Buluntular arasında yer alan sikkelerden biri Nero’nun hükümdarlık dönemine (MS 62-65) tarihlendirilirken, diğer sikke Smyrna’ya ait bir sikke olup, MS 54-59 yıllarına tarihlidir. Yerel sikkenin ön yüzünde Zeus’un yerel bir uyarlaması olan Zeus Lydios görülmektedir. Smyrna sikkesinin ise ön yüzü düz olarak dövülmüş, daha sonra kesilerek bir aslan figürü yerleştirilmiştir. Daha çok mühür taşlarının işlenme yöntemi ile benzerlik gösteren bu örnek, oldukça ender rastlanan bir keşiftir. Sikkedeki aslan figürünün, bir diğer önemli yerel tanrı olan Kibele ile bağlantılı olabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda, bu iki buluntu Sardes’in iki büyük yerel tanrısına işaret ediyor olabilir. Her iki sikke ve içerisinde bulundukları kaplar depremden 50 yıl sonrasına tarihlendirilmektedir.  

Buluntular, Sardes’e yaklaşık 1 km uzaklıkta bulunan Artemis Tapınağı’nda 1913 yılında yürütülen kazı çalışmalarında ele geçen bir buluntu grubu ile yakın benzerlik göstermektedir. Bir yüzyıl önce yürütülen bu kazı çalışmasında her biri bir sikke, yumurta kabuğu ve bükülmüş tele benzer paslı bir tunç alet içeren bir düzine kabın tapınaktaki duvar ve anıtların temellerinde bulunduğu rapor edilmiştir. Yumurtalardan biri, bir ucunda bulunan küçük delik dışında tüm olarak ele geçmiştir. Kazıda bulunan objeler olasılıkla Birinci Dünya Savaşı’nda tahrip olduğundan, bu ilginç keşfe dair bilgiye yalnızca eski yayınlardan ulaşabildik. Şimdi ise benzer kült objelerine kendimiz ulaştık.

Artemis Tapınağı’nda bulunan sikkeler göz önünde bulundurulduğunda, buluntuların tutarlılığı bu uygulamanın yalnızca Nero’nun hükümdarlık döneminde değil, Hellenistik Dönemden (MÖ 2. yüzyıl) Traianus’un hükümdarlık dönemine (98-117) kadarki süreci kapsayan uzun bir zaman diliminde de gerçekleştirilen oldukça standart bir uygulama olduğu izlemini vermektedir. Bu tutarlılık ve benzer buluntuların Sardes’te hem evsel, hem de kutsal bağlamda ele geçmiş olması, bunların belirli bir ritüele ait olabileceğini düşündürmektedir. Diğer antik kentlerde yapılan kazılarda tamamen aynı buluntulara rastlanmasa da, taban altına kült objelerinin gömülmesi, Akdeniz ve Yakın Doğu genelinde yaygın bir gelenektir. Büyük Plinius “Doğa Tarihi” (Nat. Hist. 28.4) adlı eserinde bu uygulamayı “Lanetlerle büyülenmekten korkmayan kimse yoktur, dolayısıyla yumurta veya salyangoz yedikten sonra hemen kabukları kırılır veya kaşıkla delik açılırdı” şeklinde tasvir etmiştir. Buluntuları, Geç Antik Dönemde, İran ve Irak’ta bulunan ve “şeytan kapanları” olarak adlandırılan “büyü kapları” ile karşılaştıran DeRidder, “kapların adakta bulunan kişilere veya onlara ait olan mallara zarar vermek amacıyla kullanılan kötü güçleri tuzağa düşürüp, kıstırmak ve etkisiz hale getirmek amaçlı kullanıldıklarını” söylemektedir.

Teras duvarının önünde Will.

Lidyalıların bina tabanlarının altına kült objeleri gömmek üzerine uzun bir geçmişleri vardır. Lidya Dönemine ait, olasılıkla Sardes buluntularından 500 yıl öncesine tarihli, “köpek gömüleri” olarak adlandırdığımız 30’dan fazla buluntu grubu ele geçmiştir. Buluntular tabak, testi, içme kabı, demir bıçak ve içerisinde genç bir köpek yavrusuna ait kemikler bulunan pişirme kabından oluşmaktadır. Bunlar kasıtlı olarak bina tabanlarının altına gömülmüştü. 1976’dan 2008’e kadar Sardes Kazı Başkanlığı görevini yürüten Prof. Greenewalt, bunları “Köpek Boğazlayan Hermes” kültü ile bağdaştırmıştır.