Antik Çağ resim sanatında, günümüzdeki ifadesiyle, peyzaj olarak adlandırılan manzara resimlerinin en güzel örnekleri Hellenistik Dönemde yapılmış olsa da, bu türün en eski örnekleri Mısır mezar duvarlarında karşımıza çıkar. Resim sanatından etkilenerek uygulamaya konan mozaik sanatındaki manzara resimlerinin ilginç örnekleri de yine Hellenistik Dönem sonlarında görülmeye başlar ki, bunlardan en tanınmışı İtalya’da Palestina’da bulunan “Nil Manzarası” mozaiğidir. Roma Erken İmparatorluk Döneminde, özellikle Pompeii’de III. ve IV. stil evrelerine ait evlerin duvarlarında orijinalleri Hellenistik Dönemde yapılmış kent ve fantastik kır veya kent manzaralarına ait resimlerin kopyalarıyla karşılaşsak da, zemin mozaiği olarak pek örnek görmek mümkün değildir; olanlar da genellikle mitolojik bir konunun fonunu oluştururlar. Türkiye’deki, Efes (Ephesos), Antakya (Antiokheia) ve Belkıs (Zeugma) gibi Roma İmparatorluk Döneminin görkemli ve resim ve mozaik uygulamalarının güzel örneklerinin ortaya çıkarıldığı antik kentlerde manzara betimli mozaiklerin de sayıları oldukça sınırlıdır.

Geç Antik Çağda da bu konuların söz konusu olduğu mozaik örnekleri de sayıca az olsa da, günümüze ulaşan bazı örnekler oldukça ilginçtir. Bunların başında şimdi Ürdün’de, bir kilisenin zeminini süsleyen ve Ortadoğu coğrafyasına ait bir harita olma özelliği taşıyan Madaba Mozaiği gelir. Aynı zamanda “Harita Mozaiği” olarak da bilinen bu örnekte bu coğrafyanın Kudüs başta olmak üzere tanınmış kentler, bunlar arasındaki yollar, Lut gölü gibi önemli göl ve nehirler gösterilmiş, bunların adları da Grekçe harflerle yazılmış olarak yanlarına yerleştirilmiştir. Kendine özgü bir derinlik anlayışıyla gerçekleştirilen bu betimlemelerden yola çıkarak araştırmacılar söz konusu kentlerin planlarını ve önemli yapıları yorumlamaya çalışmışlardır.

Erken Hıristiyanlık Döneminin (MS 6. yüzyıl) dini merkezlerini ve bu dinin ortaya çıktığı topraklar ve buradaki kentleri tanıtmaya yönelik bu çalışmanın benzer anlayışla yapılan başka örnekleri de vardır. Bunlardan en önemlisi Antakya’da Yakto Kompleksi’nin üst katmanındaki Megalopsykhia betimli panonun çerçevesini oluşturan ve Antakya’nın yapılarını (Topografik Mozaik olarak da adlandırılıyor) ve insanlarını gösteren manzaradır.