Bad Dürrenberg Şamanının Gömülmesiyle İlgili Yeni Bulgulara Ulaşıldı

Almanya, Bad Dürrenberg'den (Saalekreis bölgesi) yaklaşık 9 bin yıllık şaman mezarı, Orta Avrupa arkeolojisinin en muhteşem buluntularından biridir.

Bu rekonstrüksiyon, şamanı tüm tören kıyafetleriyle gösterilmektedir. ©Karol Schauer / Saxony-Anhalt State Office for Heritage Management and Archaeology

1934 yılında büyük bir zaman baskısı altında kazılan mezar, 2019 yılından itibaren bilimsel olarak incelenmektedir. Yapılan son çalışmalarda mezar içerisindeki buluntular laboratuvar koşullarında incelenmiştir. Bu araştırmalar bir dizi yeni bilgiyi ortaya çıkarmıştır. Mikroskobik kanıtlar, muhtemelen özenle hazırlanmış bir başlığa ait tüylerin varlığını ortaya koymakta.

Yaklaşık 9 bin yıl önce, Mezolitik dönemde, 30 ila 40 yaşları arasında bir kadın, kollarında yaklaşık 6 aylık bir çocukla birlikte buraya gömüldü. Diğer şeylerin yanı sıra, geyik boynuzundan yapılmış bir başlık ve hayvan dişlerinden yapılmış kolyeler, ölen kadının grubunun ruhani lideri olan şaman olarak özel konumunu göstermektedir.

1934 yılında, kaplıca parkının açılışından kısa bir süre önce, su borusu döşenirken tesadüfen keşfedilen mezar eşyaları, tek bir öğleden sonra içinde çıkarılmak zorunda kalınmıştır. Aralık 2019'dan bu yana, Bad Dürrenberg kaplıca parkındaki şaman mezarının bulunduğu şüpheli alanda, Eyalet Bahçe Fuarı hazırlıkları kapsamında kazı çalışmaları yürütülüyor. Mezarın yeri tespit edildi. Orijinal kazı sadece dar bir hendekle yapılmış olduğundan, kırmızı okra ile serpiştirilmiş mezar çukurunun bazı kısımları bozulmadan kalmıştı.

1934 yılında gözden kaçan çok sayıda buluntu ele geçirildi ve mezar çukurunun kalıntıları, uluslararası bir araştırma ekibi tarafından en son bilimsel yöntemler kullanılarak incelendi. Bad Dürrenberg mezarı, Orta Avrupa arkeolojisinde en iyi incelenen buluntulardan biri olarak kabul edilebilir. Normalde bozulabilir olmaları nedeniyle mezarlarda kaydedilmeyen bir grup buluntuya ilişkin yeni bilgiler ortaya çıktı: tüyler.

Bad Dürrenberg'den tüy parçaları: A) Tanımlanamayan tüy parçası; B) Su kuşu, muhtemelen kaz (Anserinae) tüy parçası, tanısal üçgen düğümleri ile; C) Ötücü kuş (Passeriformes) tüy parçaları; D) Galliformes türü tüy parçası. ©Tuija Kirkinen

Tarih öncesi dönemlerde tüylerin giysilerde veya başlıklarda süsleme olarak önemli bir rol oynadığı yaygın olarak kabul edilmekle birlikte, bunu kanıtlamak zordur. Normal koruma koşullarında tüyler toprakta çürür. Ancak, bazen 1 milimetreden daha küçük olan ve barbule olarak bilinen tüylerin küçük parçaları veya bunların parçaları korunabilir. Barbules, tüyün yanlarından uzanan dikenler üzerinde bulunur ve birbirine kenetlenerek tüye güç sağlar.

Bu alanda uluslararası düzeyde önde gelen bir araştırmacı olan Tuija Kirkinen (Helsinki Üniversitesi), Bad Dürrenberg mezarlığından alınan örnekleri incelemekle görevlendirildi. Bulgularını, Eylül 2024'te düzenlenen 17. Orta Almanya Arkeoloji Konferansı'nda bilimsel bir makale ile sundu.

Mikroskop altında, tüy parçaları gerçekten tespit edildi. Şamanın baş bölgesinde kaz tüylerinin bulunması özellikle ilginçtir. Bu tüyler muhtemelen bir başlıktan gelmiştir. Araştırma bulguları, sanatçı Karol Schauer'in yıllar önce Halle Devlet Prehistorya Müzesi için yarattığı bilimsel rekonstrüksiyonu mükemmel bir şekilde doğrulamaktadır. Etnolojik karşılaştırmalara dayanarak, başlığın muhtemelen tüylerden oluştuğu sonucuna varmıştı.

Şamanın mezarının yanı sıra, tüyler başka bir buluntuya da konu oluyor. Sonraki kazılarda, mezarın önünde iki boynuz maskesi içeren bir çukur keşfedildi.

Halle (Saale) Devlet Prehistorya Müzesi'nde bulunan Bad Dürrenberg şamanının kalıntıları. ©Juraj Lipták / State Office for Heritage Management and Archaeology Saxony-Anhalt

Mezarın hemen önünde, mezardan yaklaşık 600 yıl sonra açılmış olduğu tahmin edilen başka bir çukur keşfedildi. Bu çukur da tek parça halinde çıkarıldı ve Devlet Müzesi'nin atölyelerinde laboratuvar koşullarında incelendi. Bu inceleme şaşırtıcı bir keşfe yol açtı: Çukurda geyik boynuzlarından yapılmış iki maske bulundu. Görünüşe göre şaman o kadar önemli bir kişiydi ki, ölümünden yüzyıllar sonra bile mezarına değerli adaklar sunulmaya devam edildi.

Boynuzlardan birinden doğrudan alınan bir örnekteki tüylerin incelenmesi, Passeriformes ve Galliformes (büyük orman tavuğu, kara horoz veya kar tavuğu) türlerine ait ötücü kuş tüylerinin varlığını ortaya çıkardı. İkinci boynuzda ise bast liflerinin kalıntıları bulundu. Bu, geyik boynuzlarının muhtemelen maske benzeri, özenle hazırlanmış başlıkların bir parçası olduğunu açıkça göstermektedir.

Tüylerin yanı sıra, son yıllarda yapılan araştırmalar Bad Dürrenberg'deki şamanın mezarı hakkında birçok yeni bulgu ortaya çıkardı. Bu bulgular, 27 Mart 2026'dan 1 Kasım 2026'ya kadar Halle'deki Devlet Prehistorya Müzesi'nde düzenlenecek büyük bir özel sergide halka sunulacak.

Kaynak: PHYS ORG

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER