Jeoarkeolog Jaafar Jotheri liderliğindeki araştırma ekibi, MÖ 1. binyıldan öncesine dayanan kapsamlı bir su yönetimi sistemi keşfetti.

Bu sistem, 6. yüzyıldan MÖ 1. binyılın başlarına kadar eski çiftçilerin Fırat Nehri'ni kullanarak tarlalarını nasıl suladıklarına dair nadir bilgiler sunuyor.

Bu keşif sadece antik sulama sistemlerine ilişkin anlayışımızı geliştirmekle kalmıyor, aynı zamanda ilk çiftçilerin yaratıcılığını ve uyum yeteneğini de vurguluyor. Araştırma Antiquity dergisinde yayımlandı.

Uzaktan algılama çalışmasının zemin doğrulaması: A) drone görüntüleri iki küçük sulama kanalını göstermektedir; B & C) iki küçük kanalın fotoğrafları. ©Antiquity (2025). DOI: 10.15184/aqy.2025.19

Günümüz Irak'ında Basra yakınlarındaki Eridu bölgesi, MÖ 1. binyılın başlarında Fırat'ın yatağında meydana gelen bir değişiklik nedeniyle yüzyıllar boyunca bakir kalmıştır.

Bu durum, Mezopotamya'nın eski sulama sistemlerinin yeni kanalların veya nehir tortularının altına gömüldüğü diğer bölgelerinin aksine, bölgeyi kuru ve ıssız bırakarak antik manzarayı korudu.

Jeolojik haritaları, uydu görüntülerini, drone fotoğrafçılığını ve saha çalışmalarını birleştiren araştırmacılar, antik Fırat'a doğrudan bağlı 200'den fazla ana kanal tespit etti.

Ayrıca, 700'den fazla çiftlikle bağlantılı 4000'den fazla küçük yan kanalın haritası çıkarıldı.

Bu karmaşık sulama ağı, doğal peyzajı kendi avantajlarına kullanan eski Mezopotamyalı çiftçilerin gelişmiş su yönetimi becerilerini yansıtmaktadır.

Yüksek nehir setleri suyun yerçekimiyle çevredeki tarlalara akmasını sağlarken, setlerde yarık yarıkları olarak bilinen kırıklar suyun taşkın yatağı boyunca dağıtılmasına yardımcı olmuştur.

Bu teknikler çiftçilerin nehrin her iki yakasında da ürün yetiştirmesine olanak sağlamıştır, ancak kuzey yakasında daha yoğun tarım yapılmıştır.

Çalışma ayrıca sulama sisteminin yüzyıllar içinde nasıl geliştiğini de vurguluyor.

Kanalların bakımı için önemli ölçüde emek ve uzmanlık gerekiyordu, bu da ağın farklı bölümlerinin muhtemelen farklı zamanlarda kullanıldığını gösteriyor.

İleriki araştırmalar, zaman içinde tarım uygulamalarındaki değişiklikleri daha iyi anlamak için her bir kanalı tarihlendirmeyi amaçlıyor.

Kanal tasarımlarının antik çivi yazılı metinlerdeki açıklamalarla karşılaştırılması, Mezopotamya'daki tarımsal yönetim hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir.

Kaynak: PHYS ORG