Konutlarda, ibadethanelerde, hatta sütunlu caddelerde, revakların altında, hamamlarda, saraylarda bu sanat kullanılıyor. Farklı renkte taşlar yan yana dizilerek müthiş desenler oluşturulabiliyor. Bunun en anıtsal örnekleri Roma Döneminde karşımıza çıkıyor. Aşağı yukarı 2-3. yüzyıldan itibaren bütün Anadolu coğrafyasında ve İstanbul’da çok güzel örneklerle karşılaşıyoruz.

7-8. yüzyıllara kadar devam ediyor, sonra yavaş yavaş bu sanat, uygulamalarını kaybediyor. Bu açıdan çok ilginçtir İstanbul. Genellikle döşemede karşımıza çıkar bunlar, daha az sayıda örnek duvarlarda karşımıza çıkar. Duvar mozaikleri açısından da İstanbul çok önemlidir. Dünyadaki bu tür kıymetli örneği barındıran bir kaç şehirden biri. Tabii Zeytinburnu’ndaki mozaikler bu anlamda özel bir grubu oluşturuyor.

Bu döşeme mozaiğinin niteliğini tayin etmek biraz zor. Kentin hemen dışında, Marmara Denizi’ne bakan bir yamacın üzerine yerleşmiş bu mozaik aslında belki bir konutun, belki bir ibadethanenin ya da belki bir mezar anıtının hatırası. Kentin kendisi çok katmanlı olduğu gibi etrafındaki anıtlar da çok katmanlı. Artık Surdışı’ndayız, Zeytinburnu Surdışı’nda, Kazlıçeşme’nin az ötesinde bu mekânın hiç şüphesiz bir periyodu mezarlık. Mezar anıtları var. Kente yaklaşan ana yolun, Altınkapı’dan kente girecek, bugünkü Yedikule hisarının olduğu alandan, iki tarafında mezarlıklar vardı hiç şüphesiz…

Devamı; Aktüel Arkeoloji Dergisi 96. Sayı “ Bir Keşfin Hikayesi “