Sümer Şehri Lagaş’da Yemekhane Keşfedildi

Arkeologlar, Irak'ın güneyindeki Lagaş antik kentinde MÖ 2700 yıllarına tarihlenen büyük bir halka açık yemek alanı keşfettiler. Tezgahlar, bir kil fırın, yiyecek artıklarının olduğu saklama kavanozları ve yiyecekleri serin tutmak için buzdolabına eşdeğer eski bir kil çömlek olan bir “zeer” açığa çıkartıldı.

Ön planda yemekhane ile birlikte kazı alanını gösteren bir hava fotoğrafı. ©From the Lagash Archaeological Project via the University of Pennsylvania

Penn Müzesi'nin Yakın Doğu Bölümü küratörü ve Lagash proje direktörü, Pennsilvania Üniversitesi Sanat Tarihi bölümünden Prof. Holly Pittman, yaptığı açıklamada; “Burası, MÖ 2700 yıllarına yakınlarda bir yere tarihlenen halka açık bir yemek alanı".

Günümüzde Tell al-Hiba olarak bilinen Lagaş şehri eski Mezopotamya'da bulunuyordu ve 4.900 ila 4.600 yıl önce kurulduğuna 3.600 yıl önce terk edildiğine inanılıyor. Bu, onu güneybatı Asya'nın en eski şehirlerinden biri yapmakta. Lagaş, Bağdat'ın yaklaşık 321 kilometre güneydoğusunda yer alır.

Sümer Şehir Devletleri ©www.worldhistory.org 

Bataklık adalardan oluşan bir şehir olan Lagaş'ta kazıların başlamasının üzerinden 40 yıldan fazla zaman geçti. En son gerçekleştirilen kazılar 2019'da başladı ve pandemi kaynaklı kesintilere rağmen dört yoğun sezon boyunca sürdü.

Bu yeni keşiflerde drone fotoğrafçılığı ve termal görüntüleme, gömülü yapıların ve eserlerin manyetik yoğunluğunu kaydeden manyetometri ve cerrahi olarak hassas bir kazı tekniği olan mikro-stratigrafik örnekleme dahil olmak üzere en son metodolojiler kullanılıyor. Tortu çekirdeklerinin çıkarılması, yüzyıllar ve bin yıllar boyunca ekolojik gelişimin incelenmesine yardımcı oluyor.

Alanın yakından görünümü. ©From the Lagash Archaeological Project via the University of Pennsylvania

Altı bin yıl önce, Basra Körfezi'nin ağzı şu anki konumunun yaklaşık 241 kilometre kuzeybatısındaydı. Yakınında, birlikte Lagaş şehir devletini oluşturan üç yerleşim yeri Girsu, Lagaş ve Nigin vardı. Ve 150 yılı aşkın bir süre, üçü zengin kaynaklara sahip güçlü bir siyasi güç olarak birleşmişti. 

Pittman yaptığı açıklamada: “450 hektardan fazla olan Lagaş, 3. bin yılda Güney Irak'ın en büyük yerleşim yerlerinden biriydi. Yerleşim büyük siyasi, ekonomik ve dini öneme sahipti. Bununla birlikte, Lagaş'ın verimli topraklara ve yoğun zanaat üretimine adanmış insanlara kolay erişimi olan önemli bir nüfus merkezi olduğunu da düşünüyoruz”.

Yemekhanenin yanındaki alanı gösteren bir fotoğraf. ©From the Lagash Archaeological Project via the University of Pennsylvania

UPenn ve Pisa Üniversitesi ekibinin son Lagaş keşif gezileri, yaklaşık beş bin yıl önce şehrin kentsel mahallelerinde yaşayan sıradan insanların yaşamlarına odaklanıyor. Olayların sırasını yeniden kuran Miami Herald, seçkin olmayan bu mahallelerden birinde kazı yaparken, Pisa Üniversitesi'nde doçent ve projenin saha direktörü Sara Pizzimenti'nin yanmış bir yapı kazdığını belirtti. Bölgede birkaç eski yanmış kil çömlek fırını bulunmuş olsa da, bu yapı farklıydı ve bir fırın olduğu ortaya çıktı.

Fırının yanında bir dizi duvar, sıra ve raf vardı. Raflar çökmüştü ama bir zamanlar dört katı vardı ve hepsi yemek kaseleriyle doluydu. Odanın diğer tarafında büyük bir çömlek ve çanak çömlek parçalarından oluşan büyük dairesel bir yapı vardı. Pittman, yarı gömülü yapının, yiyecekleri ve içecekleri serin tutmak için buzdolabı gibi kullanılan bir yer altı soğutma aracı olan zeer olduğunu fark etti.

Buzdolabı işlevi gören, yiyecek ve içecekleri soğutmakta kullanılan “zeer” olarak bilinen kilden yapı. ©From the Lagash Archaeological Project via the University of Pennsylvania

Ekip, MÖ 2700'den kalma bir halk lokantası bulduklarını fark etti. Pittman, "Oraya hemen 'meyhane' adını verdik," dedi. Çöken raflardaki kaselerde balık ve tavuk kemikleri bulundu. Bunların dışında lokantada bira ve ekmek servisi yapılmaktaydı.

Mahallede yapılan kazılarda ayrıca sokaklar, ara sokaklar, evler, çömlek fırınları ve kil mühürler, taş aletler, jetonlar, boncuklar, kavanoz tıpaları ve 2022 sonbaharında yaklaşık 37.000 çanak çömlek parçası gibi daha birçok eser ortaya çıkarıldı.

Lagaş’da daha önce gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda bulunmuş tabaklar. ©The Al-Hiba Publication Project

Pittman; "4.700 yıllık yemekhanenin sıradan eski Sümerlerin yaşamlarına bir bakış sunmakta, gerçekten çok güzel... hepimiz çok heyecanlandık".

Kaynak: Ancient Origins

EN ÇOK OKUNANLAR

Tarlada Yürüyüş Yapan Kadın 2150 Gümüş Sikke Buldu

Prag'ın güneydoğusundaki Kutnohorsk kentinde tarlada yürüyüş yapan bir kadın, çiftçilik faaliyetleri sırasında yüzeye çıkan birkaç gümüş sikkeye rastladı. Çek Cumhuriyeti'nde şimdiye kadar bulunan en büyük erken ortaçağ sikke istifini açığa çıkardığının farkında değildi.

SON İÇERİKLER