Tunç Çağı Eserleri Gizemli Bir Antik Krallığa Işık Tutuyor

"Sanxingdui'nin Yüzleri" olarak adlandırılan heykel koleksiyonunda hem tanıdık hem de yabancı gelen bir şeyler var.

Bugün Çin'in Sichuan eyaletinde bulunan Sanxingdui'de keşfedilen binlerce antik eser arasında altın bir maske de yer alıyor. ©Noemi Cassanelli/CNN

Şu anda Hong Kong Saray Müzesi'nde sergilenen bu heykeller eğitimsiz bir göze Maya ya da Aztek gibi görünebilir, ancak 3 bin yıldan daha eski olan bu heykeller Mezoamerika'nın antik uygarlıklarının yakınlarında bir yerde ortaya çıkarılmadı. Çin'in Chengdu Ovası'nda, Sanxingdui ("üç yıldız höyüğü" olarak tercüme edilir) adı verilen bir arkeolojik kazı alanında keşfedilmişlerdir.

Güneybatı Çin'de bir zamanlar sadece efsane ve mitlerde adı geçen bir uygarlık olan Shu krallığından kalan en büyük ve en eski alan olduğu düşünülen Sanxingdui, 1920'lere kadar bir çiftçinin sulama hendeği kazarken nesnelere rastlamasıyla keşfedilmemiştir. O zamandan bu yana bölgede yüksek toprak duvarlarla çevrili konutlar, kurban çukurları ve mezarlardan oluşan antik bir kentin kalıntıları bulundu. Sanxingdui Müzesi'nden arkeologlar, kentin yaklaşık 4800 ila 2800 yıl önce kurulduğunu ve bilinmeyen nedenlerle MÖ 800 civarında terk edildiğini söylüyor.

Çin hükümeti uzun zamandır Sanxingdui'yi ülkenin uzun ve kesintisiz tarihinin kanıtı olarak tanıtıyor ve keşifler on yılı aşkın bir süredir tarih ders kitaplarında yer alıyor. Hong Kong'daki çığır açan sergiye şimdiden binlerce ziyaretçi akın ederken, bazı analistler eserlerin Çin hükümetinin ulusal kimlik vizyonunu desteklemek için de kullanıldığını öne sürüyor.

Tunç Çağında Sichuan havzasında ortaya çıkan Shu krallığının, geleneksel olarak Çin medeniyetinin beşiği olarak kabul edilen Sarı Nehir Vadisi toplumlarından bağımsız olarak geliştiğine inanılmaktadır. Sakinleri, fantastik canavarları, kralları, tanrıları ve şamanları şişkin gözleri ve genişlemiş kulaklarıyla tasvir eden, zarif bir şekilde işlenmiş bronz, yeşim taşı, altın ve seramik nesneler yaratmıştır.

Yaklaşık 120 parça şu anda Hong Kong'da sergileniyor ve çoğu 2019-2022 yılları arasında kazılan bu nesneler ilk kez Sichuan eyaleti dışında sergileniyor.

Sanxingdui'deki eserlerin çoğu bir dizi kurban çukuruna gömülü olarak bulunmuştur. ©Shen Bohan/Xinhua/Sipa USA/CNN

Heykellerin, Çin'in ilk imparatoru Qin Shi Huang'ın ordularını tasvir eden toprak heykel koleksiyonu Terracotta Ordusu'ndan en az bin yıl öncesine ait olması dikkat çekicidir. Saray Müzesi küratör yardımcısı Wang Shengyu yaptığı açıklamada, bu objelerin o dönemde Çin'in başka yerlerinde üretilenlerden çok daha gelişmiş, yaratıcı ve sanatsal olduğunu söyledi.

Wang, sergi açılışında verdiği demeçte, "Bunun çok heykelsi ve çok sanatsal olduğunu söyleyebilirsiniz," diyerek, fantastik, örgülü saçları vücudunun üç katına kadar uzanan ve kırılmamış olsaydı çok daha fazla uzayabilecek olan tunç figürü işaret etti. "Ne kadar muhteşem olduğunu tahmin edebilirsiniz.

Chengdu'nun dışındaki 3,6 kilometrekarelik alanda keşfedilenler dışında Shu krallığı hakkında çok az şey bilinmektedir. Yazılı bir Shu diline dair hiçbir kanıt yoktur ve tarihi literatür, Can Cong adında gözlerinin çıkık olduğu söylenen bir Shu kralına yapılan atıf da dahil olmak üzere, bir avuç efsane ve mit dışında kültürü hakkında yetersiz bilgi içermektedir. Belki de alandan çıkarılan 13 bin kalıntının çoğunun neden şişkin gözlere sahip olduğunu açıklamaktadır.

Çin'deki Hong Kong Saray Müzesi'nde sergilenen tunç figürin. ©Noemi Cassanelli/CNN

Çinli yetkililer, Sanxingdui ve yakınlardaki iki arkeolojik alanın Dünya Mirası olarak tanınması için 2013 yılında UNESCO'ya yaptıkları başvuruda, Shu devletinin MÖ 316'da Qin hanedanı tarafından fethedilmesinin ardından Shu kültürünün daha sonra Çin'in orta ovasında ortaya çıkan "ana akım" kültürün altına "gömüldüğünü" yazdı. Bu alanlar şu anda UNESCO'nun "geçici listesinde" yer almaktadır.

1986 yılından bu yana Sanxingdui'de kazılan sekiz çukurdan, soğanlı, böceğe benzer gözleri ve çıkıntılı kulakları olan dev tanrı maskeleri, ağzı açık efsanevi yaratıklar ve Noel ağacı gibi süslerle bezenmiş yaklaşık 4 metre boyunda tunç bir "hayat ağacı" heykeli çıktı. Tüm eşyaların parçalanmış, yakılmış ve gömülmüş halde bulunması, uzmanların çukurların kurban törenleri için kullanıldığına inanmasına yol açtı. Bazıları şimdi arkeologlar tarafından özenle yeniden restore edildi. Serginin küratörlüğünü üstlenen müze müdür yardımcısı Wang Shengyu, "Ağacı yeniden inşa etmek 10 yıl sürdü" dedi.

Yurtdışına gönderilemeyecek kadar değerli olduğu düşünülen bu ağaç Hong Kong'da sergilenmiyor, ancak keşfedilen diğer altı ağaçtan birinin bir bölümü ve süsleri müzede sergileniyor; ayrıca uzmanların ağacın neye benzediğini düşündüklerini gösteren 3 boyutlu bir holografik projeksiyon da müzede sergileniyor; ağacın katmanları ve dalları kuşlar, çiçekler, meyveler, ejderhalar, çanlar, yeşim ve altın varak süslerle bezenmiş. Setin bir tiyatro alanının parçası olduğu düşünülüyor.

Tunçtan yapılmış efsanevi bir yaratık. ©Noemi Cassanelli/CNN

Sergi bu öğeleri diğer eski uygarlıklar bağlamına yerleştiriyor ve Shu'yu ülkenin "5 bin yıllık tarihinde" var olmuş pek çok toplum arasına dahil ediyor. Organizatörler tarafından yapılan basın açıklamasına göre, müze ve Hong Kong hükümeti yetkilileri açılışta Çin tarihinin "sürekliliği, yaratıcılığı, birliği, kapsayıcılığı ve barış ve uyuma verdiği önemi" vurguladılar.

Batı Kowloon Kültür Bölgesi'nin (Saray Müzesi'nin bulunduğu yer) yönetim kurulu başkanı ve Hong Kong'un en üst düzey liderliği için eski bir aday olan Henry Tang yaptığı açıklamada, bölge ve müzenin "Çin ile dünya arasındaki kültürel ve sanatsal alışverişi teşvik etmek, 'Çin'in hikayesini iyi anlatmak' ve halkın kültürel özgüvenini güçlendirmek" istediğini söyledi.

Ancak ABD düşünce kuruluşu Dış İlişkiler Konseyi'nde Çin Çalışmaları kıdemli üyesi olan Ian Johnson'a göre Shu krallığının doğuştan Çinli olduğu söylemi tartışmalıdır.

Hong Kong Saray Müzesi'nde sergilenen tunç bir maske. ©Noemi Cassanelli/CNN

Johnson, Sarı Nehir boyunca uzanan uygarlıkların Sichuan Havzası'ndakilerle çok fazla ortak noktası olduğu fikrine çok az destek olduğunu söyledi.

"Ortak yönleri var ama aynı değiller, tıpkı eski Assurlular, Fenikeliler ve Yunanlıların bazı ortak yönleri olsa da aynı olmadıkları gibi" dedi ve ekledi: "Bu tür sergilere sponsor olmak popülerdir ve devlete itibar kazandırır."

Sanxingdui'de bulunan seramikler. ©Noemi Cassanelli/CNN

Hong Kong Saray Müzesi, serginin "akademik ve arkeolojik araştırmalara dayanarak hazırlandığını" ve izleyicilerin "Çin'in medeniyetinin ihtişamına ve 'birlik içinde çeşitlilik' gelişim modeline katkıda bulunan antik Çin'deki çeşitli bölgelerin ve etnik grupların yaşamları ve kültürlerinin yanı sıra aralarındaki alışverişler hakkındaki anlayışlarını derinleştirme" misyonunu pekiştirdiğini söyledi.

Kaynak: CNN

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER