Orpheus ve Orpheizm
Orpheus kimdir, dizelerinde ses bulan ve toplumları çağlar boyu etkilemiş Orpheizm olarak tanımlanan görüşleri nelerdir? Orpheus; tapınılan bir ilah veya takipçileri olan bir dinî önder mi, yoksa adanmışlığın, tutkunun insanı, acılarını dizeleri ve müziği ile harmanlamış aşkınlığın doruğunda bir çileci midir?
- Yazar : Füsun TÜLEK
- Tarih : 2022-03-29 09:09:55
Orpheus ve Cerberus Heykeli, 1843, Museum of Fine Arts Boston
Takipçileri Orphikler, birer Rhapsodos, dizeleri dolaşarak aktaran ozanlar, Orpheus'un dizelerini genişleterek aktaran 'bir hırka bir lokma' anlayışında birer çileci veya Orpheus'un dizelerinden çıkarımlanmış bir ritüel dizisinin aktarıcıları, öğreticileri ve uygulatıcıları, yani Orpheteles midirler?
Yaşamı
Orpheus'un yaşamına ilişkin bilgi ve ayrıntıları MÖ 295'te yaşamış Hellenistik Dönem ozanı Rhodoslu Apollonios ve Romalı yazarlar Vergilius ve Ovidius'un eserlerinden; Orpeus'un görüşlerini içeren dizeleri ise MÖ 6. yüzyıldan itibaren birçok antik yazarın aktarım ve yorumlarının yanı sıra Orphik Rhapsodos / İlahiler başlığı altında metinlerden öğreniyoruz.
Orpheus, Fransız ressam ve gravür sanatçısı Pierre Brebiette'nin eseridir
Orpheus, müzik ve şiir yeteneği olan Apollon'un kızı epik şiirinin musası Kalliope ve Trakya kralı Oiagros'un çocuğudur. Orpheus, lir eşliğinde söylediği dizeleri ve kulağa hoş gelen müziğiyle yetenekli bir ozan ve müzisyendir. Olympos Dağı'nın eteğindeki Dion kentine yakın Pimpleia kentinde yaşamakta olan Ciconialıdır Orpheus. Antik yazarlar, Orpheus'un yaşam öyküsünü çeşitli şekillerde aktarırlar. MÖ 3. yüzyılda yaşamış Rhodoslu Apollonios'un bize aktarımında Orpheus, Argonotlar (Argo Gemicileri) ile yolculuğa çıkar ve üç telli çalgısı liri çalarak hoş melodileri ile insanları mest eder. Öyle ki, Siren kayalıklarından geçerken denizciler onun müziği ile kendilerinden geçip Sirenlerin davetkâr seslerini duymazlar. Boğazdan geçip Karadeniz'de Kefken Adası'na ayak bastıklarında yer yerinden oynar ve Tanrı Apollon görünür (epifani gerçekleşir). Orpheus, hemen Tanrı Apollon'u mutlu etmek ve kutsamasını almak için ona sunularda bulunmayı önerdiği gibi tanrıya adanan bir sunak ve tapınak yapılmasına ön ayak olur; tanrıyı hoşnut etmek için de adaya tanrının eşi Daphne'nin ismi verilir: Daphneousia.
Miletos'tan Orpheus mozaiği, MS 200, Pergamon Museum
Orman perisi Eurydike'ye aşık olan ozan, eşinin bir yılan sokması nedeniyle ölmesini kabullenemez ve Ölüler Ülkesine gidip onu geri almak için Tanrı Hades'e yalvarır. Hades, kendisi de bir tutkulu âşık olduğundan eşini yeryüzü ile paylaşmaya aşinadır. Hades; eşi, Tanrıça Demeter'in kızı Persephone'yi (Kore) yılın altı ayı, Bahar ve Yaz aylarında annesi Demeter ile paylaşmak üzere yeryüzüne göndermektedir. Hades, Eurydike'nin yeryüzüne, Orpheus'a dönmesine izin verir. Ancak, bir koşulu vardır, Orpheus yeryüzüne çıkana kadar dönüp eşine bakmayacaktır.
Hermes, Eurydike, Orpheus kabartması. Orjinali MÖ 420-400 yıllarına aittir. Roma Geç Cumhuriyet ya da Erken İmparatorluk Dönemi. Museo Archeologico Nazionale di Napoli
Sevinci ve coşkusundan yerinde duramayan Orpheus, sabırsız davranır. Daha yeryüzüne çıkmadan gökyüzünün ışığını gördÜğünde özlemle dönüp sevdiğine sarılmak ister. Oysa daha yeryüzüne çıkmamışlardır ve Orpheus Hades'e verdiği sözü tutmamıştır. Orpheus'un dönüp bakması ile Eurydike o anda bir toz yığınına dönüşür. Orpheus çok pişmandır, acısı tarifsizdir, üstelik de tam kavuşacakken eşini tekrar yitirmesinin de sorumlusudur.
Devamı; Aktüel Arkeoloji Dergisi 85. Sayı, “Öte Dünya, Kült ve Tarikat”
EN ÇOK OKUNANLAR
Köpeğini Gezdiren Çocuk Roma Dönemine Ait Altın Bilezik Buldu
11 yaşındaki bir çocuk, İngiltere'nin Batı Sussex bölgesindeki Pagham yakınlarındaki bir tarlada nadir bulunan altın bir Roma bileziği keşfetti. Romalı askerlere kahramanlıklarından dolayı verilen armilla tipi süslü bir bilezik olan ve MS.1. yüzyıla tarihlenen bilezik, 300 yıldan daha eski bir altın obje olarak, bir adli tıp soruşturmasında resmi olarak hazine ilan edildi.
- Altın
- Bilezik
- Takı
- Roma Dönemi
- İngiltere
- Gold
- Bracelet
- Jewellery
- Roman
- England
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World Archaeology
Tarlada Tesadüfen Bulunan Eşsiz Roma Miğferi Yeniden Sergileniyor
Amatör arkeologlar tarafından 20 yıldan uzun bir süre önce bir arazide keşfedilen eşsiz bir Roma süvari miğferi bir müzede sergileniyor.
- Roma Miğferi
- Miğfer
- Müze
- Museum
- Savaş
- Zırh
- Süvari
- Roma Dönemi
- Demir
- Demir Çağ
- Roman Helmet
- Helmet
- War
- Armour
- Armour
- Cavalry
- Roman
- Iron
- Iron Age
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- Ancient
- World A
SON İÇERİKLER
Hırvatistan'da 2500 Yıllık Greko-İllirya Miğferi Bulundu
- Miğfer
- Tunç
- Savaş
- Zırh
- Adak
- Sunu
- Yunanlar
- Etrüksler
- İskitler
- İliryalılar
- Hırvatistan
- Peloponnessos
- Helmet
- Bronze
- War
- Armour
- Votive
- Offering
- Greeks
- Etruscans
- Scythians
- Illyrians
- Croatia
- Peloponnesus
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- A
Roma Dönemi Mezardan Harika Cam Eşyalar Çıkarıldı
- Mezar
- İskelet
- Cam
- İnhumasyon
- Kremasyon
- Ölü Gömme
- Fransa
- Galya
- Roma
- Roma Dönemi
- Tomb
- Skeleton
- Glass
- Inhumation
- Cremation
- Burial
- France
- Gaul
- Rome
- Roman Period
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeology
- Archaeological
- History
- Art
- Art History
- Heritage
- Culture
- Civilization
- Haber
- Gündem
- Güncel
- Aktüel
- Arkeolojik Haber
- Archaeology News
- An
Pompeii’de Büyüleyici Güzellikte Freskler Keşfedildi
- Troia
- Truva
- Helen
- Paris
- Homeros
- İlyada
- Pompeii
- İtalya
- Vezüv
- Siyah Oda
- Fresk
- Duvar Resmi
- Mitoloji
- Mitolojik
- Zeus
- Leda
- Apollon
- Muhteşen
- Büyüleyici
- Güzel
- Troy
- Homer
- Iliad
- Pompeii
- Italy
- Vesuvius
- Black Room
- Fresco
- Mural
- Mythology
- Mythological
- Zeus
- Leda
- Apollo
- Magnificent
- Fascinating
- Beautiful
- Arkeoloji
- Tarih
- Sanat
- Sanat Tarihi
- Antik
- Kültür
- Medeniyet
- Archaeolo