Yeni “Peygamberlik” Frigya’da Kadınların Liderliğinde Bir Peygamber Grubu

MS 2. yüzyılın ikinci yarısında, günümüz Uşak ilinin güneyindeki küçük bir kentte (Pepouza) yeni bir dini akım ortaya çıktı. Kaynakların iddiasına göre, bu dini akım Priscilla ve Maximilla adında iki kadın peygamber ve Apollon'un önceki rahibi Montanus isminde bir peygamber tarafından kuruldu.

Midas Anıtı (Yazılıkaya)

Kendilerini Hristiyan olarak tanımladılar ancak diğer Hristiyanlardan farklıydılar, peygamberliğin esrik bir biçimini uyguluyorlardı. Diğer Hristiyanlar kendilerine Ana Tanrıça Kybele kültü gibi pagan inançlarının esrik ayinlerini hatırlatan bu "Yeni Peygamberliği" eleştirdiler. Sonrasında bu yeni dini akımdaki kadınların güçlü etkisine birçok Hristiyan tarafından karşı çıkıldı. "Yeni Peygamberlik" şiddetli bir Hristiyan direnişi ile karşılaştı ve kendisine ait bir kilise oluşturma zorunluluğu doğdu. Buna rağmen, Ankyra (Ankara), Konstantinopolis (İstanbul), Roma, Kuzey Afrika ve batıda Lyon'a kadar tüm Roma İmparatorluğu'na yayılmayı başardı. MS 550'de İmparator Justinianus tarafından ortadan kaldırılana kadar, neredeyse Hristiyanlığın etkin bir koluna dönüşmüştü.

Pepouza'daki kayaya oyma Bizans manastırı. ©Prof. Dr. Peter Lampe

"Yeni Peygamberliğin" merkezi ve çıkış yeri olan Pepouza, Uşak'ın güneyinde Ulubey Kanyonu içinde Banaz Nehri kıyılarında yer almaktaydı. Bu dini hareketin piskoposu burada ikamet etmekteydi ve üç kurucunun tapınağı da imparatorluğun her tarafından birçok hacının ilgisini çekmişti.

Kanyonda Banaz Nehri, sağ tarafta mermer ocağı ile birleşen eşek ulaşım yolu ve Pepouza görülüyor. ©Prof. Dr. Peter Lampe

Başpapazların genellikle erkek olmasına ve muhaliflerin bu akımı erkek bir kurucu Montanus'tan dolayı "Montanizm" olarak adlandırmasına rağmen, kadınlar kült içinde, zamanlarının çok ötesinde, olağandışı güçlü bir etkiye sahiptiler. Yazıtlar ve edebî kaynaklarda belgelendiğine göre, bu dini oluşumda sadece peygamberler değil, rahibeler ve kadın piskoposlar da liderlik yapıyordu. Paris'teki Louvre Müzesinde yer alan 2./3. yüzyıl mumyası, bu akımın bir parçası olan Mısırlı Hristiyan rahibe Artemidora'ya ait.

Bu peygamberlerin sayısız kehaneti günümüze ulaşmıştır. Maximilla hakkında olanlar, Onun Yahudi-Hristiyan dinî yazıları konusunda bilgili ve İsa Mesih ile takipçileri arasında bir aracı olduğu iddia edilen özgüven sahibi ve kendinden emin biri olduğunu gösterir. Ölümünün hemen ardından dünyanın son bulacağı kehanetinde bulunmuştu.

Ulubey Kanyonunda Pepouza yerleşiminin sokulduğu havza. ©Prof. Dr. Peter Lampe 

Birkaç on yıl sonra, bu peygamberlerden Quintilla adlı bir diğeri, İsa Mesih'in onu bir kadın görünümünde ziyaret ettiğini gördü! İsa'yı bir kadın olarak tasvir etme ve kadınların önemli görevlerde yer almasının desteklenmesi el ele gitti. Ayrıca, Quintilla, yakın gelecekte dünyanın son bulacağı, Pepouza ve komşu kent Tymion üzerine gökyüzünden devasa bir cennet kentinin ineceği kehanetinde bulundu. Bu siber şehre, daha birinci yüzyılın sonunda benzer bir beklentinin dile getirildiği İncil'in son kitabına atıfta bulunarak "Kudüs" adını verdi.

Bu "Yeni Peygamberliğin" Hristiyan muhalifleri bu kadın peygamberleri karalamak için alışılagelmiş yöntemler kullanıyorlardı; iddialarına göre bu kadınlar kibirli ve müsrifti, çok fazla makyaj yapıyorlardı ve kocalarını da terk etmişlerdi. Tüm iftira ve zulümlere rağmen, bu dinî hareket yaklaşık üç yüzyıl boyunca yayılım gösterdi.

Devamı; Aktüel Arkeoloji Dergisi 85. Sayı, “Öte Dünya, Kült ve Tarikat”

 

EN ÇOK OKUNANLAR

Köpeğini Gezdiren Çocuk Roma Dönemine Ait Altın Bilezik Buldu

11 yaşındaki bir çocuk, İngiltere'nin Batı Sussex bölgesindeki Pagham yakınlarındaki bir tarlada nadir bulunan altın bir Roma bileziği keşfetti. Romalı askerlere kahramanlıklarından dolayı verilen armilla tipi süslü bir bilezik olan ve MS.1. yüzyıla tarihlenen bilezik, 300 yıldan daha eski bir altın obje olarak, bir adli tıp soruşturmasında resmi olarak hazine ilan edildi.

SON İÇERİKLER