3 Bin Yıllık Ballı Arpa Ekmeği Yeniden Sofralarda

Batman'ın tarihi Hasankeyf ilçesinde akademisyenlerce yaklaşık 3 bin yıllık ballı arpa ekmeğinin tarifi uygulandı.

©Skyler Ewing / Unsplash

Batman Üniversitesi Hasankeyf Meslek Yüksekokulu'nda öğretim görevlileri İlker Aksoy, Hüseyin Gül, Erşad Tan, Seren Kavas ve Esra Yıldırım, geçmişte yapılan yemeklerin izini sürdükleri sırada yazılı kaynaklarda yaklaşık 3 bin yıllık ballı arpa ekmeğinin tarifine ulaştı.

Akademisyenlerce, Mezopotamya'daki uygarlıkların yanı sıra Antik Roma ve Yunan döneminde pişirildiği belirlenen ekmeği aslına uygun pişirmek için çalışma yürütüldü.

©AA

Öğretim görevlisi İlker Aksoy öncülüğünde arpa unu, bal ve tuz kullanılarak hazırlanan ekmek hamuru, birçok denemenin ardından kıvamı tutturularak Hasankeyf Meslek Yüksekokulu mutfağında pişirildi.

©AA

Yaptıkları araştırmalarda ballı arpa ekmeği ile karşılaştıklarını belirten Aksoy, yazılı kaynaklardan yaptıkları detaylı araştırmalar neticesinde ekmeğin tarifine ulaştıklarını bildirdi.

Ekmeğin sadece Mezopotamya'da değil, Antik Roma ve Yunan döneminde de pişirildiği bilgisini aktaran Aksoy,yaptığı açıklamada: "Antik Mezopotamya tabletlerinde ve MÖ 21. yüzyıla ait 3. Ur Dönemi Rasyon Tabletleri'nde ekmek tarifi geçiyor. Bu dönemde işçilere dağıtılan günlük yiyecekler arasında arpa ekmeği çok sık geçer. Örneğin, 'Kadın işçilere kişi başı 1 adet arpa ekmeği, erkek işçilere 2 adet arpa ekmeği ayrıldı, depodan çıkan 30 adet arpa ekmeği teslim alan fırıncı.' gibi. MÖ 19-17. yüzyıllara ait eski Babil dönemi fırıncı kayıtlarında fırıncıların devlet için ürettiği ekmek çeşitleri listelenir. Arpa ekmeği ön plandadır. Kayıtlarda 'Tapınak ziyafeti için: 12 büyük arpa ekmeği, 6 bal ile tatlandırılmış ekmek.' şeklinde geçiyor. Bazı çivi yazılı metinler ekmek çeşitlerinin tarif niteliğinde listelerini içerir. Ritüel tabletlerde arpa ekmeği kurban/adanmış yiyecek olarak yer alıyor. Hammurabi dönemi ekonomik metinleri bakkal/fırıncı kayıtlarında fiyatları bile geçiyor. Bu kaynaklarda yaptığımız detaylı araştırmalar neticesinde ekmeğin tarifine ulaştık. Geçmişte birçok bölgede pişirilen bu ekmek arpa unu, bal ve tuz ile hazırlanıyor ve sıcak taşın üzerinde pişiriliyor. Ekmek, 2 su bardağı arpa unu, 1 su bardağı ılık su, 2 yemek kaşığı bal ve 1 çay kaşığı deniz tuzu ile hazırlanıyor. Biz de tarifine ulaştığımız bu ekmeğe yeniden hayat vermek istedik."

©AA

Ekmeği yeniden pişirmenin mutluluğunu yaşadıklarını dile getiren Aksoy, "İnsanoğlunun yolculuğuna şahit olmaktan çok mutluyuz. Yaptığımız araştırmada 12 bin yıldır yaşadığımız topraklarda kimlerin nelerle beslendiğini öğrenmemiz bize duygusal anlamda çok şey kattı. Geçmişteki kıtlıklardan günümüzdeki zenginliklere bir yolculuk oldu bizim için. Bu ekmeğin günümüzde uygulanabildiğini sergilemek ve insanların tarih hakkında fikir sahibi olmalarını sağlamak bizim için ayrı bir mutluluk oldu. Gelecekteki araştırmalarımız için de motivasyon sağladı." ifadelerini kullandı.

Kaynak: Anadolu Ajansı (20.11.2025)

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER