Yeni Halfeti’den çıkınca, Eski Halfeti’ye inmeden az önce, sol tarafta eski usul sabanıyla fıstık tarlalarını süren bir amcayla karşılaştık. Bir iki sohbet sonrasında doğma büyüme buralı olduğunu, başka da hiçbir yere gitmediğini söyledi. Sigara istedi, gelirken yanına almayı unutmuş. Sonrasında bir hatıra fotoğrafı çekilip ayrıldık. Kanyona muntazam bir asfalt yolla iniliyordu. Yolun başında bir seyir terasından eski Halfeti tüm güzelliğiyle bizi karşılıyordu. Turistler arkalarına bu manzarayı alıp selfiler çekiyorlardı. Son dönemde tüm belediyelerde çok sevilen ama özünde çok kitsch bulduğum tabela burada da karşıma çıktı. Üzerinde I love Halfeti yazan pleksiglas tabela bana birçok şeyi sorgulatıyor.

Nehir kıyısına indiğimizde arabamızı park ettik. Hemen ilerideki tekne turları kuyruğuna biz de girdik. Teknelerin doldukça kalktığını öğrenince çok bekleyeceğimizi düşündük. Ama yanıldığımızı çok kısa sürede anladık. Tekne o kadar çabuk dolup hareket etti ki inanamadık. Kaptanımız limandan ayrılır ayrılmaz ilk anonsunu yaptı. Gemisine hoş geldiğimizi, bir saatlik bir tur sırasında birlikte olacağımızı, kendisinin çocukluğunun geçtiği yerleri bize anlatmaktan gurur duyacağını söyledi. Ardından yöresel bir müzik çalmaya başladı. Az önce sessiz ve yol boyunca karşısına neler çıkacağını düşünen yolcular da bir gevşeme hali, neşelenme, müziğe ayak uydurma başladı. Nehir kıyısı boyunca birçok doğal güzellik çıktı karşımıza. Eskiden sular altında kalmadan önce Halfeti’de yaşayanların bağ, bahçesi olan yerler sonbaharın ritmine uydurmuştu kendini. Sararmış, kızarmış yapraklarla dolu bahçelerden geçtik. Kaptan bir an müziğin sesini kesip karizmatik-tiyatral bir ses tonuyla “sol tarafta gördüğünüz ağaçlık alan, dedemin bahçesiydi. Çocukluğumuzda arkadaşlarla meyve yer, top oynardık buralarda. Ailelerimiz bahçe işleriyle uğraşırdı.” dedi. Ardından hiç istifini bozmadan yine müziği açtı. O sırada bizden daha önce yola çıkıp, şimdi dönüş yolunda olan tekneler gelip geçiyordu yanımızdan. Bazılarında son ses açılmış müzik eşliğinde çığlık çığlığa göbek atan yolcular, bazılarında Karadeniz kemençe müziği eşliğinde horon çekenler vardı. Bir anda içinde bulunduğumuz bu anlamsız durum canımı çok sıktı. Hiç konuşmadım uzun süre...

Birazdan Rumkale yakınlarına geldik. Kaptanımız aynı ses tonuyla Rumkale tarihi hakkında bilgiler vermeye başladı. Rumkale’ye geldiğimizde o kadar çok tekne gördük ki şaşkına döndük. Kanyon davul, zurna, dümbelek, kemençe sesleriyle çınlıyordu her yer. Rumkale restore ediliyordu. Geceleri aydınlatılıyordu. Uzaktan masalımsı bir atmosfer yaratıyordu bu aydınlatma. Rumkale’ye tam karşıdan bakan bir kamp alanında bir iki gün sonra bir gece geçirecektik. Rımkale eşrafı da geçimini yoğun bir şekilde turizmle, tekne turlarıyla sağlıyor. Geleceğe yönelik olarak Rumkale’nin restorasyonunun bitmesi ve turizme açılması en büyük beklentileri... Bu arada Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, bölgeyi turizme kazandırmak adına çok yoğun gayret sarf ediyor. Hemen Rumkale’nin sağ tarafında kalan geniş araziyi halka açık bir piknik alanı haline sokmaya çalışıyor. Bölge, son yıllarda örneğini birçok kentimizde gördüğümüz,  bağlamından koparılmış, tek tip halk bahçesi formatında yapılaşmalara bırakıyor. Oraya gelen insanların bu kadim toprakların geçmişi hakkında en ufak bilgisi yok. Büyük bir Disneyland’da gezen, kuru bir yerli turist kalabalığıydı karşımızdaki. Her yerde hediyelik eşya standları, çay bahçeleri ve tekneler...

Az sonra gelen anonsla suyun üstünde kalmış minaresiyle ünlenmiş Savaşan Köyü’ne geleceğimiz söylendi. Kısa sürede limana yanaştık. Burada biraz soluklanabileceğimiz, ihtiyaçlarımızı giderebileceğimiz söylendi. Oturup çay içtik. Ben köyün toprak üstünde kalan evlerinde dolaşıp fotoğraf çektim hızlıca, çaycı ile sohbet ettim. Gelen gidenden gayet memnun. Kaptan dönüşe geçeceğimizi söyledi ve aynı yolu tekrarladık. Yol boyunca teknedeki insanlar daha bir kaynaştı. Müzik eşliğinde tempo tutmalar, alkışla müziğe eşlik etmeler bizim teknede de başladı. Fırat üzerine okumalarım, sahip olduğum tarihsel bilgiler içimi çok sıktı. Her şeyden habersiz bu neşeli kalabalığa yapmacık gülücükler attım.

Yeniden Halfeti’deydik. Biraz eski sokaklarını gezmek istedik. Bir iki sokak yukarı çıkıp eski Halfeti evlerinin yoğun olduğu bir mahalleye geldik. Taş evleri hayranlıkla gezip, geçmişte buradaki yaşam dolu sesleri hayal etmeye koyulduk. Az sonra yaşlı bir kadınla karşılaştık. Bize merhaba diyerek her gün mutlaka baba evine uğradığını, evlerini vermek istemeyen babasını mafyanın öldürdüğünü, oğlunun da hayırsızın biri olduğunu, doğma büyüme buralı olduğunu anlattı. Birden Halfeti girişinde rastladığımız adam geldi aklıma. Garip bir bağlantı kurdum. Halfeti’nin eski insanlarını,  onlar üzerinden hayal etmeye başladım artık. Yaşlı kadından izin isteyip bir fotoğrafını çektim anı olarak. Az ilerde evinin düz damında halısını yıkayan bir kadın gördüm. Hızlıca ona doğru yaklaştım. Evin olduğu yer gizli bir cenneti andıran küçük vadinin ucundaydı hemen. Sağa doğru kıvrılan sokaktan baktığımda eski Halfeti’nin en güzel sokağının burası olduğunu düşündüm nedense. Harika bahçeler vardı ileride. Kadının evinin hemen altı nehirin göle döndüğü bir alan. Büyük bir asma köprüyle geçiliyordu karşıya. Ben geçmedim. Kadınla konuşmaya başladık birden. Burayı çok sevdiğini ama sadece yazları geldiğini anlattı ben daha sormadan. Sanırım benim meraklı olduğumu anladı. “Yazları kimse gelmese ben gelirim” dedi. “Salçamı, eriştemi yaparım. İşim bitince oturur çayımı içerim doğanın sesinde.” Lehçesi şehirli bir kadına ait olan bu ses bende merak uyandırdı ama bir şey soramadım.” Sadece bir fotoğrafınızı çekebilir miyim” dedim. “Olmaz, gören olursa ters olur şimdi” cevabını aldım. Teşekkür edip, yanından ayrıldım hızlı adımlarla.

Dönüş yolu boyunca bu kadim topraklardaki hoyratlığını düşündüm devletin, insanımızın. Hasankeyf geldi birden aklıma. “Aynısı orada olacak birkaç yıla” diye geçirdim aklımdan. Kendimce cevaplar aradım bizlerden önce yaşayanların tarihine, geçmişine neden bu kadar duyarsız olduğumuza dair. Bir türlü bulamadım.

Dönüşte Fırat’ın baraj duvarlarından kurtulup, gerçek debisine kavuştuğu Birecik kıyısına uğradık. Bir süre sonra Fırat sınırdan çıkıp Suriye topraklarına geçecek. Özgür bir nehir nasıl bir şeydir az çok anlıyoruz burada. Halfeti’yi, Rumkale’yi, Zeugma antik kentini şimdi gerçekten hayal edebiliyorum ve hayranlığım, hayıflanmam bir kat daha artıyor.

Hasankeyf’te yaşanacakları artık daha iyi hayal edebiliyorum. Halfeti’de olduğu gibi her şeyin birkaç yıl içerisinde unutulup, içi boşaltılmış bir turizm merkezine döneceğini düşünmek hiç de zor değil artık.