Şanlıurfa’nın, eski adı ile Edessa kentinin kayaya oyulmuş mezarlarının zemininde, küçük renkli taşlar ile oluşturulmuş insan ve hayvan figürleri işli bezemeler arasında Ozan Orpheus’un etrafını çevreleyen hayvanlar ile betimli bir ikinci mozaiği daha olduğu kaçak kazıda açığa çıkar. Bir kayaya oturmuş elinde lirini çalarak müziği ile yabanıl hayvanları ve doğayı ehlileştiren Ozan Orpheus temalı mozaikler antik kültürde çok sevilmiş, yalnızca konutların değil mezarların da zeminini süslemiştir.

Kaçak kazıcılar, mozaik eserin kazılışını ve yerinden sökülüşünü belgeleyen çeşitli fotoğraflar çekerler. Çekilen fotoğrafların rulo şeklinde negatif filmini Şanlıurfa’da bir fotoğraf stüdyosunda işlemden geçirtir ve fotoğraflarını bastırtırlar.

Negatif film rulosu kutusu içinde stüdyoda kalır. Uzun bir aradan sonra yurtdışına pazarlanan zemin mozaiği, 1999 yılında İngiltere'de Christie Müzayede Evi’nde ortaya çıkar. Şanlıurfa Orpheus mozaiği, tahripsiz bir şekilde, gayet iyi bir durumda alıcılarını beklemektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ilgilileri durumu fark eder ve hemen satışı durdurmak ve eseri geri almak için girişimlerde bulunsa da o dönemdeki çabalar karşılıksız kalır. Şanlıurfa’dan kaçırılan Orpheus temalı mozaik eser, Müzayede Evi’nde açık arttırmada satılır. Ne var ki, eserin kime satıldığı öğrenilemez ve alıcının izi sürülemez…

Devamı; Aktüel Arkeoloji Dergisi 99. Sayı “Anadolu’nun Kültürel Zenginliği”