44. Sayı - Hayvanlar

Özgürlükten Tutsaklığa

Neolitik Çağda günümüzden yaklaşık 15 binyıl önce ilk kez köpeğin evcilleştirilmesiyle başlayan serüven; keçi, koyun, sığır ve domuz ile kanatlı hayvanların günümüzden yaklaşık 10 binyıl önce evcilleştirilmeleriyle sürmüş ve günümüzden 5 binyıl önce kedi ve 4 binyıl önce de atın evcilleştirilmesiyle sona ermiştir.

Türkiye ve Arkeoloji Enstitüsü

1- Osman Hamdi Bey’den beri Anadolu’da arkeolojinin yaklaşık 110 yıllık bilimsel bir geçmişi var. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ile birlikte yurtdışına arkeoloji eğitimi alması için gönderilen ilk kuşak arkeologların ardından bugün dördüncü kuşak üniversitelerde öğretim görevlisi. Dördüncü kuşakla birlikte arkeoloji, nitelik ve nicelik bakımından önemli ölçüde yetişmiş insan kaynağına sahip.
2- Anadolu, insanlık tarihinin neredeyse tüm safhalarını zengin bir biçimde içinde barındıran bir coğrafya. Bu coğrafyada 15 milyon yıllık fosil yatakları da var, Bizans ve Osmanlı kalıntıları da... Yani uygarlık tarihi açısından çok önemli bir kültür tabakalanmasına sahip. Özellikle kendine has kültürel dokuları, dünyada Anadolu’nun diğer benzerlerinden birkaç adım öne çıkmasına neden oluyor. Örneğin: Hitit, Likya, Karya ve Urartu gibi uygarlıkların geride bıraktıklarının ne Mısır’da ne İtalya’da ne de Yunanistan’da bir örneği var.
3- Türkiye’de Japon – Amerikan – İngiliz – Hollanda – Fransız – Alman Avusturya gibi doğrudan “Anadolu Araştırmaları” Enstitüsü olarak uzun yıllardır faaliyet gösteren kurumlar var. Bunların bir kısmı kendi ülkelerinin Dışişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışıyor. Yani neredeyse tüm Avrupa’da Anadolu’yu araştıran bir enstitü var.
4- Türkiye’de son yıllarda Akdeniz Araştırmaları Enstitüsü, Kilikia Sualtı Araştırma Enstitüsü ve Sualtı Arkeoloji Enstitüsü gibi bölgesel çalışan bazı enstitüler kuruldu. Ayrıca Koç Üniversitesi bünyesinde kurulan ANAMED ise enstitü kapasitesiyle çalışan önemli kurumlardan.

Nasıl Bir Arkeoloji?
Öncelikle arkeolojik zenginliği, uzun bir bilimsel tarihi ve yetişmiş insan yapısı göz önüne alındığında Anadolu’da neden çok daha önce ulusal ve uluslararası bir arkeoloji enstitüsünün kurulmadığı konusu üzerinde uzun uzun tartışılması gereken bir konu.

Devam etmek için tıklayın

Türkiye’nin arkeoloji sorunlarına bakarsak birkaç başlıkta şöyle toparlayabiliriz.
1- Arkeoloji ve kültürel mirasa yönelik Türkiye’nin bir kültür politikasının olmaması.
2- Modern çağ ve inşaata dayalı büyüme karşısında arkeolojik alanların kamu ve özel sektör tarafından her gün yok edildiği gerçeği.
3- Sit alanı kavramının belirsiz ve değişikliğe açık olması. Yani 1. Derece sit alanları korunur ama 3. Derece sit alanlarına istenen yapılabilir.
4- Arkeolojik alanların korunması için arazi teşkilatlanmasının olmaması.
5- Arkeoloji bilgi bankasının olmaması. Yani 50- 60 yıl önceki kazı ve araştırma çalışmalarının görsel ve yazınsal arşivi yok. Kısaca bilginin kaybolması...
6- Yetişmiş insan kaynaklarının değerlendirilememesi.
7- Koruma Kurullarının Koru’ma’ma Kurulu olarak çalışması.
8- Arkeolojik alanların kazılması yeterli bütçelerin olmaması, hep kısıtlı ve küçük bütçeler ile çalışılması.
9- Laboratuvar ve analizlerin Türkiye’de yapılamaması, analiz için örneklerin yurt dışına gönderilmesi...
Ve daha birçoğu...

Gaziantep Anadolu Arkeolojisi ve Kültürel Miras Enstitüsü yukarıdaki sorunlara ne kadar cevap verecek ve bu sorunların önünü açarak Anadolu Arkeolojisini nasıl hem bilimsel zemin oturtacak hem nasıl korumaya alacak hem de insanı yanına nasıl katacak soruları ise henüz belirlenmiş değil. Başlanan iş saygıya değer ve biz de bunu göstermek için tanıtım toplantısına katıldık.

Umudumuz; hedefleri çok iyi belirlenmiş güçlü ama bu gücü insanlara ve kazılara karşı değil, projeler ve hedeflere doğru yönlendirmiş, herkesin içinde olacağı ve destekleyeceği bir kurum olarak gelişecek olan bir arkeoloji enstitüsü. Başlangıç takdire değer! Devamının şekillenmesinde geniş tabanlı bir danışma kurulu olması ve birçok farklı kesimin fikri, talepleri ve hedeflerinin göz önünde tutulması, Anadolu Arkeoloji Enstitüsüne büyük bir güven sağlayacak ve Anadolu Arkeolojisi için yeni bir dönem olacaktır.

EN ÇOK OKUNANLAR

Aktüel Arkeoloji

Köpeğini Gezdiren Çocuk Roma Dönemine Ait Altın Bilezik Buldu

11 yaşındaki bir çocuk, İngiltere'nin Batı Sussex bölgesindeki Pagham yakınlarındaki bir tarlada nadir bulunan altın bir Roma bileziği keşfetti. Romalı askerlere kahramanlıklarından dolayı verilen armilla tipi süslü bir bilezik olan ve MS.1. yüzyıla tarihlenen bilezik, 300 yıldan daha eski bir altın obje olarak, bir adli tıp soruşturmasında resmi olarak hazine ilan edildi.

Aktüel Arkeoloji

Tarlada Tesadüfen Bulunan Eşsiz Roma Miğferi Yeniden Sergileniyor

Amatör arkeologlar tarafından 20 yıldan uzun bir süre önce bir arazide keşfedilen eşsiz bir Roma süvari miğferi bir müzede sergileniyor.

SON İÇERİKLER

Aktüel Arkeoloji

Roma Batığında Yeni Bir Amphora Tipi Keşfedildi

Mayorka kıyılarındaki bir Roma gemi enkazı üzerinde yapılan bir çalışmada yeni bir amphora türü tespit edild...

Aktüel Arkeoloji

Türk Kökenli Avarların Avrupa’daki Antik DNA’ları İnceleniyor

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden bilim insanlarının liderliğindeki multidisipliner bir araştırma ekibi, 6....

Aktüel Arkeoloji

İmparator Augustus’un Kayıp Villası Bulundu

Tokyo Üniversitesi'nden arkeologlar, İtalya'nın güneyindeki Napoli bölgesinde yer alan Somma Vesuviana yakınlarında...