Görebildikleri binaları belgeledikten sonra toprağa test çukurları kazdılar. Amaçları, orada bulabilecekleri kömür buluntuları aracılığıyla yerleşimleri tarihlendirmekti. İşte o zaman yeşil bir şey ortaya çıktı: yuvarlak bir koni şeklinde üç ayrı külçeden oluşan, dışı aşınmış bir bakır parçası.

İki doktora adayının akademik danışmanı olan özel öğretim görevlisi Dr. Stephanie Döpper, "Böyle bir buluntu son derece nadirdir" diyor. Muhtemelen bölge sakinleri 1,7 kilogram ağırlığındaki bu buluntuyu, her ne sebeple olursa olsun, yerleşimi terk ettiklerinde yanlışlıkla geride bırakmışlar.

Biezeveld ve Kluge tarafından tespit edilen yerleşim Erken Tunç Çağı'na (yaklaşık MÖ 2600-2000) tarihlenmektedir. Bu dönemde, bugünkü Umman toprakları, günümüz Irak'ındaki antik Mezopotamya'nın yanı sıra Pakistan ve Hindistan'daki İndus kültürü için en önemli bakır üreticilerinden biriydi. Bakır cevheri sadece burada daha büyük ölçekte ortaya çıkmıştır.

Sahanın orta kısmının güneybatıdan havadan görünümü. ©Conrad Schmidt

Bakır külçeler halinde döküldüğünde, Mezopotamya'daki çivi yazılı metinlerin de belgelediği gibi, gıpta edilen bir meta olmuştur. Bakır külçeler genellikle alet ve diğer nesnelerin yapımında kullanılmak üzere işlendiğinden, arkeolojik kazılarda nadiren ortaya çıkarılırlar. Erken Tunç Çağı yerleşiminde bu tür birkaç külçenin bulunması daha da şaşırtıcıdır.

Bakır külçeler, erimiş bakırın küçük kil potalara dökülmesiyle oluşan, döneme özgü plano-konveks bir şekle sahiptir. Bakır külçelerin keşfi sayesinde, Umman'ın Erken Tunç Çağı'nda bölgeler arası ticaret ilişkilerindeki rolü ve o dönemde bilinen metal işleme teknolojileri hakkında daha fazla bilgi edinmek mümkündür.

Bakır eritmek çok fazla yanıcı madde gerektirir ki Umman gibi kurak ve bitki örtüsünün az olduğu bir bölgede bunun büyük bir zorluk olması muhtemeldir. Erken Tunç Çağı'ndaki insanların sınırlı kaynaklarını nasıl idare ettikleri ve bunları sürdürülebilir bir şekilde kullanmalarının mümkün olup olmadığı, projenin ilerleyen aşamalarında cevaplanması gereken sorulardır.

Yine burada keşfedilen İndus kültürüne ait büyük saklama kapları olan 'siyah astarlı çömleklere' ait birkaç çanak çömlek parçası da yeni keşfedilen köyün Hint alt kıtasıyla yakın bir alışveriş ve temas içinde olduğunu doğrulamaktadır. Öyle görünüyor ki Orta Umman'daki küçük, oldukça kırsal bir yerleşim bile bölgeler arası ticaret ve mal alışverişi sisteminin bir parçasıydı.

Kaynak: phys.org