Herakles'in 12 Görevi Syedra'da

Kilikya Bölgesi’nin batı sınırını oluşturan Syedra Antik Kenti, Antalya ili, Alanya ilçesi Seki köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe merkezine yaklaşık 20 km uzaklıktaki Asar Tepesi olarak bilinen bir zirve üzerine konumlandırılmış kent, batıda Leartes, Nauloi, Korakesion ve Hamaxia, doğuda ise Iotape (Aidop), Selinus ve Antiochia ad Cragum kentleri ile çevrelenmiştir. Kentin, ismini “Sedre Çayı” ndan aldığı düşünülmekte ve söz konusu çay, aynı zamanda Kilikya Bölgesi’nin Pamphylia ile olan sınırını belirlemektedir. Bu durum antik kaynaklarda, kentin hangi bölgeye dahil olması gerektiği konusunda farklı görüşlerin ortaya atılmasına neden olmuş, kent bazen her iki bölgeye dahil edilirken bazen de Isauria Bölgesi içerisinde anılmıştır. Ancak gerek antik kaynaklar gerekse yerleşim şekli ve epigrafik veriler, kentin daha çok Dağlık Kilikia Bölgesi (Cilicia Tracheia) özelliği taşıdığını ortaya koymaktadır.

Artemis'in kutsal geyiği Kyreneia'nın yakalanması ve Stymphalos kuşlarının öldürülmesi sahnesi. ©Syedra Kazı Arşivi

Kentin, en erken dönemine ait veriler yüzeyden ele geçen seramikler ışığında MÖ 9. yüzyıla kadar inmektedir. Ancak, Arkaik Dönem’den Hellenistik Dönem’e kadar uzanan bu geniş zaman dilimine ait veriler, yalnızca seramik buluntuları yoluyla bilinebilirken, Geç Hellenistik Dönem’le birlikte epigrafik ve mimari bulguların yoğunluk kazandığı görülmektedir. “Syedreon” adıyla ilk kez İmparator Tiberius Dönemi (MS 14-37) ile birlikte sikke basmaya başlayan kent, Gallienus Dönemi’ne kadar (MS 253-268) sikke basımına devam etmiştir.Günümüze dek ulaşan mimari yapılar ve epigrafik buluntular, kentin en parlak dönemini MS 2-4. yüzyıl aralığında yaşadığını ortaya koymaktadır.

Kente yönelik ilk araştırmalar 19. yüzyılın sonlarında R. Heberdey ve A. Wilhelm tarafından gerçekleştirilmiştir. Çok sayıdaki epigrafik çalışmanın ardından 1994-1999 yılları arasında Alanya Arkeoloji Müzesi başkanlığında kentte çevre düzenleme ve temizlik çalışmaları, 2015-2016 yıllarında Prof. Dr. Birol Can’ın yüzey araştırmaları ve son olarak 2019 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ve desteği ile başlanan ve Doç. Dr. Ertuğ ERGÜRER başkanlığında sürdürülen kazı çalışmalarıdır. Her yıl Alanya Belediyesi, Türk Tarih Kurumu, Antique Roman Palace ve Utopia World Hotelin desteklediği kazılar 4. Sezonundadır.

SYEDRA BÜYÜK HAMAMI

Kentin en iyi korunan yapılarından biri Büyük Hamamdır. Kent merkezinde sütunlu caddenin güneyinde bulunmaktadır. Hamama giriş yapının kuzeyinde, batısında ve doğusunda bulunan merdivenler ile sağlanmaktadır. Hamamda ilk çalışmalar 2019 yılında Frigidaryum kısmındaki apsisli bölümde başlamıştır. Çalışmalar, yapının üst örtüsünün yıkılması sonucu apsis kısmında oluşan moloz dolgunun kaldırılması ile start almış ve sonrasında devam eden derinleşme çalışmalarıyla mozaikli bir zemine ulaşılmıştır. 2020 yılında hem açılan apsisli kısımdaki mozaikli zeminin devam edip etmediğinin anlaşılabilmesi hem de Frigidaryum bölümündeki moloz yığının temizlenmesi amacıyla apsisli bölümden güneye doğru çalışmalar devam ettirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucu 21.91 m uzunluğunda ve 7.9 m genişliğindeki Frigidaryum’da, 164.2 metre karelik bir taban mozaiğine ulaşılmıştır.

Roma Hamamı frigidarium bölümü, Herakles’in 12 İşinin betimlendiği mozaik taban ©Syedra Kazı Arşivi

SYEDRA BÜYÜK HAMAMI HERAKLES MOZAİKLERİ

Mitolojide kahramanlıklarıyla nam salmış Herakles, Hera’nın çeşitli oyunları ile aklını bir anlık yitirir ve bu sırada Megara’dan olma çocuklarını ve İphikles’in iki çocuğunu ateşe atarak öldürür. Bu acıyla kendini sürgüne mahkûm eder ve sonrasında Delphi bilicisine akıl danışır. Bilici ona suçlarından, tüm günahlarından arınması ve ölümsüzlüğe ulaşması için Eurystheus’un hizmetine girmesi gerektiğini söyler. Zalim bir kral ve Herakles’in kuzeni olan Eurystheus ona birbirinden zor işler verir. Bu işlere Herakles’in 12 görevi ’’ veya 12 işi denir.

 

Roma Hamamı frigidarium bölümü, Herakles’in 12 İşinin betimlendiği mozaik taban ©Syedra Kazı Arşivi

Syedra büyük hamamı frigidarium bölümünde de Herakles’in 12 Görevi işlenmiştir. Seramikler başta olmak üzere bu konunun sıkça işlendiği örnekleri görmek mümkündür. Syedra mozaiğindeki sıra ile bu işlere değinecek olursak.

Birinci görevi Nemea Aslanını öldürme görevidir. Herakles aslanı boğarak öldürebilmiş ve derisini yüzerek kendine zırh yapmıştır. İkinci görevi, koca gövdesinin üzerinde yılana benzer dokuz boynu üzerinde dokuz kafası olan bir bataklık ejderi Hydra’yı öldürmesidir. Üçüncü görevi Erymanthos Yaban Domuzu’nun canlı yakalanmasıdır. Bu mitolojik sahne, oldukça tahrip olmuş şekilde ele geçmiştir. Dördüncü görevi altın boynuzlu, tunç ayaklı ve öldürülmesi yasak olan Artemis’in koruduğu Kyreneia Geyiğinin yakalanmasıdır. Beşinci görev insan eti yiyen, gagaları ve pençeleri tunçtan Styphalos Gölü kuşlarının öldürülmesidir. Altıncı görev Amazon kraliçesi Hippolyte’nin kemerini almasıdır. Kemeri Amazon kraliçesini öldürerek alır. Yedinci görevi Poseidon’un çıldırttığı Girit Boğasını yakalamaktır. Sekizinci görevi Augias’ın ahırlarının temizlenmesidir. Herakles bu görevi iki nehrin yataklarının yerini değiştirerek yapmıştır. Syedra mozaiklerinde dokuzuncu ve onuncu görev tahrip olmuştur. Genel sıralama düşünüldüğünde dokuzuncu görev Diomedesin atlarının ehlileştirilmesi, onuncu görev Geryeneus’un sürülerinin getirilmesidir. Herakles’in on birinci görevi üç başlı cehennem köpeği Kerberos’un ölüler diyarından kaçırılmasıdır. On ikinci görev Hesperitler’den altın elmaların alınmasıdır.

Nemea Aslanı ve  Hydra Ejderinin öldürülüşü sahneleri ©Syedra Kazı Arşivi

Ölçüleri itibariyle bölgedeki en büyük mozaikler içerisinde yer almaktadır. Herakles’in tüm işlerinin tek bir pano üzerine betimlendiği Syedra mozaiği, gerek Kilikya gerekse diğer bölgelerde eşine henüz rastlanmayan nadir örneklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Mozaikler MS 2. yüzyıl sonlarına tarihlenmektedir.

Roma Hamamı frigidarium bölümü, Herakles’in 12 İşinin betimlendiği mozaik taban

Vehbi Koç Vakfı desteği ile kentte güvenlik kameraları kurulmuştur. Her yıl güvenlik için çalışmalar sürmektedir.

Syedra Antik Kenti, Güvenlik Kameraları Sistemi ©Syedra Kazı Arşivi

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün desteği ile restorasyon ve konservasyon çalışmaları için proje çalışması başlatılmıştır. Bu çalışmalar tamamlandıktan sonra mozaikler sergilenecektir.

Herakles (Herkül) ©Syedra Kazı Arşivi

EN ÇOK OKUNANLAR

Köpeğini Gezdiren Çocuk Roma Dönemine Ait Altın Bilezik Buldu

11 yaşındaki bir çocuk, İngiltere'nin Batı Sussex bölgesindeki Pagham yakınlarındaki bir tarlada nadir bulunan altın bir Roma bileziği keşfetti. Romalı askerlere kahramanlıklarından dolayı verilen armilla tipi süslü bir bilezik olan ve MS.1. yüzyıla tarihlenen bilezik, 300 yıldan daha eski bir altın obje olarak, bir adli tıp soruşturmasında resmi olarak hazine ilan edildi.

SON İÇERİKLER