Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış İstanbul’un her noktasında farklı bir tarih yatmaktadır. Kültürel geçmişimizi, günümüz ile birleştiren müze ve sergi alanlarına bir yenisi Zeytinburnu’nda halka arz edildi. Kazlıçeşme Sanat Merkezi, bünyesinde barındırdığı taban mozaikleri ve içerisinde iki bireye ait kalıntıların bulunduğu lahit ile ziyaretçilerini bekliyor.  

2023 arkeolojik açıdan oldukça verimli bir yıl oldu. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne pek çok yeni kültür varlığı eklendi. Ankara’nın Polatlı ilçesinde yer alan Gordion antik kenti ve Anadolu'daki Ahşap Çatılı ve Ahşap Taşıyıcılı Camiiler, (Konya-Eşrefoğlu Camii, Kastamonu-Mahmut Bey Camii, Eskişehir-Sivrihisar Camii, Afyonkarahisar-Afyonkarahisar Ulu Camii, Ankara-Arslanhane Camii) bu yıl listeye eklenenler arasında.

Anadolu’nun insanlık tarihi açısından önemi, Çankırı ili merkezinde yer alan Çorakyerler fosil lokalitesinde keşfedilen bir hominin kafatası ile bir kez daha kanıtlanmıştır. Anadoluvius turkae adını alan 8.7 milyon yıllık fosil son zamanların en çok sükse yaratan buluntularından biri olmuştur.

5. Şangay Arkeoloji Forum’da 2023 yılının en iyi 9 Saha Keşif ve Araştırma Projesi arasına seçilen Karahantepe Projesi pek çok yeni bulguya imza atmıştır. Şanlıurfa kent merkezine 55 kilometre uzaklıktaki Karahantepe 11 500 yıl öncesine dayanan tarihi ile ülkemizin önemli arkeolojik alanlarından biridir. 2023 yılında yapılan çalışmalarda yerleşmenin son evrelerine tarihlenen yapı içerisinde bir seki seki üzerinde oturur vaziyette, yüksekliği 2,45 metreyi bulan bir insan heykeli bulundu. Ülkemiz ve dünya basınında büyük yer alan bu heykelde, köprücük kemiği, kaburga, boyun omurları ve kürek kemikleri gibi iskelet parçalarının betimlenmesinin ölümü, oturur ve erekte fallusu ise canlı bir bireyi simgeleyeceği varsayılmakta.

Havadan bakıldığında kalbe benzediği için ‘’Kütahya’nın Kalbi’’ olarak adlandırılan Tavşanlı Höyük’de 2023 sezonunda 3700 yıllık insan kalıntılarına ulaşılmıştır. İskeletler üzerinde karbonize bir şekilde günümüze dek korunmuş olan deri ve doku parçaları, ülkemizdeki ilk örnekler olması açısından oldukça önemlidir.

Son yıllarda hızla devam eden restorasyon çalışmaları ile pek çok antik kent yeniden eski ihtişamına kavuşturulmaktadır. Burdur’un Gölhisar ilçesindeki Kibyra antik kentinde bilimsel kazı çalışmaları ile 2016 yılında yuvarlak planlı çeşme yapısı tamamen açığa çıkarılmıştır. Eşsiz bir plana sahip olan çeşme yapısı 2023 yılında tamamlanan restorasyon çalışmaları sonrasında yaklaşık 2 bin yılın ardından tekrar ayağa kaldırılmış ve orijinal kaynağından sağlanan su yeniden akıltılmıştır.

İyi okumalar…

Necdet AKGÖZ