Çocuk Herakles Pompeii’ye Geri Döndü

Pompeii'nin kuzeyindeki Civita Giuliana banliyö villasından bir fresk parçası, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki özel bir koleksiyonda tespit edildikten sonra Pompeii Arkeoloji Parkı'na geri döndü.

Yılanları boğan bebek Herakles’i tasvir eden fresk parçası. ©Ministry of Culture - Archaeological Park of Pompeii

Eser, çocuk Herakles’in yılanları boğazladığını tasvir ediyor ve son arkeolojik araştırmalara göre muhtemel bir tapınak olarak tanımlanan ritüel karakterli bir odanın dekorasyonunun bir parçasıydı. Bu eser, İtalyan kurumları ve ABD yetkilileri tarafından ortaklaşa yürütülen kültürel varlıkların yasadışı ticaretiyle mücadele faaliyetlerinin bir parçası olarak geri kazanılmıştır. Parça, yıllar önce villanın odalarından birinden yasadışı olarak çıkarılmıştı. Bu oda, uzun süredir mezar hırsızlarının gizli faaliyetlerinin konusu olmuştu. Eserin, Civita Giuliana bağlamından geldiğini doğrulayan stilistik ve boyutsal özellikleri, eserin aslen sacellum'un arka duvarının üst lunetinde yer aldığını göstermektedir. Fresk, Herakles’in henüz kundak bezleriyle sarılmış halde, Zeus'un (küre üzerinde duran kartal ile temsil edilen) ve Amphitryon'un huzurunda Hera'nın gönderdiği yılanları öldürdüğü mitolojik sahneyi tasvir etmektedir.

Yılanları boğan bebek Herakles’i tasvir eden fresk parçası. ©Ministry of Culture - Archaeological Park of Pompeii

Park Direktörü Gabriel Zuchtriegel, “Arkeolojik bir buluntu, sadece maddi değeriyle değil, özellikle geçmiş hakkında verebileceği bilgilerle de değerlidir. Kazılarda bulunan her nesne, bulunduğu bağlamın anlamına bağlı olarak değerli bir kültürel-tarihi tanıklık niteliğindedir. Bir buluntu çalındığında, orijinal bağlamıyla olan bu bağlantı onarılamaz bir şekilde kopar. Nesne fiziksel olarak sağlam kalsa bile, bilimsel değerinin çoğunu yitirir. Nerede, nasıl ve neyle birlikte keşfedildiğini bilmeden, buluntu artık tarihsel yeniden yapılandırmaya katkıda bulunamaz ve tanıklık işlevinden yoksun, izole bir nesne haline gelir. Bu nedenle, bir eseri çalmak, hepimizin bilgisinin bir parçasını elimizden almak ve insanlık tarihinin bir parçasını silmek demektir."

Torre Annunziata Savcısı Nunzio Fragliasso, "Bu buluntu, Pompeii Arkeoloji Parkı ile Torre Annunziata Savcılığı arasındaki sinerjik işbirliğinin bir başka meyvesidir. Bu işbirliği, olağanüstü öneme sahip arkeolojik buluntuları gün ışığına çıkarmakla kalmayıp, aynı zamanda yıllardır Civita Giuliana Roma villasının geniş ve büyük ölçüde hala gömülü olan alanında bulunan muazzam arkeolojik mirası sistematik olarak yağmalayan kişilerin suç faaliyetlerini durdurmada da olağanüstü bir araç olduğunu kanıtlamıştır. Bu sayede değerli tarihi kanıtlar geri kazanılmış ve toplumun yararlanmasına sunulmuştur."

Eser, Roma Savcılığı tarafından koordine edilen bir ceza davası kapsamında 2023 yılında ele geçirildi. Operasyon, Roma'daki Carabinieri Kültür Mirası Koruma Komutanlığı ile ABD makamları arasında işbirliği içinde gerçekleştirildi ve eser Pompeii Arkeoloji Parkı'na teslim edildi. Bu iade, New York Bölge Savcısı ile İtalya Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanan bir protokolün uygulanmasının ardından 129 eserin İtalya'ya iade edilmesini sağlayan operasyonun bir parçasıdır. Dava, Pompeii Arkeoloji Parkı'nın Torre Annunziata Bölge Savcılığı ile işbirliği içinde 2017 yılında başlattığı faaliyetlerin bir parçasıdır. 2019 yılından bu yana birkaç kez yenilenen bir mutabakat zaptı ile resmileştirilen Civita Giuliana villasında yürütülen adli soruşturmalar ve kazılar, tarihsel açıdan önemli kanıtların ortaya çıkarılmasını mümkün kılmış ve aynı zamanda, büyük miktarda bilimsel verinin geri dönüşü olmayan bir şekilde kaybolmasına ve dekorasyonların ve eserlerin çalınmasına yol açacak sistematik yağmalamayı önlemiştir.

Civita Giuliana banliyö villasının sacellum'u olarak yorumlanan, ritüel işlevlere sahip dikdörtgen oda. ©Ministry of Culture - Archaeological Park of Pompeii

2023 ve 2024 yılları arasında yapılan kazılarda, ritüel işlevlere sahip, sacellum veya sacrarium olarak yorumlanan dikdörtgen bir oda tespit edildi. Odanın içinde, muhtemelen bir heykeli desteklemek için tasarlanmış dörtgen bir kaide vardı. Odanın orijinal dekorasyonu, on iki figürlü panel ve üstteki freskli lunet dahil olmak üzere, gizlice kaldırılmıştı. Lunette, Herakles’i tasvir eden parçanın izleri kesin olarak tespit edildi. Eserin Pompeii kökenli olduğu tespit edilmesine rağmen, geri getirildiği sırada orijinal yeri belirlenememişti. Paralel olarak şehir dışı kazı çalışmaları yürüten Pompeii Arkeoloji Parkı yetkilileri tarafından yapılan sonraki araştırmalar ve çevresel dinlemelerden elde edilen bilgiler de dahil olmak üzere ek bilgilerle yapılan karşılaştırmalar, parçanın Civita Giuliana sacellum'a ait olduğunu kesin olarak belirlemeyi mümkün kıldı.

Civita Giuliana banliyö villasının sacellum'u olarak yorumlanan, ritüel işlevlere sahip dikdörtgen odanın ve freskin rekonstrüksiyonu. ©Ministry of Culture - Archaeological Park of Pompeii

Freskin ikonografisi, ortamın dekoratif programında önemli bir rol üstlenmektedir. Çocuk Herakles’in hikayesi, on iki görevin döngüsünün bir parçası değil, daha çok bunun bir ön habercisi niteliğindedir. Sacellum'un duvarlarında bulunan ve yasadışı olarak sökülmüş on iki figürlü panelin orijinal varlığı göz önüne alındığında, bunların tam olarak kahramanın görevlerini tasvir ettiği varsayılabilir. Bu bağlamda, lunette yerleştirilen sahne, Herakles’in olağanüstü gücüne atıfta bulunarak ve yetişkinlikte gerçekleştireceği başarıları önceden haber vererek bir giriş işlevi görmüş olmalıdır. Kurtarılan panel üzerinde, geometrileri ve yerinde hala korunmakta olan fresk parçalarıyla bağlantı noktalarını netleştirmek amacıyla teknik analizler ve derinlemesine çalışmalar şu anda devam etmektedir. Araştırmalar, Civita Giuliana arkeolojik alanının değer kazanması ve meyve vermesi projelerinin bir parçası olarak, eserin gelecekte orijinal bağlamına yeniden yerleştirilmesini amaçlamaktadır. Sacellum'dan çıkarılan diğer fresklerin izini sürmek amacıyla araştırma faaliyetleri de devam edecek. Çocuk Herakles’in resmedildiği fresk, Ocak ortasından itibaren Boscoreale Antik Eserler Müzesi'nde sergilenecek. Bu müzede halihazırda Civita Giuliana villasından çıkarılan buluntulara ayrılmış bir salon bulunmaktadır.

Kaynak: Finestre sull’arte

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER