Devşirme bloklarlar

Alandaki kazı çalışmaları devam ettiğinden, henüz bütünsel bir yaklaşımda bulunamasak da kilisenin bölge bağlamında genel bir çerçevesini sunabiliriz. Mimari özellikleri bakımından ele alındığında; olasılıkla sütunlarla ayrılmış üç nefli naosu, iki yanı - birbirlerine koridorla bağlanan- köşe odaları ile sınırlanmış apsisi ve batıda bir narteksi ile Erken Bizans dönemi Kilikya bölgesi bazilikal planlı kiliseleriyle ortak özellikler sergilediği görülmektedir. Yapının bu temel mimari özellikleri dışında, nadir karşılaşılan başka detayları kiliseyi bölgede ve Anadolu coğrafyasında özel kılmaktadır: Alanda kısmen dağınık ve in-situ duran mimari ögelerin karakterleri, kilisenin antik bir tapınak yapısı üzerine inşa edildiğini göstermektedir. Bu inşa sürecinde tapınağın bazı elemanlarından in-situ haliyle, bir kısmından ise devşirilerek istifade edilmiştir. Kiliseyi farklı kılan bir diğer özellik, bölgede Erken Bizans dönemi kiliselerinde alışık olmadığımız, duvar örgüsü ve cephedeki yoğun tuğla kullanımıdır. Yapının apsis dışındaki alt sıra beden duvarlarını devşirme blok taşlar oluştursa da kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkartılan yoğun miktarda tuğla parçaları, kilisenin üst seviye duvarlarında belli ölçüde tuğla örgünün tercih edildiğine işaret etmektedir. Kilisenin bu örgüsüyle bütünleşen diğer bir özelliği, bezemeli tuğla parçalardır. Arkeolojik kazı çalışmalarında bulunan çok sayıdaki tam ve kırık parçalar halindeki bu pişmiş toprak malzemeler üzerine diş kesimi, boncuk dizisi, akanthus yaprağı, meander ve çelenk içi kristogram gibi kalıplama tekniğiyle kabartmalar işlenmiştir. Özgününde kilise cephesinin çeşitli yerlerine yerleştirildiğini düşündüğümüz bu tuğla parçalar, hem alanda halen görülebilen tapınağa ait cephe taş süslemelerine, hem de daha gelen anlamda anıtsal antik mimari süslemesine öykünme ya da bu geleneği devam ettirme niteliğinden dolayı çarpıcı bir örnek teşkil etmektedir.

Epiphaneia Tapınak - Kilise

Kilise iç dekorasyonunun da özgününde oldukça zengin olduğu söylenebilir. Yapının naos, narteks ve ek mekanlarının bir bölümü mozaik ile kaplanmış olup, bazı kısımlarda tuğla zemin tercih edilmiştir. Mozaik zemin döşemeleri yapının naos sınırları dışında, kuzey ve güneye doğru uzanmaktadır. İlk bakışta ek mekanları ya da yapı kanatlarındaki muhtemel revakları akla getiren bu döşemelerin bulunduğu alandaki kazı çalışmaları tamamlanmadan daha detaylı bir yorum yapmak mümkün değildir. Ayrıca apsis doğusundaki göçükte ortaya çıkartılan çok sayıdaki duvar mozaiği parçası, apsis yarım kubbesinin mozaikle kaplı olduğunu göstermektedir. Beması oldukça tahrip olmasına rağmen, kazı çalışmalarında ortaya çıkartılan opus sectile parçalar ve mermer plakalar, bu bölüm ile duvarların belli kısımlarda bir seviyeye kadar mermerlerle kaplı olabileceğine işaret etmektedir.