Aktüel Arkeoloji Dergisi 81. Sayı - Barajlar ve Kültür Tarihi: Ilısu
Arkeolojik dolgular geçmişin arşivleridir. Bu arşivlerdeki bilgi ancak arkeolojik kazılarla birlikte etkin ve kullanılabilir bir bilgiye dönüşebilir. Bilgi, gerekli belgeleme yapılmadan yok edildiğinde insanlık tarihini ortadan kaldırmaktadır. Günümüzde hızlı nüfus artışı ve artan gereksinimler karşısında, uygarlık tarihinin arşivleri, bilgi dağarcıkları, barajlarla ya da barajlar olmadan hızla yok edilmektedir.
- Yazar : Aktüel Arkeoloji
- Tarih : 2021-08-02 14:05:43

Barajlar bir havzadaki bütün yerleşimleri ortadan kaldırdığı için, kültür varlıkları açısından günümüzün en kapsamlı yok edicisi durumundadır. Ancak barajlar planlanırken barajların etki alanı içinde kalacak kültür ve doğa varlıklarının neler olduğu önceden bilinip, baraj projeleri buna göre geliştirilse ve zorunlu olarak etki alanı içinde kalacak varlıklar belgelense, taşınma işlemi önceden planlansa, bugün tartışılan birçok sorun ortadan kalkacaktır. Fırat Nehri üzerinde yapılan Keban Barajı, Türk arkeolojisinde çok önemli bir dönüm noktası olmuştur. Yürütülen arkeolojik çalışmalarla o yıllara kadar geçmişi hiç bilinmeyen bir bölgenin kültür tarihi aydınlanmış, kazandırdığı bilginin yanı sıra, binlerce eserin ortaya çıkması sağlanmış, bölgenin nekadar büyük ve görkemli merkezlere sahip olduğunu göstermiştir. Keban Projesi, kültür varlıklarının tümünü kurtaramadan sonuçlanmıştır, ancak projenin uygulandığı yıllarda dünyadaki en kapsamlı, çok uluslu, çok disiplinli, iyi yönetilen tek proje olarak ün yapmış, Malta-Valetta Sözleşmesi ile de uluslararası bir nitelik kazanmıştır.
Daha sonra çalışmalar Karakaya ve Atatürk Baraj Alanlarında da devam etmiştir. Ilısu Baraj alanındaki kazılarda farklı bir yönetim modeli oluşmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yanı sıra Devlet Su İşleri kazıların etkili yürütülmesi, eserlerin belgelenmesi ve mümkün olduğunca çok sayıda merkezin kazılabilmesi için kazılara destek ve ödenek sağlamış, Dünya Bankası ise kültür varlıklarına gereken önem gösterilmediği taktirde projeye aktaracağı kredileri kapatacağına yönelik tehditte bulunmuştur.
Suçlu Kimdir?
Eğer suçlu aranacaksa bu tek başına yatırımcı kurumlar değildir. Çağdaş yaşamın gereklilikleri üzerine yatırım yapan kurum yasal zorunluluk gereği yatırım yapacağı alanda tescilli kültür varlığı olup olmadığını sorar. Yatırım alanında tescilli kültür varlığı yok ise, projenin gerçekleştirilmesi açısından herhangi bir sakınca da yoktur. Nitekim Samsat, Zeugma, Halfeti, Hasankeyf “yok” sayılmıştır. Bunlar proje planlama aşamasında tescilsiz olduklarından Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Su İşleri’ne baraj göl alanında kültür varlığı bulunmadığı ve bu nedenle projenin gerçekleşmesinde hiçbir sakınca olmadığı yanıtını vermiştir. Aynı durum ülkemizde yapımı sürmekte olan karayolları, boru hatları, havaalanları, limanlar, sanayi ve turistik tesisler ve maden ocakları için de söz konusudur. Örneğin, aylardır adım adım tahribatı belgelediğimiz, tescillenmesi ve korunmasına yönelik tüm ilgili kurumlara taleplerimizi ilettiğimiz Antalya’nın Kaş ilçesi Çukurbağ köyünde baraj yok ama semalarında hava limanı, verimli tarım arazilerinde ve zengin bioçeşitliliği olan topraklarında otoban projeleri var. Kaçak kazı ve kaçak yapılaşmayla birlikte hızla yok edilen, yok edilmesine izin verilen kültür ve tabiat varlıkları, tarım alanları var. Ancak başvuru belgelerimiz kayıp, tüm sorularımız yanıtsız. Barajlar ve Kültür Tarihi - Ilısu sayımızın şekillenmesinde öncülük yapan Haluk Sağlamtimur’a, tatilini bölerek bize barajların tarihini ve barajların yok ederken kazandırdıklarını anlatan Mehmet Özdoğan’a ve bizimle çok hızlı bilgi paylaşımında bulunan tüm Ilısu Baraj bölgesi ekibine sonsuz teşekkürler.
Barajlar ve Kültür Tarihi sayımızın ikincisi hazırlanma aşamasındadır.
İyi okumalar,
EN ÇOK OKUNANLAR
Altınlarla Donatılmış Trakyalı Savaşçı Mezarı Bulundu
Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.
- Trakyalı
- Trak
- Savaşçı
- Süvari
- Mezar
- Altın
- Yüzük
- Hançer
- Zırh
- Hazine
- At
- Bulgaristan
- Thracian
- Thracian
- Warrior
- Cavalry
- Tomb
- Gold
- Ring
- Dagger
- Armour
- Treasure
- Horse
- Bulgaria
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archa
Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu
Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.
SON İÇERİKLER
Orta Çağ Şövalyesini Betimleyen Bir Mezar Taşı Bulundu
- Orta Çağ
- Şövalye
- Mezar
- Mezar Taşı
- Polonya
- Medieval
- Knight
- Tomb
- Tombstone
- Poland
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
Termessos Antik Kenti’nde İlk Kazı Başladı
- Termessos Antik Kenti
- Hellenistik Dönem
- Roma Dönemi
- Luwiler
- Büyük İskender
- Nekropol
- Mezar
- Anıt Mezar
- Restorasyon
- Antalya
- Türkiye
- Turkey
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
İskenderiye Deniz Feneri’ne Ait Bloklar Akdeniz’den Çıkarılıyor
- Deniz Feneri
- Dünyanın Yedi Harikası
- İskenderiye Deniz Feneri
- Hellenistik Dönem
- II Philadelphus
- Büyük İskender
- İskenderiye
- Mısır
- Lighthouse
- Seven Wonders of the World
- Alexandria Lighthouse
- Hellenistic Period
- Philadelphus II
- Alexander the Great
- Alexandria
- Egypt
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Her