Symposium sırasında kullanılan kepçe,  olasılıkla şarap doldurmak için kullanılmış, Tekirdağ Arkeoloji Müzesi.

Mezar odasının dekorasyonunda mermer mobilya kullanılmıştır. Kapının hemen karşısında boya izleri taşıyan oyma ayaklı bir kline, onun önünde büyük bir basamak ve üç ayaklı bir masa vardır. Odanın iki çapraz köşesine ise birer tabure yerleştirilmiştir. Özellikle ayakların biçimlendirilmesi, mermer eşyaların her birinde ahşap prototiplerin örnek alındığını bariz bir şekilde ortaya koyar. Naip mezar odasında mobilyayı tamamlayan bağımsız aksesuar, onunla aynı taş bloğundan biçimlendirilmiştir.  Kline üzerindeki yastık ve taburelerin önündeki küçük basamak yüzeyden taşkın biçimde, önemli ayrıntılarıyla plastik olarak işlenmiştir. Masanın tablasında da tabak ve kase kabartmaları yer alır. Yunan ve Thrak kültür çevreleri için şimdilik “ünik” bir buluntu sayacağımız bu “sahte kaplarla zenginleştirilmiş masa tablası”nın kavramsal açıdan benzerleri, Mısır’daki mezarlarda 4. Sülale’den (MÖ 2613-2494) itibaren karşımıza çıkmaktadır. Mezar odasındaki diğer mobilya parçaları gibi Prokonnesos mermerinden yapılmış olan ve “balık tabağı” gibi tümüyle Yunan repertuarına özgü bir formu içeren kabartmalı masadaki bu Mısır etkisi, alt sınır olarak Büyük İskender ordusunun Mısır’a ayak bastığı MÖ 331 yılını ihtimal dahiline almamızı sağlar. Masayı bezeyen “balık tabakları” ile düz dipli tabak da oran ve profilleriyle bu ihtimali güçlendirir.

Tümülüste ele gecen denizatı işlemeli kandil.

Naip tümülüsünde mobilya zengin mezar eşyalarıyla tamamlanmıştır. Mezar eşyaları işlevsel açıdan symposion seti, su kapları, tuvalet ve süs eşyaları, askeri donanım, aydınlatma araçları olarak gruplanabilmektedir. Birinci grupta mavi lotus yaprakları ile bezenmiş beş adet gümüş phiale (sunu kabı), şarap kasesi takımını oluşturur. Şarap servisine yönelik kepçe, süzgeç, beyaz lotus yaprakları ve sarmalla süslü testi de gümüştendir. Testinin ağız kenarında Thraklara özgü “Teres” adını veren bir yazıt vardır. Symposion setiyle ilgili şarap, damgalı bir Thasos amphorası içerisinde mezara bırakılmıştır. İkinci grubu oluşturan su kapları ise bronzdandır. Bu grup büyükçe bir lekane, gövdesine hassas işçilikli bir Pan başının aplike edilmiş olduğu, koç başı saplı bir patera ve bikonik bir testiyi içermektedir. Üçüncü grupta pişmiş toprak ve taş alabastronlar, bronz strigilis (temizlenme çubuğu) parçası ve altın defne çelengi yer alır. Öncekilere oranla daha hasarlı durumda günümüze gelmesine karşın, dördüncü grubun yine bir set oluşturan askeri donanımı kapsadığı anlaşılabilmektedir: Yuvarlak bir kalkanın iç yüzüne ait bronz kaplama ve aplikler, bir miğfere ait bronzdan volütlü alınlık ve şeritler, bir zırhın kenarlarını tutturmaya yarayan altın levhacık ve halka çiftleri, demir mızrak uç ve dipçikleri. Kalkan kaplaması palmetler, boğa kurban eden Nike kabartmaları ve Mısır’a özgü saldırgan ve kutsal ikhneumon (firavun faresi) figürleriyle bezenmiştir. Aydınlatmaya yönelik beşinci grup, ketos başlarıyla süslü bronz bir kandil ve aynı malzemeden bir ayaklı meşale olmak üzere iki buluntudan ibarettir.

Mezar sahibine ait altından defne çelengi, Tekirdağ Arkeoloji Müzesi.

Naip tümülüsünde ortaya çıkarılmış bazı mezar eşyaları –defne çelengi gibi– MÖ 4. yüzyıl ve erken 3. yüzyılı kapsayacak biçimde geniş bir zaman dilimine tarihlenir. Fakat phialeler, gümüş ve bronz testiler, Thasos amphorası vb. bu dilimi 4. yüzyılın son 30 yılı ile 3. yüzyılın başına sınırlayabilmektedir. Buluntuların işlevsel açıdan tasnifi, mobilya ile yaratılan şölen atmosferine her bir nesnenin ayrı bir katkıda bulunduğunu ortaya koymaktan başka, işlev ve tarih açısından kompakt setlerin varlığına ışık tutarak, mezara tek defin yapıldığına ve bu defnin bir erkeğe, yüksek rütbeli bir askere / bir komutana ait olduğuna dair sağlam kanıt sağlar. Mısır ile ilişkiyi işaret eden masa ve kalkan, tümülüs ile ilgili tüm tarihlemelerin de yardımıyla, Naip tümülüsüne gömülen komutanın Büyük İskender’in doğu seferinde görev aldığını düşündürmektedir.

Öte yandan, tümülüs Thraklar için dini, askeri ve idari önem taşıyan Ganos Dağı yamacında konumlanmıştır ve Thrakia’daki büyük boyutlu yığma tepelerden biridir. Dolayısıyla buraya gömülmüş kişinin Thrak asıllı olması mümkündür. Bilindiği gibi, antik kaynaklar Odrys Krallığı’nın yıkılmasından (MÖ 341) sonra Thrak boylarından pek çok savaşçının Makedon ordusuna katıldığını, asimile olup rütbece yükselebildiğini, İskender ile doğuya ve Mısır’a (MÖ 331) gittiğini anlatır. İskender’in ordusundaki ilk terhislerin MÖ 324 yılında yapıldığı ve birliklerinden ayrılan askerlerin MÖ 320 civarında ülkelerine ulaştığı göz önüne alındığında, Naip tümülüsü için belirlenen tarih dilimiyle tam bir örtüşme söz konusu olmaktadır. Makedon ordusunda görev yaptıktan sonra yurduna dönen ve bir süre sonra Naip tümülüsü altındaki oda mezara gömülen Thrak asıllı komutanı, envanterdeki gümüş testinin üzerine yazılmış Teres adıyla bağdaştırmak da mümkün gözükmektedir.

Kaynak: Aktüel Arkeoloji Dergisi “Traklar”