Boncuklu Tarla

Ilısu Barajı ve Hes projesi kapsamında yapılan yüzey araştırmalarında tespit edilen yerleşim yerinde 2012 yılından itibaren aralıklarla kazılar yapılmaktadır. Yerleşim Yeri Ilısu Barajı ana gövdesinin yaklaşık 3 km güney-batısında, Dicle Nehri’nin yaklaşık 2 kilometre batısında ve Nevala Maherk çayının, kenarında birkaç metre güneyinde, bulunmaktadır. Deniz seviyesinden yaklaşık 550 m yükseklikte bulunan Boncuklu Tarla yerleşim yeri Yukarı Dicle Vadisi’nin içinde bulunduğu Doğu Toros dağlık hattı ile Cizre Ovasına açılan derin ve geçilmesi zor bir vadinin kuzey sınırındadır ve yerleşim yerinin çevresi volkanik veya kalkerden oluşan dağlarla çevrilidir.

Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem A Dönem Özel Yapılar

Yerleşim yerinde 2012, 2017, 2019 ve 2020 yıllarında yapılan arkeolojik kazılarda elde edilen buluntu ve bulgulardan yerleşim yerinin Geç Epipaleolitik Dönem’den Geç Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem sonuna kadar kesintisiz iskan edildiği tespit edilmiştir : Tabaka 1 ; Geç Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem, Tabaka 2 ; Orta Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem, Tabaka 3 ; Erken Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem, Tabaka 4a-b ; Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem - Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem geçiş, Tabaka 5a, 5b ve 6a ; Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem, Tabaka 6b ve 7. Tabaka ; Geç Epipaleolitik/Proto-Neolitik. Uzun bir süre yerleşim görmüş olan Boncuklu Tarlanın 4a-4b, 5a-5b ve 6b tabakaları  Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem Dönem’e tarihlenmektedir. 6a ve 7. tabaka ise MÖ 11. bine yani Proto-Neolitik Dönem’e tarihlenmektedir.

Boncuklu Tarla Yerleşim Yerinin Lokalizasyonu

Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem Özel Yapılar

Boncuklu Tarla yerleşim yerinde yapılan kazılarda Geç Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem, Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem ve Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem’e tarihlenen mimari kalıntılar yoğun olmakla birlikte bazı alanlarda Erken Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem ve hatta yer yer Geç Epipaleolitik Dönem’e tarihlenen mimari öğeler açığa çıkarılmıştır. Bu bağlamda en az 6 ayrı tabakaya ait mimari kalıntılardan bahsetmek mümkündür.  Boncuklu Tarla’da dört ayrı tabakada tespit edilen Proto-Neolitik ve Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem kamusal alanların hem binaların inşa yöntemleri, planları ve köy-mekân organizasyonları içerisindeki yerleri hem de söz konusu binaların kronolojik gelişimleri bakımından önemli farklılıklar sergiledikleri görülmektedir. Söz konusu dört tabaka höyük üzerinde birbirinden farklı alanlarda tespit edilmiştir. Fakat höyüğün merkez alanından yapılan sondajlarda yerleşimin kronolojik gelişimi takip edilebilmektedir ve söz konusu üç tabaka bu sondajlarda tespit edilmiştir.

Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem - Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem Geçiş Evresi Özel/Kamu Yapısı ve Konutlar.

Kazı çalışmalarında kazılan yaklaşık 80 mezardan en az 130 bireye ait kalıntı açığa çıkarılmıştır. Erkek, kadın ve çocuk bireylerin gömüldüğü mezarların tamamı mekân içi gömüt niteliğindedir. Birincil gömütlere ait olan mezarların yanı sıra 3 adet ikincil gömü ve hatta kafatası kültüne ait olabilecek 4 ayrı mezarda açığa çıkartılan 7 bireye ait kafatası bulunmaktadır. Bu iskeletlerden yaklaşık 30 adeti Çanak Çömleksiz Neolitik A Dönem - Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem geçiş dönemine tarihlenmektedir ve söz konusu  iskeletler yetişkin bireyler aittir.

Orta Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönemi Mezarında Açığa Çıkarılan Birbirine Sarılı İki Yetişkin Birey

Boncuklu Tarla yerleşim yerinde genellikle mezarlar içeresinde ele geçen dekoratif objelerin büyük çoğunluğunu boncuk ve pandantiflerden oluşmakla birlikte çok sayıda bilezik, kemer tokası, kemik plak, küpe, taş kap  ve figürlü taş obje ele geçmiştir. Yerleşim yerine ismini veren ve daha çok 1. ve 2. Tabakalarda ele geçen boncukların yapıldığı hammaddeler ve tipolojisi çeşitlidir. Serpantin, kireçtaşı, klorit, kumtaşı, kemik, obsidiyen, malakit ve değişik çay taşlarının yoğun olarak kullanıldığı boncuklar arasında hayvan biçimli olanlar öne çıkmaktadır. Özellikle boğa başı, geyik, leopar, yaban keçisi başı biçiminde ve gerçekçi hatlarla biçimlendirilmiş boncuklar (pendant) ile yılan, kuş ve akrep biçimliler diğer Güneydoğu Anadolu Neolitik Dönem yerleşim yerlerinden farklı özellikler taşır.

Orta Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem Boncuklar

Orta Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönem Boncuklar

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER