Tavşanlı Höyük’ün bölgede çok önemli bir merkez hatta bir başkent olabileceği düşüncesiyle 2021 yılında Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Erkan Fidan başkanlığında Cumhurbaşkanı kararlı arkeolojik kazılar başlamıştır. 2022 yılı ile birlikte ise Tavşanlı Höyük Türk Tarih Kurumu proje desteği ile 12 aylık kazı statüsüne yükseltilmiştir.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Kazılar ve Araştırmalar Dairesi’nce paylaşılan habere göre bu sezon kazılarda bulunan kısmen kırık pişmiş toprak bir mühür, bugüne kadar eşi olmayan, ünik bir yerel üretimi ortaya koymaktadır. Günümüzden 3300 sene öncesine tarihlenen Hitit İmparatorluk Dönemi sonu ile çağdaş bir silonun tabanında bulunan mührün, buradaki muhtemelen yerel bir yönetici ile ilgili olabileceği düşünülmektedir.

Tavşanlı Höyük'te Bulunan 3300 Yıllık Mühür Baskısı ©Tavşanlı Höyük Kazı Arşivi

Mühür hiç bilmediğimiz bir şekilde hem Ege hem de Anadolu etkileri taşımaktadır ama bugüne kadar başka bir benzeri bulunmaktadır. Dış hatta yer alan merdiven bant Anadolu geleneğindedir. Asur Ticaret Kolonileri Döneminden itibaren ve Hitit Döneminde kullanılmaktadır. Mührün pişmiş toprak olması da Anadolu geleneğidir. İç kısımda ise orta alanda stilize kürekli bir tekne motifi yer almaktadır. Tekneyi hem üstten hem de yanlardan sınırlayacak şekilde içleri birer noktayla doldurulmuş üçgen motifler eklenmiştir. Tekne olarak tanımlanan stilize motifin üzerinde de 7 adet nokta bulunmaktadır ve teknenin altına doğru uzanan 6 adet dikey çizgi ise kürekler olmalıdır. Söz konusu teknelerin farklı biçimlerini ise MÖ 3. Binyıl’da Ege’de Minos, MÖ 2. Binyılda ise Miken mühürlerinden bilmekteyiz. Mührün gerek bulunduğu yer gerek dönemi gerekse de baskı yüzeyindeki detaylar bir arada değerlendirildiğinde ve çeşitli uzmanların görüşleri önderliğinde benzersiz bir buluntu olduğunu söyleyebiliriz.

Bununla birlikte aynı alanda bulunan çok iyi kondisyondaki bir kılıç/hançerin perçin deliklerinin yerleştirilişi, Miken kılıçlarını anımsatmaktadır. Ayrıca kazılarda, Batı Anadolu’da bugüne kadar sadece 2-3 yerleşmeden bildiğimiz Miken kılıçlarında kabza başı olarak kullanılan mermer bir örneğin Tavşanlı Höyük’te de bulunması bu ilişkileri kanıtlamaktadır.