Antik yazarların anlatımları ve çok sayıda antik kentteki kazılardan gelen buluntular yeme içmede kullanılan kaplar hakkında bilgi vermektedir. Tarihöncesi çağlardan bu yana, Asya ile Avrupa arasında köprü olmuş olan Anadolu, birçok göçe sahne olmuş, burada çok sayıda halk yaşamış ve uygarlıklar doğmuştur. Tarım ve hayvancılık, Anadolu’nun temek geçim kaynağıdır; hem hayvansal hem de bitkisel çok çeşitli türler yetiştirilmiştir. Bu nedenle Anadolu, geçmişi binlerce yıl öncesine uzanan zengin bir yemek kültürüne sahiptir.

Yemek kültürünün önemli bir parçasını sofra takımları oluşturmaktadır. Sofra takımı ögeleri arasında, masanın/sofranın kurulması, yemek servisinin yapılması, yemek ve içmek için kullanılan tabak, kase, bardak, sürahi, baharatlık gibi kapların yanı sıra çatal, bıçak, kaşık gibi araçlar sayılabilir. Nesnelerin yapısı (pişmiş toprak, metal, cam), üretimi, bezemesi ve kullanımı, zamana ve toplumlara göre değişebilmektedir. Ayrıca gündelik alışkanlıklarla çeşitli törenlerde (düğün, cenaze, inanç) kullanılanlar farklılık gösterebilmektedir. Basit ya da görkemli olsun, her sofra kendine özgü bir düzene sahiptir.

Anadolu’nun bilinen ilk yerli halkı olan Hattiler ile birlikte, Tunç Çağda Hattuşa merkezli bir imparatorluk kuran Hititlerin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Hitit çivi yazılı metinlerine göre yetiştirilen ürünler arasında arpa, buğday, susam, ay çiçeği, haşhaş, yulaf ve çavdar gibi tahıllarla birlikte kök ve soğanlı bitkiler (havuç, soğan, sarımsak, pırasa), elma, üzüm, kaysı, incir, nar, armut, muşmula, fıstık, kiraz, erik, hurma ve nar gibi meyveler sayılmıştır.

Keçi, domuz gibi hayvanlar yetiştirilmiş ve tüketilmiştir. Farklı türdeki besinler, Hitit mutfağının da zenginliğini göstermektedir. Hititlerin başkenti Çorum- Boğazköy’de ve yaşadıkları diğer alanlarda, mutfak ve sofra konusunda günümüzde de benzerliklere rastlanabilmektedir. Hitit törenleri ve şölenlerinde, yemekler genellikle belli bir sırayla sunulmuştur: Başlangıçta taze süt, ballı süt, ekşitilmiş süt / ayran ya da çeşitli sütlü çorbaları, sebze yemekleri, et ve balık yemekleri izlemiş ve tatlı şarap, meyve, ballı ekmek ve peynirle yemek tamamlanmıştır.

Anadolu’da Hitiler Döneminden itibaren yazılı ve arkeolojik veriler, çok tanrılı inanç sisteminde, tanrıların da kendi hayatları olduğuna inanıldığını göstermektedir. Tanrılar yemiş içmiş, eğlenmiş ve inananlar tarafından ihtiyaçları sağlanmıştır. İnsan ile tanrı arasındaki ilişki, hizmetkar ile efendi arasındaki ilişkiye benzerdir. Kutsal alanlarda, hayvanlar olduğu kadar yiyecek ve içecekler de sunulmuştur. Geç Hitit Dönemine ait ziyafet sahnesinin betimlendiği kabartmalardan biri Karatepe’den gelmektedir ve aynı zamanda yazılı metinler saptanmıştır…

Devamı; Aktüel Arkeoloji Dergisi 103. Sayı “Tanrıların Ziyafetinden Günlük Sofralara Yemek”