Herculaneum’da Yanmış Halde Bulunan Parşömenlerdeki Yazılanları Yapay Zeka Okuyacak
Kentucky Üniversitesi, "tarihçiler için potansiyel bir hazine" olan karbonlaşmış parşömenin içeriğini ortaya çıkarmak için bilgisayar bilimcilerine meydan okudu.
- Yazar : Aktüel Arkeoloji
- Tarih : 2023-10-13 14:49:23

'Vesuvius challenge' karbonlaşmış Herculaneum parşömenlerinden okunaklı kelimeler çıkaran araştırmacılara ödüller sunuyor. ©University of Kentucky
Vezüv Yanardağı'nın patlaması MS 79 yılında Herculaneum'a ulaştığında, lüks bir villanın kütüphanesindeki yüzlerce antik parşömeni yakıp kül etti ve Roma kentini küle gömdü.
Felaket parşömenleri sonsuza dek yok etmiş gibi görünüyordu, ancak yaklaşık 2 bin yıl sonra araştırmacılar, narin, kömürleşmiş kalıntıların derinliklerine bakmak için yapay zeka kullanarak metinlerden birinden ilk kelimeyi çıkardılar.
Keşif, Kentucky Üniversitesi'nde bilgisayar bilimcisi olan Prof Brent Seales ve metinlerin okunmasını hızlandırmak için Mart ayında Vesuvius yarışmasını başlatan diğerleri tarafından duyuruldu. Silikon Vadisi yatırımcıları tarafından desteklenen yarışma, karbonlaşmış parşömenlerden okunaklı kelimeler çıkaran araştırmacılara nakit ödüller sunuyor.
Üniversitedeki dijital restorasyon girişiminde araştırmacı olarak çalışan Stephen Parsons, "Bu, rulo haline getirilmiş, bozulmamış parşömenlerden birinden kurtarılan ilk metin" dedi. Araştırmacılar o zamandan beri antik parşömenden daha fazla mektup ortaya çıkardılar.
Kentucky Üniversitesi dijital restorasyon girişimi direktörü Brent Seales, Herculaneum parşömeninin bir parçasını inceliyor. ©Geoff Caddick/AFP/Getty Images
Vezüv meydan okumasını başlatmak için Seales ve ekibi, rulo haline getirilmiş iki parşömen ve üç papirüs parçasının binlerce 3D X-ray görüntüsünü yayınladı. Ayrıca, antik mürekkebin papirüsün yapısında yaptığı ince değişikliklere dayanarak parşömenlerdeki harfleri okumak üzere eğittikleri bir yapay zeka programını da yayınladılar.
Açılmamış parşömenler, Paris'teki Institut de France tarafından tutulan bir koleksiyona aittir ve üst düzey bir Romalı devlet adamına, muhtemelen Julius Caesar'ın kayınpederi Lucius Calpurnius Piso Caesoninus'a ait olduğu düşünülen villadaki kütüphaneden çıkarılan yüzlerce parşömen arasındadır.
Nebraska'dan Luke Farritor ve Berlin'den Youssef Nader adlı iki bilgisayar bilimi öğrencisi, Vezüv'ün meydan okumasını üstlenerek arama sürecini geliştirdi ve parşömenlerden birinde bağımsız olarak aynı eski Yunanca kelimeye ulaştı: "πορφύραc", yani "mor". Kelimeyi ilk bulan Farritor 40 bin dolar, Nader ise 10 bin dolar kazandı.
Şimdi yarış çevredeki metni okumak için devam ediyor. Napoli Federico II Üniversitesi'nden papirolog Dr. Federica Nicolardi, parşömenin 10 kadar harf içeren üç satırının okunabilir hale geldiğini ve daha fazlasının da okunmasının beklendiğini söyledi. Yeni bir bölümde en az dört sütun metin görülüyor.
Seales, "Bu kelime, kraliyeti, zenginliği ve hatta alaycılığı çağrıştıran, açılmamış eski bir kitaba ilk dalışımız" dedi. "Bağlam ne gösterecek? Yaşlı Plinius 'doğal tarih' adlı eserinde 'mor'u kabuklu deniz hayvanlarından elde edilen Tyria morunun üretim süreci olarak ele alır. Markos İncili İsa'nın çarmıha gerilmeden önce mor elbiseler giydirilirken nasıl alaya alındığını anlatır. Bu özel parşömenin neyi tartıştığı hala bilinmiyor, ancak yakında ortaya çıkacağına inanıyorum. Bizim için 'mor' ile başlayan eski ve yeni bir hikâye inanılmaz bir yerdir."
Bilgisayar mühendisleri parşömenlerden birinde eski Yunanca bir kelime buldular: πορφύραc, mor anlamına geliyordu. ©University of Kentucky
Antik çağlardan günümüze ulaşan tek sağlam kütüphane olan Herculaneum parşömenlerine büyük bir ilgi vardır. Şu ana kadar incelenen metinlerin çoğu eski Yunanca yazılmış olsa da bazılarının Latince metinler olabileceği düşünülüyor. Parçalar, Philodemus'un Erdemler ve Zıt Erdemler Üzerine adlı eserinden mektuplar ve Hellenistik hanedan tarihinin ayrıntılarını ortaya çıkarmıştır.
Bristol Üniversitesi'nde emeritus Yunanca profesörü olan Robert Fowler, "Kütüphanenin felsefi olmayan kısmının keşfedilmeyi beklediği yönünde güçlü bir şüphe var ve burada fanteziler coşuyor: Sophokles'in yeni oyunları, Sappho'nun şiirleri, Ennius'un Annals'ı, Livy'nin kayıp kitapları vb." dedi. "Belgesel papirüs olarak adlandırılan mektuplar, iş kağıtları ve benzerlerini bulmak da harika olurdu; bunlar tarihçiler için bir hazine olurdu."
Seales, "Herculaneum parşömenlerindeki kelimeleri okumak benim için aya adım atmak gibi bir şey," diye ekledi. "Dürüst olmak gerekirse, metnin orada olduğunu ve bizim gelmemizi beklediğini biliyordum, ancak varış sadece son adımda gerçekleşir. Böylesine yetenekli bir ekibin birlikte çalışmasıyla, kelimeleri okumak yeni bir bölgeye adım atmak demek ve biz bu adımı attık. Şimdi keşfetme zamanı."
Kaynak: The Guardian
EN ÇOK OKUNANLAR
Türk Topraklarında 3400 Yıllık Piramit Bulundu
Bu yılın başlarında bilim insanları Kazakistan'da 4 bin yıllık sofistike bir bozkır piramidinin keşfedildiğini bildirmişti. Arkeologlar şimdi de Karaganda bölgesinin Shet ilçesine bağlı Taldy köyünün 13 km doğusunda, Taldy-Nura Nehri'nin yanındaki bir tepede başka bir piramit buldular.
- Türk Tarihi
- Türk Toprakları
- Proto-Türk
- Kazakistan
- Piramit
- Mezar
- Anıt Mezar
- İskitler
- Sakalar
- Turkish History
- Turkish Lands
- Kazakhstan
- Pyramid
- Tomb
- Mausoleum
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
Suudi Arabistan'da 200 Bin Yıllık Dev El Baltası Bulundu
Suudi Arabistan'ın kuzeybatısındaki AlUla bölgesinde 200 bin yıldan daha eski dev bir el baltası keşfedildi. İnce taneli bazalttan üretilen balta 51,3 cm uzunluğunda ve her iki tarafı da güçlü kesme veya doğrama kenarları oluşturacak şekilde şekillendirilmiş.
- El Baltası
- Taş Balta
- Taş Alet
- Suudi Arabistan
- Paleolitik Dönem
- Hand Axe
- Stone Axe
- Stone Tool
- Saudi Arabia
- Palaeolithic Period
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
SON İÇERİKLER
Moğolistan’daki Bir Mezarda 1500 Yıllık Boyalı Eyer Keşfedildi
- Eyer
- At
- Binicilik
- Moğolistan
- Bozkır
- Avrasya
- Mezar
- Göçebe
- Savaşçı
- DNA
- Saddle
- Horse
- Equestrian
- Mongolia
- Steppe
- Eurasia
- Tomb
- Nomad
- Warrior
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeolo
Pompeii’de Köleleştirilmiş İnsanların Çalıştırıldığı Fırın Bulundu
- Köle
- Kölelik
- İşçi
- Hapishane
- Fırın
- Değirmen
- Hayvan
- Eşek
- Villa
- Elit
- Pompeii
- Vezüv
- İtalya
- Roma
- Roma İmparatorluğu
- Slave
- Slavery
- Labour
- Prison
- Furnace
- Mill
- Animal
- Donkey
- Elite
- Pompeii
- Vesuvius
- Italy
- Rome
- Roman Empire
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Habe
Dünyanın En Eski Kaleleri Keşfedildi
- Kale
- Savunma
- Yerleşim
- Mimari
- Paleolitik Dönem
- Neolitik Dönem
- Avcı Toplayıcı
- Tarım
- Hayvancılık
- Yerleşke
- Ev
- İnsan
- Toplum
- Sibirya
- Fortress
- Defence
- Settlement
- Palaeolithic Period
- Neolithic Period
- Hunter Gatherer
- Agriculture
- Livestock
- Settlement
- Home
- Human
- Society
- Siberia
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Ar