Endonezya'daki Sulawesi'nin güneybatı yarımadasında, geniş bir dizi karstik dağ, düz taşkın yatağından büyük yumrulu kayalar gibi yükselir. Kuleleri örten yemyeşil tropikal bitki örtüsünün altında, gözenekli kireçtaşından sızan su tarafından binlerce yıl boyunca oyulmuş yüzlerce mağara, yarık ve kaya sığınağı bulunmaktadır. On binlerce yıl boyunca, bu aşınmış oyuklar bölgenin eski sakinlerine barınak sağlamış ve onlar da burada geçirdikleri zamanın resimli bir kaydını geride bırakmışlardır. Arkeologlar duvarlarda boyalı el kalıpları, çubuk figürlü insanlar ve aşı boyası renginde siğilli domuz ve minyatür bufalo tasvirleri bulmuşlardır.

Leang Leang Arkeoloji Parkı'ndaki bir mağara olan Leang Pettae'de bulunan antik bir anoa (cüce bir bufalo) resmi. ©Ulet Ifansasti for Nature

Makassar'daki bir Endonezya devlet kurumu olan Kültürel Koruma Ofisi'nde arkeolog Rustan Lebe, 2016 yılından bu yana Maros ve Pangkep bölgelerine dağılmış mağaraları ve içlerindeki sanat eserlerini sistematik olarak belgeliyor. Bazı mağaralar tropik doğanın derinliklerinde; bazıları evlerin arkasında yer alıyor ve köylüler tarafından tahıl deposu ve tapınak olarak kullanılıyor; birçoğu da şirketlerin çimento için mermer ve kireçtaşı çıkardığı arazilerde yer alıyor. Rustan Lebe'nin veri tabanında şu anda 654 mağara kayıtlı ve ekibiyle birlikte şimdiye kadar karstik tepelerin yarısından azını keşfettiklerini tahmin ediyor.

Maros-Pangkep karstik manzarasının kireçtaşı tepeleri, antik sanata sahip yüzlerce mağara barındırmaktadır. ©Ulet Ifansasti for Nature

Arkeolog Rustan Lebe'ye göre, mağara resimlerinin %65 gibi şaşırtıcı bir oranı, bazıları 45 bin yıldan daha uzun bir süre önce çizilmiş, bu da onları dünyanın en eski resimlerinden bazıları yapıyor. Ancak Rustan Lebe mağara resimlerini bulduğu kadar hızlı bir şekilde diğerlerinin de gözlerinin önünde yok olduğunu görüyor.

"Şu anki en büyük sorunumuz kaya yüzeyinin soyulması" diyor. Son buzul çağının ortalarından bu yana ayakta kalan resim panelleri, mağara duvarlarından endişe verici bir hızla dökülüyor. Eski insanların resim yaptığı mağara duvarlarının sert, kabuklu yüzeyi, eksfoliyasyon adı verilen bir süreçle altındaki toz halindeki beyaz kireçtaşından kopuyor.