İssos Harabeleri ya da Epiphaneia

Hatay İli Erzin İlçesi Yeşilkent Mahallesi Gözeneler Mevkiinde bulunan Epiphaneia kentinin kalıntıları yaklaşık 150 hektarlık bir alanda yer almaktadır. Kentin adı erken dönem yayınlarda Issos harabeleri olarak da geçmektedir.

Sütunlu cadde kazısından geç dönem tahıl depolama kabı

Epiphaneia'nın da içinde bulunduğu bölge, tunç çağlarından beri Issos olarak anılsa da daha çok Issos Savaşı ve Büyük İskender'in MÖ 333'te Pers kralı Darius III'ü mağlup etmesiyle belleklerde kalmıştır. Epiphaneia Roma kara ticaret yolları haritasında (Tabula Peutingeriana), Antiokheia (Antakya) ve Alexandrette (İskenderun) dan gelen ve  Anazarbos üzerinden (Anavarza) Anadolu içlerine ve batıya uzanan bilinen adıyla ipek-baharat yolu üzerinde önemli bir kent olarak adı işaretlenmiştir.  Kent ayrıca Burnaz mevkiinde kendi limanı ile deniz ticaretinde de aktif rol almış, ticaretin yanısıra tarım ve orman zenginlikleri ile müreffeh bir kent olmuştur.

Pompeii'de bulunan Büyük İskender'in Pers hükümdarı III. Darius ile yaptığı İssos Savaşı'nı temsil eden mozaik.

Kuruluşu Büyük İskender’in bölgeye gelmesinden öncesine dayanan kentin adı Plinius’a göre önceleri Oiniandos (Oeniandus) (Plinius, Naturalis Historia, 5, 22, 93) olup, Seleukos Kralı IV. Antiokhos Epiphanes’in (MÖ. 175-164) batıda güç kaybetmesi sonrasında Kilikia bölgesini yeniden şekillendirme projesi ile bölgede daha önceden var olan kentler olan Adana-Sarus “Antiokheia”, Mopsos- “Seleukeia”, Magarsos-“Antiokheia”, Kastabala “Hierapolis” ve Oiniandos ise “Epiphaneia” olarak  yeniden kurulmuştur.  MÖ 102’de Roma egemenliğine giren bölge Kilikia Eyaleti (Provincia Cilicia) olarak tesis edilmiş; MÖ 67’de ise resmen Roma’ya bağlamıştır. Pompeius’un bölgedeki korsanlık faaliyetlerinin sonlandırması sonrasında isyancıların bir kısmını bu kente yerleştirmiştir. MS 526 da yaşanan deprem kentte büyük tahribata yol açmıştır. Epiphaneia ilk olarak Antiokheia Patrikhanesi’ne bağlı Anazarbos (bugünkü Anavarza) Piskoposluğuna bağlanmıştır.

Tapınak - Kilise alanı

MS 638’de İslam fetihleri ile Antiokheia’nın ele geçmesinin ardından, Epiphaneia’da da İslam dönemi başlamıştır. Bölgede 8.-9. yüzyılda, Abbasi Döneminde Arap kaynaklarında Epiphaneia’nın adı,  siyah bazalt taşlarından dolayı Siyah Kilise anlamına gelen Al Kanisat as Sauda veya  Al-Kanisa as Sauda ya da sadece Al Kanisa’dır. Harun Reşid zamanında şehir bir sınır kenti olarak imar edilmiş, Müslüman nüfus yerleştirilmiş ve bir cami yapılmıştır. Kentin adı bu dönemde Madinat Al Kanisa as Sauda’ dır. 1214’de Leon I zamanında Casale Keniz olarak söz edilen küçük bir yerleşmedir. 11. ve 12. yüzyıllarda Antiokheia Patrikhanesi kilise kayıtlarında kentin adı geçmektedir. 16. yüzyıla ait bir belgede ise kent artık piskoposluk olmuştur ve adı Keinision’dur...

Roma ticaret yolları haritası olan Peutinger Haritası üzerinde Epifania ve Antiokheia

Devamı; Aktüel Arkeoloji Dergisi 84. Sayı, "Harabelerin Sessiz Hakimiyeti"

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER