Tamamı ana kayaya oyularak yapılmıştır. Bazı mezar yapılarında, yağmur sularının mezar içine girişini engellemek adına suyolu yapılmıştır. Çoğunlukla Doğu-Batı yönlü olan Kaya mezarlarına 8 ve 9 basamaklı bir dromos ile ulaşılmakta ve girişler genellikle yuvarlak kemer formlu kapı ile sağlanmaktadır. Genel olarak doğudan girişi sağlanan mezarlardan bazılarının kapı girişleri dikdörtgen kapak ile muhafaza edilmiş bazı girişler ise yuvarlak teker formlu bir kapak ile muhafaza edilmiştir.  Mezar odasına giriş esnasında yuvarlak kapağın kenara alınması için sol tarafta alan oluşturulmuştur.  Günümüzde alanda sadece bir adet dikdörtgen kapak yer almakta, diğerleri ise kullanılmak üzere sonraki dönemlerde kapı girişlerinden alınmıştır.  Bölgede yer alan Kaya Mezarlarını mimari olarak iki ana grupta incelemek mümkündür. Birinci grup mezar yapılarında, girişten sonra kare formda bir alan bizi karşılamakta ve bu kare alanın sağında solunda ve karşıda olmak üzere üç mezar odası yer almaktadır. Kare veya yuvarlak kemer formlu girişlerle geçilen bu mezar odalarının her birinin sağında solunda ve yine karşıda üç adet Arcosolium (mezar yatağı) yer almaktadır. Söz konusu birinci grup mezar yapılarında toplamda dokuz adet ölü gömülebilmektedir ki bu da bizlere bu grup yapıların kalabalık ailelere ait olduğunu göstermektedir. İkinci grup yapılarda ise girişten sonra bizi tek oda karşılamakta ve bu odada sağda solda ve karşıda olmak üzere üç adet Arcosolium ve toplamda üç mezar yatağı yer almaktadır.  Açılan 15 nolu mezar odasının sol tarafında yer alan Arcosolium’un dibinde Roma dönemine ait ve biri iki parçalı, biri sağlam halde iki adet kandil bulunmuştur. Mezar yataklarının çoğunda ölünün başının konması için yükselti bırakılmış ve bu yükselti yastık görevi görmektedir.

Mezar yapılarında var olan süslemeler ağırlıklı olarak Helenistik dönemde karşımıza çıkan Bukranion, girland, kartal bezemeleri ve testi kabartmalarıdır. Bazı mezar odalarında sağ ve solda olmak üzere hemen kapı girişine işlenmiş aslan ayağı ve pençesi yer almaktadır. Kapı girişinin üst kısmında ise yine sağ ve solda Bukranion kabartması ve iki kabartma arasında uzanan girland bezemesi mevcuttur.  Bazı mezar yapılarında ise var olan girland bezemesinin hemen üstünde güneş bezemesi de yer almaktadır. 1 nolu mezar yapısında yan odalara geçişi sağlayan dikdörtgen kapılı girişlerin çevresi silmeler ile bezenmiştir. Ana duvara işlenen süslemeler ağırlıklı olmak üzere klinelerde de bezemeler ile karşılaşmak mümkündür. Bunlardan biri sunak şeklinde oluşturulmuş kare gövdeli iken bir diğer klinede ise iki ayaklı bir sehpa yer almakta ve bu sehpanın ayakları aslan pençesini andırmaktadır. Sehpanın iki tarafında ise geniş gövdeli birer testi yer almaktadır. Yine 2 nolu mezar odasının kare mekan duvarında kartal, insan, yılan, sütun, bukranion betimleri ile karşılaşılmaktadır. İnsan betimi bir sütun üzerinde hareketli bir şekilde verilmiş ve ayaklarının dibinden geriye doğru kıvrımlarla hareket verilen bir yılan yer almaktadır.

Sonuç olarak çalışmaların gerçekleştirildiği bölgede tespiti yapılan ve birbirine çok yakın olan iki adet höyük üç adet nekropol alanı ve bu nekropol alanlarının yakınında bulunan antik dönem taş ocaklarından anlaşılmaktadır ki, Turuş köyü ve civarı uzun dönemler boyunca kullanılmış ve kendi döneminde cazip ve kalabalık bir merkez konumuna erişmiştir.

Kaynak: Adıyaman Müzesi Müdürlüğü