4500 Yıl Önce İspanya’da Yaşayan Kadın İki Kafatası Ameliyatından Sağ Kurtulmuş
İber Yarımadası'ndaki bir Bakır Çağı mezarlığından çıkarılan bir kadın iskeletini inceleyen araştırmacılar, bu kişinin ölmeden önce kafasından iki ameliyat geçirdiğine dair açık ve net kanıtlar keşfetti. Ancak bunlar ciddi ve invaziv cerrahi prosedürler olsa da, kadın bu eski tıbbi tedavilerden kurtuldu ve en azından birkaç ay daha, hatta muhtemelen daha uzun süre yaşadı.
- Yazar : Aktüel Arkeoloji
- Tarih : 2023-11-13 10:40:14
Trepanasyon uygulanan bir Bakır Çağı kadınının temsili görüntüsü. ©OpenAI's DALL-E/ Ancient Origins
Bakır Çağı kadınına ait kalıntılar ilk olarak İspanya'nın güneydoğusundaki Caravaca de la Cruz'da bulunan ve Camino del Molino olarak bilinen bir gömü alanından çıkarılmıştır. İskelet, 2007 yılında bir inşaat projesi için kullanılan iş makineleri tarafından kazara ortaya çıkarıldı.
Camino del Molino alanının, nihayetinde 1348 cesedin çıkarıldığı büyük bir antik mezarlık olduğu ortaya çıktı ve sonunda mezarlık alanının MÖ 2566 ile 2239 yılları arasında kullanıldığı belirlendi.
Bakır Çağı kadın iskeleti gömü alanında görülüyor. ©Sonia Díaz-Navarro et al/Live Science
Öldüğünde yaşının 35 ila 45 arasında olduğu tahmin edilen kadının kafatasında, beynini ve omuriliğini oluşturan hücresel dokunun en dış katmanını ortaya çıkaracak kadar derin iki delik bulunuyordu. İki dikdörtgen delik aslında şakağı ile kulağının üst kısmı arasında üst üste binmiş ve birinde 31 mm, diğerinde ise 32'ye 12 mm ölçülmüştür.
Kadının kafatasına uygulanan cerrahi prosedürün türü trepanasyon olarak bilinmektedir. Trepanasyonun genel fikri, baş ağrısına veya nörolojik arızaya neden olan durumlarla bağlantılı olduğuna inanılan beyin üzerindeki baskıyı veya şişliği hafifletmekti. Trepanasyon ilk olarak 7 bin ila 10 bin yıl önce bir tıbbi müdahale biçimi olarak kullanıldı ve şimdi bile birkaç özel durumun tedavisine yardımcı olmak için kullanılıyor.
Bir Bakır Çağı kadını, kafatasında üst üste iki delik bırakan iki ayrı cerrahi işlem geçirdi. ©Sonia Díaz-Navarro et al/Live Science
Özellikle tarih öncesi dönemlerde trepanasyonun bariz tehlikelerine rağmen, Bakır Çağı kadını bu radikal prosedürlerden kurtulmuş gibi görünüyor. Tarih öncesi trepanasyonlarla ilgili geçmiş çalışmalar yüzde kırk ölüm oranının yaygın olduğunu gösterdiğinden, bu her zaman garanti değildi.
İspanyol bilim insanları, International Journal of Paleopathology'de yayımlanan çalışmalarıyla ilgili bir makalede, "S21 bireyinin her iki trepanasyondan da sağ kurtulduğu açıktır ve ektokraniyal ve endokraniyal enfeksiyon veya diğer komplikasyonlara dair herhangi bir belirti yoktur" diye yazdı. "İskelette müdahalenin nedenlerini açıklayan herhangi bir patolojik bulgu belgelenmemiş olsa da, özellikle Camino del Molino koleksiyonundaki yüksek kafatası yaralanması sıklığı göz önüne alındığında, ameliyatın bir travma sonucu yapılmış olması mümkündür."
Kafatasındaki açıklıklar keskin ve iyi tanımlanmış kenarlara sahipti ve bu kenarlardan dışarıya doğru yayılan herhangi bir kırık yoktu. Bu da deliklerin kasıtlı olarak (ve büyük bir özenle) açıldığını ve bir kafa travmasının sonucu olamayacağını gösteriyordu.
Araştırmacılar, "delik duvarlarının eğik yönelimine" dayanarak, kadının kafatasındaki deliklerin "kazıma tekniği" kullanılarak açıldığı sonucuna vardılar.
İspanya'daki Valladolid Üniversitesi Prehistorya Bölümü'nden Sonia Díaz-Navarro yaptığı açıklamada, "Bu, kaba yüzeyli bir litik (taş) aletin kafatası tonozuna sürtülmesini ve deliği oluşturmak için tüm kenarları boyunca kademeli olarak aşındırılmasını içeriyor" dedi. "Bu ameliyatı gerçekleştirmek için, etkilenen bireyin muhtemelen topluluğun diğer üyeleri tarafından güçlü bir şekilde hareketsiz hale getirilmesi veya daha önce ağrıyı hafifletecek veya bilinçsiz hale getirecek bir psikoaktif madde ile tedavi edilmesi gerekiyordu."
Deliklerin etrafındaki bölgede, kemiklerde açık iyileşme belirtileri vardı. Sonuç olarak araştırmacılar, kadının ikinci ameliyattan sonra en az birkaç ay yaşamış olması gerektiğine ve hatta yıllarca hayatta kalmış olmasının mümkün olduğuna inanıyor.
Antik mezarlıklarda ya da sadece birkaç yüzyıllık gömülerde trepanasyon geçirmiş kafataslarına rastlamak alışılmadık bir durum değildir. Ancak Camino del Molino'da bulunan diğer iskeletlerin hiçbirinde bu işlemin yapıldığına dair herhangi bir belirti görülmemiştir.
Bu ameliyatların ilginç bir yönü, başın üst veya ön kısmından (alışılagelmiş yerler) ziyade beynin şakak bölgesinden gerçekleştirilmiş olmalarıdır.
Diaz-Navarro, temporal bölgedeki cerrahinin tehlikeleri arasında "bu bölgeye kafa derisinden erişmenin doğasında var olan zorluklar" olduğunu belirterek, beynin bu kısmının kolayca kesilebilen ve bolca kanayabilen çok sayıda açıkta kan damarı ve kas içerdiğine dikkat çekti. Ancak kazımanın delmeye kıyasla daha güvenli bir trepanasyon şekli olduğunu, beyinde ikincil hasara veya ameliyat sonrası enfeksiyonlara neden olma olasılığının daha düşük olduğunu da belirtti.
Araştırmacılar kadının neden iki kafa ameliyatına ihtiyaç duyduğunu belirleyemedi. Eğer yumuşak dokuları etkileyen bir yaralanma ya da ağrı yaşadıysa, bir ceset 4500 yıl boyunca gömülü kaldıktan sonra geriye sadece kemikler kalacağından, modern analistlerin bunu tespit etmesi imkansızdır.
Diaz-Navarro, "Camino del Molino'daki iskeletlerde belgelenen travmatik yaralanmaların yüksek prevalansı, ameliyatın travma sonucu yapılmış olabileceği ihtimalini göz ardı etmememize yol açıyor" dedi. Kafa yaralarına dair kanıtlar şu anda gözlemlenemiyor olsa da, trepanasyon delikleri kafatasında önceden var olan bazı hasarları gizlemiş olabilir.
Kadının ölüm nedeni hakkındaki gerçek ne olursa olsun, ne yaptığını bilen ve hassas bir prosedürü başarıyla gerçekleştirebilen biri tarafından tedavi edildiğine şüphe yok. Söylemeye gerek yok ki, MÖ 2500 yılında el yapımı bakır aletlerle çalışan bir "cerrah" için bu oldukça büyük bir başarıydı.
Kaynak: Ancient Origins
EN ÇOK OKUNANLAR
Altınlarla Donatılmış Trakyalı Savaşçı Mezarı Bulundu
Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.
- Trakyalı
- Trak
- Savaşçı
- Süvari
- Mezar
- Altın
- Yüzük
- Hançer
- Zırh
- Hazine
- At
- Bulgaristan
- Thracian
- Thracian
- Warrior
- Cavalry
- Tomb
- Gold
- Ring
- Dagger
- Armour
- Treasure
- Horse
- Bulgaria
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archa
Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu
Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.
SON İÇERİKLER
Terracotta Ordusuna Yenileri Eklendi
- Terracotta Ordusu
- Savaşçı
- General
- Rütbeli
- Mezar
- Çin
- Terracotta Army
- Warrior
- Ranked
- Tomb
- China
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
Oxyrhynchus'taki Mumyaların Ağızlarında Altın Diller Keşfedildi
- Altın
- Dil
- Mumya
- Antik Mısır
- Ölüm
- İnanç
- Ritüel
- Anubis
- Ruh
- Ptolemaios Dönemi
- Gold
- Language
- Mummy
- Ancient Egypt
- Death
- Belief
- Ritual
- Anubis
- Soul
- Ptolemaic Period
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- A
Çözülememiş Bir Yazıt: Phaistos Diski
- Phaistos
- Phaistos Diski
- Minos
- Minotauros
- Girit Adası
- Yazıt
- Yazı
- Dil
- Sembol
- Şifre
- Gizem
- Anadolu
- Hititçe
- Luvice
- Girit Adası
- Yazıt
- Yazı
- Dil
- Sembol
- Şifre
- Gizem
- Anadolu
- Hititçe
- Luvice
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik H