezardan Harika Cam Eşyalar Çıkarıldı
- Mezar
- İskelet
- Cam
- İnhumasyon
- Kremasyon
- Ölü Gömme
- Fransa
- Galya
- Roma
- Roma Dönemi
- Tomb
- Skeleton
- Glass
- Inhumation
- Cremation
- Burial
- France
- Gaul
- Rome
- Roman Period
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- An
Pompeii’de Büyüleyici Güzellikte Freskler Keşfedildi
- Troia
- Truva
- Helen
- Paris
- Homeros
- İlyada
- Pompeii
- İtalya
- Vezüv
- Siyah Oda
- Fresk
- Duvar Resmi
- Mitoloji
- Mitolojik
- Zeus
- Leda
- Apollon
- Muhteşen
- Büyüleyici
- Güzel
- Troy
- Homer
- Iliad
- Pompeii
- Italy
- Vesuvius
- Black Room
- Fresco
- Mural
- Mythology
- Mythological
- Zeus
- Leda
- Apollo
- Magnificent
- Fascinating
- Beautiful
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeolo