Barselona Özerk Üniversitesi Çevre Bilimi ve Teknolojisi Enstitüsü (ICTA-UAB), Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) ve British Columbia Üniversitesi'nden araştırmacılar tarafından Nature Communications'da yayınlanan bir çalışma, insanların 19 bin ila 20 bin yıl önce alet yapmak için balina kemiklerini kullandığını ortaya koydu. Tarih öncesi topluluklar bu deniz devlerinin kemiklerini nasıl elde etti?

Balinalar şu anda gezegendeki en büyük hayvanlar ve kıyı toplumları için çok önemli bir gıda, yağ ve malzeme kaynağını temsil ediyor. Ancak tarih öncesinde insanlar ve deniz memelileri arasındaki ilişkinin izini sürmek, iyi korunmuş alanların azlığı ve bulunan kemiklerin avlanan hayvanlardan mı yoksa doğal yollarla ölenlerden mi geldiğini belirlemenin zorluğu nedeniyle oldukça zordur.

Jean-Marc Pétillon (CNRS) ve Krista McGrath (ICTA-UAB) liderliğindeki ekip, Biscay Körfezi'ndeki yerleşimlerde bulunan 83 kemik aletin yanı sıra Biscay'deki Santa Catalina mağarasından 90 kemiği daha analiz etti. Kütle spektrometresi (ZooMS) ve radyokarbon tarihleme kullanarak, kalıntıların en az beş türe ait olduğunu belirlediler: ispermeçet balinaları, yüzgeç balinaları, mavi balinalar - hepsi bölgede hala mevcut - ve şaşırtıcı bir şekilde, bugün çoğunlukla Kuzey Pasifik ve Kuzey Kutbu'nda yaşayan bir tür olan gri balinalar.

Alexandre Lefebvre tarafından sağlanan bu görsel, Mart 2021'de Fransa'nın Abbaye d'Arthous kentinde, yaklaşık 18 bin yıl öncesine tarihlenen gri balina kemiğinden yapılmış bir mızrak ucunu gösteriyor. ©Alexandre Lefebvre via AP

Çalışmamız, kemiklerin en az beş büyük balina türüne ait olduğunu ve en eskilerinin yaklaşık 19 bin ila 20 bin yıl öncesine dayandığını ortaya koyuyor. Pétillon, bu kemiklerin, insanların balina kalıntılarını alet olarak kullandığına dair bilinen en eski kanıtlardan bazıları olduğunu söylüyor. Bu kemikler nasıl oldu da insanların eline geçti? Bazıları 100 tonu aşan bu memelilerin boyutları ve dönemin teknolojisi göz önüne alındığında, Paleolitik grupların bu tür devleri taş ve kemik aletlerle avladığını hayal etmek zor.

Kemiklerin kimyasal analizleri, o dönemdeki balinaların modern torunlarından biraz farklı beslenme alışkanlıklarına sahip olduğunu, davranışlarında veya deniz ortamında olası değişikliklere işaret ettiğini gösteriyor.