İsmail, tapınağın sadece firavunun sağlığında bile onuruna ritüellerin gerçekleştirildiği bir ibadet yeri olarak hizmet vermediğini, aynı zamanda idari ve ekonomik işlevleri de yerine getirdiğini açıkladı. Yeni kanıtlar, kraliyet otoritesinin kontrolü altındaki Deir el-Medina zanaatkârları da dâhil olmak üzere yerel topluma fayda sağlayan, depolanmış veya üretilmiş malların yeniden dağıtımını yöneten tam bir sivil memur hiyerarşisinin varlığına işaret ediyor.

Çalışmalar ayrıca II. Ramses’in tapınağı inşa etmesinden önce alanın zaten iskan edilmiş olduğunu ve yağmalandıktan sonra büyük bir rahip nekropolü olarak yeniden kullanıldığını doğrulamaktadır. Daha sonraki dönemlerde, Ptolemaik ve Roma dönemlerinde, taş ustaları tarafından kullanılmıştır.

Mısır tarafındaki ekibin başkanı Hisham El-Leithy, tapınağın kuzeybatı kesiminde yer alan “Sehetep-ib-Re” mezarının yeniden keşfedildiğini duyurdu. İlk olarak 1896 yılında İngiliz arkeolog Quibell tarafından keşfedilen bu mezar, Orta Krallık döneminden kalmadır ve duvarlarında sahibinin mezar tasvirlerini korumaktadır.

Keşfin yapıldığı yerde yapılan kazılar. ©Ministry of Tourism and Antiquities of Egypt

Ekip ayrıca tapınağın hipostil salonundan kutsal alana kadar uzanan güney bölümünün, birinci avlu da dâhil olmak üzere tüm restorasyonunu tamamladı. Bu alanda, II. Ramses’in annesi Tuya'nın kolossusunun parçaları yeniden bir araya getirildi ve orijinal yerlerine yerleştirildi. Benzer şekilde, II. Ramses’in kendi heykelinin parçaları da yeniden inşa edildi ve restore edildi.

Görevin Fransız tarafında yer alan arkeolog Christian Leblanc, tapınağın ilk avlusuna bitişik kraliyet sarayında da restorasyon çalışmaları yapıldığını belirtti. Bu çalışma sayesinde, bir kabul salonu ve bir taht odası içeren binanın orijinal düzeni ortaya çıkarıldı. Kral, tapınakta kaldığı süre boyunca bu alanı toplantılar düzenlemek için kullanmıştır.

İkinci anıtsal kapının bulunduğu alanda, tanrı Amun-Ra'nın önünde tanrılaştırılmış bir II. Ramses’i tasvir eden granit lentonun bir kısmı ve orijinalinde maymun figürlü bir korniş üzerine oturan dekoratif frizin kalıntıları keşfedildi.

Misyon ayrıca, Üçüncü Ara Dönem'e ait birkaç bulgunun ortaya çıktığı kuzey ve güney geçit yollarını da temizledi. Tapınağın bu bölümünün, küçük şapellerin üzerinde uzanmış Anubis heykelleriyle çevrili olduğu tespit edilmiştir. Bu heykellerin birçoğu kurtarılmış ve restore edilmiştir.

Kaynak: La Brújula Verde Magazine Cultural Independiente