Atrium Binası'nda bulunduğu yerde ortaya çıkarılan metal kap. ©Boletín del Archivo Epigráfico

Lucretius Tricipitinus'un kimliğinin tespit edilmesi, uzun süredir devam eden bir arkeolojik bulmacanın çözülmesine yardımcı oldu. Erken modern dönemlerden beri bilinen parçalı bir taş yazıt, Cartagena'daki büyük kamu işlerini kişisel olarak finanse eden bir quaestor pro praetore'yi belgelemişti, ancak bu yetkilinin tam adı merak uyandırıcı bir şekilde eksik kalmıştı. Molinete sitella şimdi bu eksik parçayı tamamlayarak, Spurius Lucretius Tricipitinus'un hem güçlü bir eyalet yöneticisi hem de Carthago Nova'nın kentsel gelişimine büyük yatırım yapan cömert bir sivil patron olduğunu ortaya koyuyor.

Ek kanıtlar, bu Romalı yetkilinin önemli bir ekonomik etkiye sahip bir adam olduğu izlenimini güçlendiriyor. Lucretius adı, yakınlardaki Cartagena-Mazarrón maden bölgesinden çıkarılan kurşun külçelerinde görülmektedir, bu da ailenin bölgenin kazançlı metal kaynaklarını kontrol ettiğini veya bunlardan önemli ölçüde kar elde ettiğini göstermektedir. Siyasi atamalar ile ticari çıkarlar arasındaki bu tür bağlantılar, Roma eyalet yönetiminde olağandışı bir durum değildi; valiler sıklıkla, halihazırda mali çıkarları bulunan bölgelerde görevlendirilirdi. Bu düzenleme, kişisel kazanç ile kamu görevi arasında sıkı bir bağ kuran bir sistem yaratmıştı.

Sitella, Roma tarihinin olağanüstü bir çalkantı dönemine denk gelir. MÖ 47 ile 27 yılları arasında, Roma Cumhuriyeti iç savaşlar, siyasi suikastlar ve nihayetinde Augustus döneminde İmparatorluğun doğmasına yol açacak temel anayasal dönüşümlerle sarsıldı. Bu dönemde eyalet valileri, senatonun denetiminden uzak mesafeler ve yavaş iletişim nedeniyle olağanüstü bir özerkliğe sahipti. Tam valilik yetkilerine sahip bir quaestor pro praetore'nin atanması, Cumhuriyet'in ölüm sancıları sırasında Roma yönetimini karakterize eden esnekliği ve doğaçlamayı yansıtmaktadır.

©Restorasyon öncesinde yazıt izleri taşıyan sitella parçaları. Laboratory of the Technological Research Support Service, Polytechnic University of Cartagena / Boletín del Archivo Epigráfico

Carthago Nova, Roma'nın en zengin eyaletlerinden biri olan Hispania Citerior'da stratejik olarak hayati bir konuma sahipti. MÖ 227 civarında Kartaca generali Hasdrubal tarafından Qart Hadasht (“Yeni Şehir”) adıyla kurulan şehir, MÖ 209'da İkinci Pön Savaşı sırasında Roma güçlerine düştü. Roma egemenliği altında, önemli bir liman ve madencilik merkezi olarak gelişti; derin doğal limanı Akdeniz'deki ticareti kolaylaştırırken, hinterlandı Roma'nın genişleyen ekonomisini besleyen gümüş, kurşun ve diğer değerli metaller üretiyordu.

Bu idari eserin korunması, onu barındıran binayı yok eden aynı felaketin bir sonucudur. MS 3. yüzyılın sonlarına doğru, yapı orijinal kamu işlevini yitirmiş ve özel konut olarak kullanılmaya başlanmıştır. Yangın binayı yok ettiğinde, o zamana kadar belki de üst katta saklanan bir aile yadigarı veya ilginç bir eşya olan sitella, çöküntünün ortasında kalmış ve enkaz altında kalmıştır. Göçüğün içindeki oksijen eksikliği, tamamen aşınmasını engellemiş ve modern konservatörlerin bu kabı özenle yeniden bir araya getirerek üzerindeki yazıtları ortaya çıkarmasını sağlamıştır.

Kaynak: Ancient Origins